Сбилетом 1.етістіктерден шартты райдың 2 жағын жасаңдар: жаз, оқы, кел, сал, сөйле.2. портрет.3. шарты рай (ереже)​

қазақ халқының лиро-эпостық жыры. хііі-хіv ғасырлардан бастап жырланып, қазақ арасына кең тараған. жыр сарыбай мен қарабайдың түзде жүріп құда болып, қозы мен баянды күні бұрын атастыруымен басталады. ары қарай қос ғашық қозы мен баян зорлықшыл қодар, қаражүрек қарабай арасындағы шиеленіскен оқиғалар негізінде зұлымдық пен   махаббат күресі баяндалып, қозы мен баянның қайғылы қазасымен аяқталады.жырдың негізгі идеясы – мөлдір махаббатты дәріптеу. тілі көркем, сюжеті шебер құрылған. жырда айтыс, тұрмыс-салт жырлары: естірту, жоқтау, қоштасу, т.б. кеңінен қолданылады. бұл жырда аягөз, үржар, лепсі, қалба тауы т.б. нақты жер-су атауларының кездесуі айқын көрінеді. дастанның басқа да түркі халықтарынан тараған нұсқалары бар. мысалы, башқұртта «қозы курпәс мәнән маян сылу», бараба татарларында «қозы көрпеш», алтайлықтарда «қозы эркеш» деп аталады. сыбанбай, бекбау, жанақ, шөже т.б. ақындар әр кезде дастан оқиғасын өздерінше жырлаған. жалпы жиырмаға жуық нұсқасы бар. ең көп тарағаны – жанақ нұсқасы. алғаш ел арасынан жинап, хатқа түсіргендері г.саблуков (1830), ғ.дербісәлин (1834), а.фролов (1841), ш.уалиханов (1856). ал м.путинцев жырдың мазмұнын орыс тіліне аударып бастырған (1856). в.радлов бір нұсқасын жинағының 3-томына енгізген (1870).г.н.потанин бұл жырдың «дүние жүзіндегі ең қымбат әдебиет мұраларына жататын шығарма» екенін айтқан. н.н.пантусов, р.ш.әбдірахманов, е.з.баранов т.б. зерттеушілер жырды әр кезде орыс тіліне қара сөзбен аударып жариялаған. ақын г.н.твертин (1889-1921) жырды тұңғыш рет орыс тіліне аударып бастырды (1927-1935). 1878, 1890, 1894, 1905 жылдары қазан қаласында кітап болып жарық көрді. кеңестік дәуірде ең алғаш 1925 жылы мәскеуде шықса, жырдың жанақ нұсқасын   1936 жылы м.әуезов алматыда шығарған.жырды м.ғабдуллин, ы.дүйсенбаев, ә.қоңыратбаев т.б. қазақ ғалымдары салыстыра зерттеп, оның тарихи әлеуметтік мәнін ашты. жыр 2002 жылы астанада басылып шықса, бір нұсқасы 2003 жылы мәскеу қаласында «қозы көрпеш — баян сұлу. қыз жибек: казахский романтический эпос» деген атпен 2 тілде (орыс, қазақ) жарық көрді. «қозы көрпеш-баян сұлу» жырының негізінде «махаббат дастаны» кинофильмі (сценарийін жазған ғ.мүсірепов, 1954) түсіріліп, сахналық шығарма (авторы ғ.мүсірепов, 1940) жазылған. шығыс қазақстан облысы,   аякөз ауданы, тансық станциясының маңында қозы көрпеш – баян сұлудың мазары бар.

подробнее - на -

Өзге ғаламшарлықтардың болуы немесе болмауы заманауи қоғамның ең қызықты мәселелерінің бірі болып табылады. шынында да себептерді түсінуге болады. біріншіден, галактиканың аяғы мен шеті жоқ екенін, жер бетінде ғана тірі және ұтымды тіршілік пайда болып жатқанын айта кету керек. бұл екіталай көрінеді. екіншіден, егер басқа планеталарда өмір сүргеннен кейін ол жердегіден әлдеқайда ұзақ өмір сүре берсе, сондықтан шетелдіктер бізге өмір туралы нақты белгі бермегені өте таңқаларлық. мұның бәрі мүмкін бөтен өмір туралы ойлануға мүмкіндік береді және оның ықтимал салдары. бұдан басқа, біздің ғаламшарымызға бір рет келуге болатын ықтимал ғарыштық қонақтар туралы ойлану өте қызықты. ғарыш қонақтарының бәрі түсініксіз және белгісіз. оларда мүлдем басқа дене формасы, органдардың түрі, беті және т.б. болуы мүмкін. алайда, егер бөтен ң денесін қалай алуға болатынын білмесе, онда тіпті оларды оңай анықтау мүмкін емес. ең бастысы, жер бетіне келген шетелдіктерге бару олардың келуінің басты мақсаты болып табылады. іс жүзінде бұл мақсат міндетті түрде достық болмайды. егер олар бізден әлдеқайда ған деп есептесе және қандай да бір себептермен әлі келмеген болса, олардың сапары қажетті шара болады. мүмкін, олар бізге бір нәрсе керек, мүмкін олар біздің планетамызға шабуыл жасайды. бұл жағдайда шетелдіктердің сапары біздікі мен жер бетінен болатын өліммен күресетін болады. бірақ, әрине, сіз солай болатынын айта алмайсыз. мүмкін, олар шынымен де кездесіп, ештеңе қаламайтын шығар. егер бұл сапар бейбіт болса және оның мақсаты тәжірибе мен технологиямен алмасу болса, мұндай сапардан көп нәрсе болады деп ойлаймын. мүмкін, бөтен бізге ғарышты зерттеуге мүмкіндік беретін кем дегенде озық технологияларды береді. бұдан басқа, олар бізді пайдалы ақпаратпен қамтамасыз ете алады: бәлкім, кейбір дәрі-дәрмек, қоршаған айналаны білу, заманауи айрылған айрықша дағдылар. егер бұл шын мәнінде болса, басқа ң жол ашады, дегенмен, басқа планетадағы жердің тұрғындарымен бір нәрсе бөлісуі керек. қалай болғанда да, менің ойымша, жер бетіндегі қонақтардың бейбіт өмірге баруының мақсаты өте ұнады. егер олар шынымен бар болса, ң жай ғана жойылуына жеткілікті күші бар сияқты, сондықтан бұл сапар барлық үшін қайғылы болуы мүмкін. егер олар қалыпты түрде әрекет етсе, мұндай қонақтардың артықшылығы артық бағалануы мүмкін, олар біздің өмірімізге, әсіресе ғылымға әсер етеді.