Горы, акияны , лес намаляваны, омск, маскву и минск, барнаул и пинск, усе знойдзеш сам, споры жывуць там. нужна отгадка

ГЛОБУС - правильная отгадка. У Вас по тексту выделены буквы (в каждом столбце), если их собрать в слово, получится ГЛОБУС!

Фузарыёзная сухая гнiль бульбы выклiкаецца некалькiмi
вiдамi грыбоў роду фузарый, асноўны ўзбуджальнiк —
F. sambucinum. Адзначаецца ў сховiшчах на клубнях у выглядзе ша-
равата-бурых або карычневых сухiх плям, якiя з часам разраста-
юцца, пашкоджаныя тканкi становяцца мяккiмi, праз пэўны час на
гэтых месцах утвараюцца поласцi, запоўненыя пушыстым мiцэлiем;
скурка клубняў на месцах пашкоджання зморшчваецца i пакры-
ваецца брудна-белымi падушачкамi мiцэлiю з канiдыямi. Асноўная
крынiца iнфекцыi — заражаная глеба. Адна з найбольш пашыра-
ных i шкаданосных хвароб бульбы ў сховiшчах. Пашкоджанне клуб-
няў можа дасягаць 12 — 15%.
Значныя страты буракоў пры захворваннi могуць выклiкаць
грыбы F. oxysporum, F. culmorum — узбуджальнiкi фузарыёзнай гнiлi
буракоў.

Наша мова — цудоўная, спеўная     Табе складаю шчыра свой санет, 
     Прапрадзедаў маіх жывая мова, — 
     Майго народа першая аснова, 
     Душы яго шырокі, чысты свет! 
     Лось Еўдакія 
      
     У кожнага чалавека, народа ёсць свая родная мова. Мова, на якой было сказана першае ў жыцці слова. Для кожнага народа яго мова самая найпрыгажэйшая. Мая родная мова — беларуская. Матчына мова, спеўнае слова, родная мова — так ласкава і шаноўна называюць сапраўдныя беларусы сваю мову. Мова — неацэнны духоўны набытак нашага народа. 
     Беларускія пісьменнікі сказалі шмат шчырых слоў пра сваю родную мову, яе багацце і прыгажосць. Іх творы прасякнуты любоўю да мовы, заклапочанасцю за яе лёс. У вершах П.Броўкі «Калі ласка!», Н.Гілевіча «Слова», Я.Янішчыц «Мова» ўслаўляецца родная мова, іх радкі напоўнены патрыятычнымі пачуццямі. Паэты падкрэсліваюць значэнне роднай мовы ў жыцці чалавека. У сваім вершы «Страціў слова, страціў спадчыннае слова...» Ніл Гілевіч гаворыць: 
      
     Страціў слова, страціў спадчыннае слова — 
     Штосьці страціў у душы абавязкова! 
      
     Мне вельмі б хацелася, каб наша слова жыло шмат стагоддзяў, радавала сваей мілагучнасцю і прыгажосцю іншыя пакаленні.