По бел. поставить знаки ! у лясным подсціле сярод арганічных рэшткаў імхоў лішайнікаў і грыбоў якія жывуць насякомыя кляшчы павукі.

  у лясным подсціле, сярод арганічных рэшткаў імхоў, лішайнікаў і грыбоў, якія , жывуць насякомыя, кляшчы, павукі. 

Профессор. 12 февраля 1805 г., в городе мстиславе, могилевской губернии, ум. 25 апреля 1861 г. родители его были не богаты, но дали своему сину хорошее образование. в 1813 г. семейство куторги переселилось в петербург, где служил отец двух будущих профессоров, семен мартынович куторга. первоначальное воспитание с. с. куторга получил дома, под руководством своего отца, который скончался в 1817 г. с того времени вся забота об его дальнейшем образовании принадлежала его матери. в 1818 г. с. с. куторга был определен вольноприходящим в петербургскую губернскую гимназию (ныне 2-я гимназия), бывшую в то время единственной в столице. в этом учебном заведении он пробыл два года. в 1820 г., когда учрежден был в столице "учительский институт" на 30 казеннокоштных воспитанников, в это заведение перешел с. с. куторга. институт состоял в заведывании известного педагога федора ивановича миддендорфа (впоследствии директора главного педагогического института); воспитателями и учителями были известные впоследствии педагоги: буссе, тимаев, александр ободовский и свенске. в 1823, г. по представлению тогдашнего попечителя с.-петербургского округа рунича, институт был закрыт и все воспитанники переведены во вновь учрежденную петербургскую гимназию — ныне 3-я. с. с. куторга, окончил здесь полный курс учения, поступил в январе 1827 г. в петербургский университет, по - факультету. когда в 1827 году последовало высочайшее повеление об избрании в университетах петербургском, московском, казанском, виленском и харьковском 20 молодых людей, чтобы, отправить их в дерптский университет, а впоследствии, в германию, для приготовления к занятию профессорских должностей в университетах, — ст. с. куторга попал в число избранных. уже в июле 1828 года он перешел в дерптский университет; предметом своих занятий он избрал зоологию, но, сознавая, сколь необходимо для успешной разработки этой науки основательное знание анатомии и , он перешел на медицинский и по нему и окончил курс. выслушав в дерптском университете полный курс медицины и хирургии, он выдержал в 1632 году экзамен на степень доктора медицины и, по защите диссертации, под заглавием " de organis vocis et loquelae psittaci erytaci", утвержден в этой степени в конце 1832 года. докторская диссертация куторги была уже ученым трудом, плодом самостоятельного естественно- исследования и сохранила надолго свое значение. профессор зоологии дерптского университета ратке, намереваясь предпринять ученое путешествие в крым, просил министерство командировать вместе с ним доктора куторгу, который, как писал ратке, "весьма много обещает для науки". ратке получил на это разрешение и вместе с с. с. куторгой отправился в крым через петербург и москву в декабре 1832 года. через полгода, летом 1833 года, оба путешественника возвратились в дерпт, и уже во второй половине того же 1833 года "с. с. куторга получил в петербургском университете кафедру зоологии, которую занимал до того профессор ржевский. поступив преподавателем зоологии в петербургский университет в 1833 г., он и 1835 г. был утвержден в звании экстраординарного, а в 1837 г. в звании ординарного профессора. в 1835 году он был назначен цензором петербургского цензурного комитета и состоял в этой должности до 1848 года. в разное время, по назначению попечителя петербургского учебного округа, был инспектором частных пансионов и школ и, сверх того, несколько раз командировался для обозрения губернских и уездных училищ в петербургской губернии. 

мой самы дарагі чалавек.

напэўна, тысячы твораў напісаныя пра маму. для кожнага чалавека мама - гэта самае дарагое і святое ў жыцці. вельмі цяжка перадаць, што для цябе значыць мама. гэта ўсё роўна, што напісаць пра значэнне сонца для ўсяго жывога на планеце. чалавек з самай першай хвіліны свайго жыцця непарыўна і назаўсёды звязаны з мамай. гэта самае першае слова, якое прамаўляе дзіця, і ў самыя цяжкія хвіліны жыцця мы заўсёды звяртаемся да мамы.

маю маму клічуць анастасія. яна такая ж прыгожая, як і яе імя. у маёй мамы вялікія карыя вочы, а галоўнае яны заўсёды іскрацца пяшчотай і клопатам. я здзіўляюся, як яна паспявае зрабіць тысячы спраў. у доме заўсёды чысціня і парадак, мама вельмі смачна гатуе. з хатнімі справамі яна спраўляецца лёгка, усё спорыцца ў яе руках. яна на ўсё знаходзіць час, як быццам у яе сутках больш гадзін, чым ва ўсіх!

мама працуе лекарам, яе цэняць на працы. яна з дзяцінства марыла стаць урачом, хацела людзям у цяжкія для іх дні, лячыць іх, падтрымліваць добрым словам у цяжкі момант. з працы, нягледзячы на стомленасць, мама заўсёды вяртаецца дадому ў добрым настроі. а яшчэ яна вельмі вясёлы і спагадны чалавек. у мамы вельмі шмат сяброў. са сваімі сяброўкамі яна сябруе з ранняга дзяцінства. толькі вельмі добры чалавек можа захаваць і пранесці дзіцячую сяброўства праз столькі гадоў.

мая мама самая выдатная, самая лепшая на свеце. калі я была маленькая, я часта хварэла. матуля не спала начамі, перажывала, хваляваліся. я памятаю, як яна вучыла мяне чытаць, пісаць, а яшчэ мама шмат малявалі. яна распавядала мне казкі і адначасова малявала іх для мяне. мама - гэта мой сябар, суразмоўца і памочнік. я заўсёды ў любую хвіліну магу звярнуцца да мамы. яна мяне заўсёды выслухае, дапаможа і падтрымае ў цяжкую хвіліну. мама - такі блізкі чалавек, жыццё без якога проста немагчыма. яна заўсёды побач, родная, кахаючая, клапатлівая. я не магу нават у думках аддзяліць сябе ад матулі. яна разам са мной перажывае мае няўдачы, разам са мной радуецца маім поспехам. мама заўсёды імкнецца засцерагчы мяне ад няправільных учынкаў і крокаў, але, на жаль, я не заўсёды прытрымліваюся яе парадаў, аб чым потым вельмі шкадую.

як я люблю залезці да мамы на калені, прыціснуцца да яе і адчуць асаблівы, родны пах. у гэты момант я адчуваю такую абароненасць і ўпэўненасць, якую, напэўна, адчуваю птушаняты ў шкарлупіне. калі мы доўга не бачымся, вельмі не хапае дотыку добрых і далікатных мамчыных рук, яе ласкавага і далікатнага галасы. вядома, матуля часам можа і заругать, і хмурна зрушыць бровы. але нават у гэтыя моманты ў яе вачах прадзімае бязмежная любоў і напэўна ад гэтага адчуваеш сябе вінаватай.

матуля - гэта яшчэ свята. да раніцы майго дня нараджэння яна заўсёды ўпрыгожвае мой пакой шарамі і рознакаляровымі плакатамі.

мы ўсе спяшаемся вырасці. мы стараемся здавацца дарослымі ў школе і ў двары. але толькі калі надыходзіць ноч і за акном цёмна я зноў маленькі і безабаронны дзіця. дзіцяці вельмі неабходна, каб матуля паклала зручна падушку, схавала коўдрай, пацалавала і сказала: «дабранач сонейка, прыемных сноў».

я вельмі моцна люблю сваю маму. сілу гэтага пачуцця немагчыма выказаць словамі. я хачу сваёй матулі доўгіх гадоў жыцця, каб яна ніколі не хварэла. а я буду старацца не засмучаць яе.