Күй ойнайды қазағымның қанында эссе​

ответ:Қазақ болмысын бүкіл жан дүниесімен қоса өнердің қай түрі қопара, қотара айшықтап бейнелей алады десек, ең алдымен күйді айтар едік.

Күй – құдірет, күй – кие!

Қазақ болмысын бүкіл жан дүниесімен қоса өнердің қай түрі қопара, қотара айшықтап бейнелей алады десек, ең алдымен күйді айтар едік.

Egemen Qazaqstan

Бастап бірінші айтушы біз емес, бұл өзі әлімсақтан бері айтылып келе жатқан, белгілі жай, елдің санасына әбден сіңген әңгіме. Әлімсақтан дейтін себебіміз, замана зарлығы. Мағжан ақынның толғамалы найзадай толғанысты жырларына жүгінсек, күй атасы, шерлі һәм шерменде Қорқыт та жан жұмбағын шешпек болып, шеше алмай қиналған кездерінде қолындағы қара қобызынан, содан шыққан, сай-сүйекті сырқыратқан салқар да шалқар сарыннан жұбаныш тапқан ғой.

Қазтуған жырау «Кетбұқадай би­лер­ден кеңес сұрар күн қайда?!» деп жел­піне тебіренуі де тегін емес. Сол Кетбұқа абыз Дешті Қыпшақты жайлаған қалың қауым халқының атынан Шыңғыс қағандай қаһарлы хандарға келелі кеңесін қоңыр домбыраның сырлы күйімен айтқан, ұлы Жошының өлімін де айбатты әміршіге күймен естірткен. Сонда бабаларымыздың орнына жазаны домбыра тартқан. Тәңірім сөйтіп дом­быраға әу бастан-ақ қазақтың тілі болу­ды, қазақтың үні болуды еншілеп сый­лаған екен. Ендеше, күй өнері қазаққа Тәңір­дің тартқан ерекше пешенелі сыйы екендігі де еш шүбәсіз.

Олай болса, 2014 жылы ықылым замандардан бері жер-жаһан танып, бірегей құбылыс ретінде мойындалып келген қазақтың қасиетті киіз үйімен қоса халқымыздың қалтқысыз қастер тұтқан күй өнерінің де ЮНЕСКО-ның материалдық емес мәдени мұралар тізіміне еніп, бүкіл адамзаттың асыл қазы­на­ларының қатарына қосылуы тиесілі сы­бағамыз, заңды жазмышымыз, лайық­ты мерейіміз екеніне сөз бар ма! Осы киелі күйімізге ілесе бұл қатарды соны­мен рухтас суырыпсалма айтыс, Нау­рыз мейрамы, қазақ күресі, құсбе­гілік пен саятшылық толықтырды, қау­малай қоршап күйді төбелеріне көтер­ді. Осындай жауһар қатарда, әсіресе күй қа­зақ­тың елдігінің көрінісіндей атойлап, ха­лық­тың өр рухын әйгілеп тұрған жоқ па! Бұл да бізге Тәуелсіздік тарту еткен зор жетістік екені ақиқат.

Күйдің тәңірлік сипаты жайындағы әңгімені тірілте түсейік. Түркі дүниесінің асылдарын түптеп түгендеуші атақты Махмұд Қашғари өзінің түпнұсқада «Диуани-лұғат-ат-түрк» деп аталатын түркі тектес сөздерінің жинағында «күй» сөзінің көне түркідегі «көк» сөзінен шыққандығын, тәңір мағынасындағы «көкпен» көгендес, тамырлас, түптес екендігін ізерлеп айтыпты. Бұл айқындаманы қазақтың тіл ғылымының көгентүбіндегі марғасқа Құдайберген Жұбанов пен қазақтың күй ілімінің ілкі бастауындағы ізашар академик Ах­мет Жұбанов бар ықыласымен қол­дап қуаттайды. Ал «Ақаң» деген әзиз атқа лайықты тағы бір абзалымыз, «Күй шежіре», «Қазақтың күй өнері» атты іргелі еңбектер тудырған Ақселеу Сей­дім­бек бұл айғақты болжамды одан әрі түбір­леп тексеріп, байыпты тұжырым жа­сай­ды. Күй деп басталатын қай сөзіңіз де сезіммен астасып жатады. Сол сөз көш­пен­ділердің ең киелі сезімі – тәңір­лік на­ным-сеніммен ұштасып жатады. Демек, «күй» деген сөз әу бас­та Тә­ңір­лік құбылысты білдірген. Тәңір­дің дыбысы деген мағынамен шендес бол­ғаны аңғарылады» деп күйдің қа­сиет-киесін шығанға шығара, шынайы болмыс-бітімін айғақтай көрсетіп асқақ­татады.

Әйгілі әншіміз Роза Рымбаева шыр­қай­тын «Домбыра» әнінде «Күй ойнайды қазағымның қанында, күй ойнайды қазағымның жанында» деп келетін шырайлы жыр жолдары бар емес пе еді. Дәл айтылған. Осы рухты әнді тың­дамаған қазақ кемде-кем болар десек, тыңдаған жамағаттың баршасы осынау сөздердің шындығына ден қойғаны күмәнсіз. Қалай десек те, қазақтың жаны – күйінде. Жанының барлық қатпарлары, қуанышы мен қайғысы, күйініші мен сүйініші, мұң-шері мен шаттығы баяу­лап, толқындап, тасқындап тек домбыра шанағынан төгіледі. Қазақтың мінезі, ерлігі мен өрлігі, сабыр-сабаты да қазақтың өзінің күйлерінде жатыр. Халқымыздың әдет-ғұрпы, дарқандығы мен даналығы, ерке назды сұлулары кейіптелген күйлер ше? Қазақтың ұлан-байтақ даласы, сол даланың табиғаты, Алатауы мен Қаратауы, Сарыарқасы мен Сары өзені, Саржайлауы – бәрі-бәрі қазағымның күйлерінде көрініс тапқан.

«Нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра» деген Қадыр ақынның терең ақыл-парасатының меңзеп отырғаны да осы емес пе. Тарау-тарау, тармақ-тармақ, желі-желі болып уақытпен бірге үдере көшкен қазақтың мың сан күйлерінде, сайып келгенде, ата қазақтың өзі, оның ата тарихы, елдігі мен береке-бірлігі, ұлттық мерейі мен мәртебелі мемлекеттігі бейнеленген. Өз алдына дербес ел болып, кеудесі биік, еркін отырмаған халықта мұндай кең салалы, ұлағаты зор, асқақ рухты, мұхиттай айдынды, өрелі өнер тумас еді. Байқасаңыз, біздің күйлеріміздің өне бойында тұтаса жүлгеленген қазақтың соқталы тарихы өріліп шығады.

Объяснение:

1)В селе Долинное Теректинского района на месте захоронения "золотой принцессы" открыли мавзолей Таксайской принцессы. Идею о строительстве мавзолея поддержали частные лица и оказали спонсорскую . В результате вблизи места захоронения возвели сооружение "Таксайская принцесса" высотой в семь и шириной в четыре метра.

2)На одной из старинных тихих улочек центральной части Семея, в Татарском крае находится двухэтажный дом XIX столетия. Он хранит память о временах, когда здесь собирались представители казахской интеллигенции, представители партии «Алаш».

Глядя на него будто переносишься в другую эпоху, когда великие представители казахского народа пытались создать независимое государство – национальную автономию. Левобережная часть города – Заречная Слободка, была переименована в город Алаш, временную столицу нового государства.

3)Мавзолей Жумагазы Хазирета, которого в народе называют Дадем-ата, находится в 80 километрах от областного центра, недалеко от трассы Уральск – Актобе. В советские годы это место относилось к территории легендарного в то время совхоза имени газеты “Правда”.Чтобы увеличить пахотные земли, бессменный многие годы директор совхоза Виктор Шубин, который был лично знаком с Динмухамедом Кунаевым, распорядился выровнять могилу и вспахать всё вокруг. Но посланные для этого тракторы один за другим начинают ломаться при одном приближении к захоронению. Не поверив жалобам, Шубин приехал на место, чтобы лично проконтролировать пахоту.

И тут происходит невероятное – как только колеса гусеницы приблизились к краю могилы, гусеничная цепь осыпалась, и трактор встал.

4)Гумар Караш легендарный казахский поэт, философ, мастер фольклора, общественный деятель, публицист, был приверженцем политических взглядов алашординцев. Гумар Караш родился в Западно-Казахстанской области в Жаныбекском районе. Могила поэта находится на территории Жаныбекского района, в Таловском сельском округе.

5)По Западно-Казахстанской области предложено внести в карту семь объектов.

Один из них - мавзолей Даулеткерея.

Мавзолей известного кюйши - композитора, основателя лирического направления в искусстве кюев находится в 3 км от с. Хан Ордасы на родовом кладбище. Высота - 7,8 м, диаметр - 4,5 м. Автор и скульптор памятника - К. Демисинов.

Произведения великого кюйши Даулеткерея Шыгайулы описывают общественный взгляд, философию жизни и историю народа. Он родился весной 1820 года в богатой семье в ауле Орда тогда Внутренней орды. Его отец - хан Бокеевской орды Шыгай воспитывал сына как будущего султана.

Я очень много времени провожу в школе, так как помимо уроков занимаюсь еще в двух кружках: рисования и авиамоделирования. Неудивительно, что почти все мои друзья – это школьные товарищи, одноклассники. Мы вместе уже шесть лет, и за это время успели хорошо узнать друг друга: характер, привычки, поведение. Среди всех одноклассников я особенно выделяю двух человек – это Миша Романов и Катя Бондарь. Именно их я могу назвать своими лучшими друзьями. С Катей я вместе хожу на рисование, а с Мишей – на авиамоделирование.

Это очень интересные ребята, настоящие верные друзья, которые никогда не оставят в трудную минуту. Конечно же, я общаюсь и с другими своими одноклассниками. С ребятами мы часто остаемся после уроков, чтобы поиграть в футбол на школьном стадионе. У нас очень хороший классный руководитель, который часто организовывает поездки в различные места: театры, выставки, на природу. Такие поездки нас еще больше объединяют, и мы всегда рады куда-то отправиться всем классом. Я очень рад, что среди моих одноклассников нет подлых, злых и жестоких людей. Надеюсь, наша дружба продлится очень долго.