Народныя святы у паэме "новая зямля" я. купалы. 25 .

1. тонік, як і ўсе вясковыя дзеці, ў маці па гаспадарцы, пасціў кароў, а ў вольны час, "прыгнаўшы на дзень" быдла, гуляў ля рэчкі, купаўся, лавіў ракаў, "катаў па вуліцы рэхву", нават спрабаваў лазіць у чужы сад па яблыкі. 2. паліцаі прыйшлі сярод ночы, разбудзілі грукатам і напалохалі хлопца, прымусілі сярод ночы ісці з імі і паказваць, у каго ёсць коні. тонік разгубіўся, бо паліцыянтаў было багата, яны ўсе былі ў чорным, "з аўтаматамі на грудзях, з нейкімі малаватымі на булаватых галавах пілоткамі" і ліхтарыкам свяцілі яму ў вочы. тоніку ў тую хвіліну ўзгадаўся і піліпаў васька, якога ледзь не застрэлілі немцы толькі за тое, што скоса глянуў на іх. ён паказаў на хату мокуця, назваў іншых, у каго былі коні. але пра партызанаў ён не сказаў нічога, хоць і ведаў пра верчынага сярожу. 3. калі ў вёсцы з’явіўся мокуцеў конь, а самога гаспадара не было, тоніка апанаваў страх: "а што будзе, калі не вярнуўся? гэта ж усе , што я быў за старасту, і адразу падумаюць — удаў мокуця". i гэта думка ўжо не пакідала хлопца. а калі прыйшла звестка, што застрэлілі мокуця, пабаяўся выходзіць на вуліцу. тонік спрабаваў расказаць арсеніку пра тое, што гэта ён расказаў паліцыянтам, што ў іх ёсць конь, але не змог. 4. тонік недалюбліваў і баяўся свайго суседа сямёна мокуця за тое, што той злавіў большага жолудзевага хлопца і "нашастаў па вушах", калі ён з двума жолудзевымі залезлі ў іхні сад. сам тонік уцёк, прашыўшыся пад дрот але зачапіўся за калючку і разлупіў новую кашулю. за гэта яму дасталася ад маці, але гэта дробязь у параўнанні з тым, што чакае яго, так думалася хлопцу, пры сустрэчы з мокуцем: "мужчыны, пэўна, б’юцца не так". страх перад бацькам арсеніка пасяліўся ў яго душы. таму і узрадаваўся хлопец, што не будзе каго баяцца, калі мокуця забяруць у абоз. сваёй віны з’явілася ў хлопца тады, калі прапаў мокуць. тонік назіраў за арсенікам, які чакаў свайго бацьку, і яму станавілася ўсё цяжэй і цяжэй. ён быў шчырым і сумленным хлопчыкам, таму так невыносна было яму жыць з адчуваннем віны. 5. доўга цярпець такія душэўныя пакуты тонік не змог і прызнаўся арсеніку: "я ўдаў твайго , калі быў за старасту. але ж я не ведаў, што яго застрэляць". i ў тую ж ноч тонік захварэў, ён гарэў, як агнём. маці ўсю ноч сядзела над ім і ратавала хлопца. 6. апавяданне атрымала такую назву, магчыма, таму, каб аўтару праз ўленне лягчэй было данесці да нас думку, што салодкія яблыкі сталі прычынай горкіх хвілін у жыцці тоніка. 7. сваё пра тоніка можна пачаць так: дзесяцігадовы тонік знешне быў падобны да "незапісанага ў метрыку бацьку": такі ж таўстагубы і гэтак жа "зацята глядзеў спадылба" . нават насіў бацькаву мянушку — паплісты. жыў ён удваіх з маці. як і ўсе вясковыя дзеці, любіў гуляць ля рэчкі, купацца, бегаць з хлопцамі катаць рэхву. але жыў тонік у той час, калі любая дзіцячая забава магла стаць трагедыяй. гэта была вайна..

Кожная пара года асаблива прыгожая, але вясна, мне так здаецца, найпрыгажэйшая. з вясны быццам зараждаецца новае жыцця. рэчки вызваляюцца з-пад халоднага льду, што укрывау яе усю зиму. дрэвы прачынаюцца ад сну и распускаюць новыя лисця. птушки здалеку прылятаюць на родную зямлю и звонкими галасами прабуджаюць нават усю зямлю ад крэпкага сна. сонейка так сама прачынаецца и пачынае з новай силай асветливаць, саграваць усю зямлю. чалавек так сама становицца найвесялейшым, падаткавым. зимняя халодная пагода змяняецца на цеплую, ласкавую, вясеннюю. цяпер ужо людзи апранаюць больш легкае адзенне. нават увесь мир усю зиму чакау вясны, каб зноу адчуць цеплыню, ласкавасць, прыгажосць роднай прыроды. вось за гюта я так кахаю вясну.