Плжалусто большое . бауыр әңгімесі ​

Ұздақ[1] – тоңазытылып жасалған тағам. ұздақты  сүт ,  қаймақ ,  қант ,  сары май ,  жеміс-жидек , сондай-ақ, дәмді, хош иісті тамақтық заттар қоспаларынан жасайды. құрғақ қоспаға  карамель  сірнесі ,  қышқылдар ,  жұмыртқа   ұнтағы, , хош иісті  шәрбат , шырындар және  агар ,  альгинат ,  желатин ,  крахмал ,  пектин   сияқты тұрақтандырғыштар қосады. тиісті қоспалар араластырылғаннан кейін, арнаулы ыдыста 63—70°с температураға дейін қыздырылып, зиянды  микробтар   жойылады. қоспа  цилиндрлі   немесе дискілі  сүзгімен   сүзіледі. қоюлығы біркелкі болу үшін қоспа гомогенизатор арқылы 150 — 300  атмосфералық   қысымнан өткізіледі.  гомогенизатордан   өткен қоспа  тоңазытқышта   2—4°с-қа дейін салқындатылады. дайын ұздақтың сапасын тексеру үшін 12—18 сағат сақталады да, өлшеніп бөлшектеледі. бөлшектеу әртүрлі. мысалы,  алматы   сүт комбинатында ұздақ гильзаға (қаңылтыр   ыдыс) салынып, вафлямен (жұмыртқа,  қаймақ   араласқан жұқа  нан ) қапталады немесе арнаулы қағазбен оралады. ұздақ — жұғымды және организміне жеңіл, шөл басатын сіңімді тағам. сүттен дайындалған ұздақта а, в, д, е, ал жеміс-жидектен жасалған ұздақта с витаминдері мол.

Қазақстанның ежелгі қалалары  – жазба деректемелер мен археологиялық материалдар нәтижесінде анықталған байырғы қоныс орындары, қала жұрттары. 6 – 9 ғасырларда оңтүстік қазақстан мен оңтүстік-батыс жетісуда қала мәдениеті жақсы . саяси жағынан бұл аймақтар түрік әулеттеріне бағынды және реті бойыншабатыс түрік,  түргеш,  қарлұққағандықтарының құрамына енді. бұл кезеңде көшіп жүретін жер аумағы шектеліп, көш жолдары қалыптасты, тұрақты қыстаулар мен жайлаулар орнығып, егіншілік пайда болды, отырықшы кедейлер тобы бөлініп, жекелеген рулық топтар отырықшылыққа көшті. мемлекеттік төрешілдік аппарат құрылып, ортақ тіл мен жазу қалыптасты, сауда және дипломаттық байланыстар . осындай жағдайда әкімшілік және қолөнер, сауда, мәдениет орталығы ретінде қалалар салына бастады. оңтүстік қазақстандағы ең ірі қала исфиджаб саналады. ол 629 ж. сюань-цзянның жылнамасында “ақ өзендегі қала” атымен алғаш аталады. кейін махмұт қашқари сайрам – ақ қаланың аты (әл-мединат әл-байда), ол исфиджаб деп, кейде сайрам деп те аталғанын жазады. сайрамнан шашқа баратын жол бойында 8 – 10 ғасырларда газгирд (қазығұрт) болған.