Диктант по языку 7 класс 4 четверть симяон полацки

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Паходзіў, як мяркуюць дасьледнікі, з купецкага стану. Сын Гаўрылы, паводле іншых зьвестак — Емяльяна Сітняновіча. Другое прозьвішча — Пятроўскі — атрымаў ад айчыма, заможнага полацкага купца[3]. У архіўных «росьпісах двароў палачанаў» род Пятроўскіх значыцца побач з Скарынамі і Цяпінскімі.

Пачатковую адукацыю атрымаў у Полацку. Першым ягоным настаўнікам, імаверна, быў вядомы беларускі пэдагог і пісьменьнік Ігнат Іяўлевіч. Навучаўся ў Кіева-Магілянскім калегіюме, дзе каля 1650 атрымаў званьне «дыдаскала» (настаўніка). Працягваў адукацыю ў Віленскай акадэміі (да 1653). 3ь сяр. 1650-х да 1664 настаўнічаў у брацкай школе Полацкага Богаяўленскага манастыра. У той час захоўваў вернасьць Рэчы Паспалітай. Напрыклад, дасьледнікі адшукалі верш-эпітафію Сімяона Полацкага, у якім ён нэгатыўна выказваецца пра маскоўскія войскі[4].

Плакалі пралескі, дзеці вясны...
— Гэта раса на кволых пялёстках! — пяяў жаўранак і кружыўся над імі...
Фарбаваныя небам, узгадаваныя сонейкам, яны на чорнай зямлі не хацелі перажыць нават ад маладзіка да ветаха вясенняга месяца... плакалі ды плакалі... Месцамі па лагчынах лядок стаяў, месцамі траўкі зазелянеліся...
Новыя нарогі панёс на плячах араты ад каваля; дзяцюк ахвотна быкоў накарміў. Палала зарніца над бярэзнікам. У вёсцы з закураных каміноў круціўся ўверх, быццам кудзеля, белы дым — гаспадыні сняданне рыхтавалі. Выйшла дзяўчына першы раз босая ў чыстае поле; убачыла, як пралескі слёзы льюць, ды сама заплакала:
— Ой, мяне за нямілага замуж выдаюць!
— Ой, пагубіла я леты маладыя свае!.. Абхапіла рукамі бярозку маладую ды абамлела
разам з ёй...
А вакол плакалі пралескі, дзеці вясны...
Прытуліся ка мне
Прытуліся ка мне, дзяўчынка каханая! — бо сонейка заходзіць, бо цені гусцеюць і каля млына над возерам устае, быццам белая воўна, пахучы туман...
А мо і праўда, што ў розных там замчышчах крыштальных ваююць паміж сабой рыцары дня з рыцарамі ночы?
А мо і праўда, што на пурпурных хмарках ручайкамі льецца чырвоная кроў?
А мо і праўда, што ў цёмным хмызе русалкі з доўгімі валасамі пяюць цяпер песні захаду?
Нешта казачнае бачу я ў багатых колерах неба...
Нешта таемнае варожыць мне вячэрняя зорка...
Сэрца маё ператлумачыць сабе ўсе гэтыя дзіўныя малюнкі.
Цені кладуцца над вёскай, цені гусцеюць на канюшыне за пусткай, і неяк робіцца сумна-сумна... Цямней і вялізней становяцца вочы твае, і душа мая тоне ў глыбокім моры іх ззяння.
У гэты самы час тку я са смутку свайго карону для шаўковых валасоў тваіх... Здаецца, ляцім з табою дзесьці далека-далека за рэчкай, за хмызняком...
Заскрыпелі варотамі касцы, зачырванелася вогнішча на пасецы...

 

Князь Вячка паўстае перад намі мужным абаронцам сваёй зямлі, непрымірымым ворагам крыжакаў. Яго любіць народ, і сам князь ганарыцца тым, што належыць да моцнага духам, унікальнага народу.

Князь Вячка – галоўны герой аповесці, яму супрацьпастаўляецца князь Уладзімір, які думае толькі пра тое, як захаваць уладу, але не пра тое, каб выратаваць землі ад нападу. Для князя Вячкі, наадварот, галоўнае – гэта незалежнасць і воля.

Вячка паказваецца таксама добрым бацькам, якога жыццё заставіла прымаць цяжкае рашэнне, калі ягоная дачка трапіла ў палон. Мы бачым бацьку, якога разрываюць душэўныя пакуты, і князя, які адчувае адказнасць за сваю краіну.

Князь Вячка паўстае вельмі цэласным станоўчым героем, сумленным, смелым, самаахвярным. Ён здольны дастойна вырашаць палітычныя пытанні, выдатна вядзе вайсковую справу. І нават калі ён сам трапляе ў палон, то бліскуча разлічвае і выконвае план свайго вызваленне. Князю адпавядае і ягоная дружына – таксама таленавітыя і смелыя ваякі.

Нават калі князь Вячка загінуў, аўтар здолеў паказаць нам, што смерць князя не азначае скоранасць. Яго нязломны дух працягвае жыць у народзе. Гэта сімвалізуе ягоны меч, меч князя Вячкі, што выносіць Якаў Палачанін, паплечнік і верны сябра князя.