Паведамленне пра лiчэбнiк на белорусском

Лічэбнік — гэта самастойная часціна мовы, якая абазначае колькасць або парадак прадметаў пры лічэнні.

У адпаведнасці са значэннем і граматычнымі асаблівасцямі ўсе лічэбнікі падзяляюцца на некалькі разрадаў (відаў).

Колькасныя лічэбнікі абазначаюць цэлы (пяць, восем), дробавы (адна шостая, тры дзясятыя) або зборны лік (шасцёра, васьмёра) і адказваюць на пытанне колькі? Таму выдзяляюць:

1) лічэбнікі, якія абазначаюць цэлы лік;

2) дробавыя;

3) зборныя.

 

Парадкавыя лічэбнікі абазначаюць парадак прадметаў пры лічэнні (чацвёрты, шосты) і адказваюць на пытанне які па парадку?

 

Як самастойная часціна мовы, лічэбнік характарызуецца адметнымі марфалагічнымі і сінтаксічнымі асаблівасцямі. Пераважная большасць лічэбнікаў скланяецца.  Лічэбнікі сто і сорак маюць дзве склонавыя формы: сто, сорак — у назоўным і вінавальным склонах, сарака, ста — ва ўсіх астатніх. Не скланяюцца лічэбнікі дзевяноста, паўтара і паўтараста.

 

Толькі некаторыя лічэбнікі маюць род: адзін і адна, адно, два і дзве, абодва і абедзве, паўтара (пры назоўніках мужчынскага і ніякага родаў) і паўтары (пры назоўніках жаночага роду), тысяча, мільён, мільярд і г.д.

 

Не ўсе лічэбнікі маюць і лік: тысяча, мільён, мільярд і г.д. — адзіночны лік; адзін, адны (акуляры, вароты) — адзіночны і множны лікі.

 

У сказе лічэбнік можа выконваць разнастайную сінтаксічную ролю.

Пяць і шэсць — адзінаццаць.

Дадай да трох  шэсць.

Ён вастрыў ужо трэці аловак.

Другі дзень ідзе дождж.

 

Колькасныя лічэбнікі ў спалучэнні з назоўнікамі ўтвараюць колькасна-іменнае спалучэнне слоў, якое з’яўляецца адным членам сказа.

Ад лічэбнікаў трэба адрозніваць словы з колькасным значэннем: двойка, тройка, дзясятка, дзясятак (назоўнікі), падвоены, патроены (дзеепрыметнікі), дваіцца, траіцца (дзеясловы). Лічэбнікі адказваюць на пытанні колькі? або які па парадку? (чатыры, чацвёра, чацвёрты). Таксама да лічэбнікаў нельга дапасаваць прыметнікаў (шэсць, шасцёра, шосты — лічэбнікі; моцная шасцёрка — назоўнік).

Не той сябра , хто вусны мажа, а той ,хто прауду кажа. 2) з ким пазнаешся , таким и застанешся.3) той не можа быць другам , хто абыдзе у бядзе кругам.4) не карай божа , ни чым, як сябрам лихим.5) лепш сто сяброу, чым сто рублеу.6) новых сяброу нажывай а старых не забывай.7) гора с горой не сходицца а чалавек з чалавекам завседы.8) недруг паддаквае, а друг спорыць.9) адзин другога даводзиць да лихого.10) разумный вораг , лепей дурнога сябра.11) усе сябры да пары.12) адзин пень гарэу, другий спину грэу.

Ганна жыве ў Вежках. Ёй 76 гадоў. Яна вельмі вясёлая, добрая, супакойная. Мае сына Віктара, які сядзіць у турме. Такая ж, як і Мульцік, старэнькая, белая. Любіць песню "Ой, ляцелі гусі з броду". Жыве супакойна і ціха.

Мульцік таксама жыве ў Вежках. Яму 80 гадоў. Ён наіўны, жалаблівы, добры, просты. Мае аднаго сына, які яму не піша і не помніць бацьку. Жонка Мульціка памерла. Заўсёды моліцца Сонцу, размаўляе з ім. Ніколі не ходзіць у сталоўку.

Гастрыт жыве ў Вежках. Яму 78 гадоў. Злы, рэзкі, калючы як вож. Калі з ім гавораць людзі, то ў іх быццам баліць душа. Мае дзяцей, але яны бацьке толькі грошы шлюць. Ён заўсёды дыў за кошт працы другіх.

P.S. Мы это тоже недавно проходили. Удачи)))