ертеден тағылымы мол қазақ халқымыз " жастан" деп рухани құндылықтарымызды тәрбиелеудің игілігіне жұмсаған. жас шыбықты жастайынан халық ауыз әдебиетімен суарып, ел үшін ерен еңбек сіңірген тұлғаларды үлгі етіп, ұлтжандылыққа тәрбиелеген.сонымен қоса отбасындағы қағида - әке-ана құрметі, үлкенді құрметтеу, кішіні ізеттеу. тәрбиесі бесіктен деп ұғынған отбасы әр ң тәрбиесін, түздегі қылығын қадағалап отырған. өйткені, тәрбиелі - тағалы атпен тең деген. ата- анаға деген сыйластықтың негізінде көкейінде " үлкенді сен сыйласаң, кіші сені сыйлайды,кіші сені сыйласа, кісі сені сыйлайды" деген халық даналығы қалыптасқан.
жастар біздің қоғамның негізгі тірегі. " болашағыңды білгің келсе, бүгініңе қара" демекші, әр қоғам елдің болашағына алаңдайды.сол сияқты, біздің қоғамда орын алып жатқан келеңсіз мәселелер бар. соның бірін қозғасақ, жастардың қоғамдық көліктердегі әрекеті. аяқ - қолы ғадай жастардың қоғамдық көліктерде құлақтарыңа құлаққап тағып алып, көрсе де көрмегенсіп отыра беретіндерін көзіміз көріп жүр. керісінше жасы үлкен ға орын беріп, "рақмет, көп жаса" деген бір ауыз жылы лебізің естігенге не жетсін? өйткені «қартайған шағыңда өзіңді басқалар құрметтеу үшін жас кезіннен қауқары қайтып, сақал – шашы ағарған кісіге ізет қыл» дейді. бауыржан момышұлы атамыз " қарт - ұзақ сапар шегіп, тоналып қалған жолаушы сияқты " деген қарияларымызға сый- құрметімізді аямайық, әр сөзінен ғибрат ала білейік. кәріліктен ешкім құтыла алмаған. бірақ кәріліктің өзінің сәні – мәні бар. ұлықпан хакім мың жасаған дейді, ешкім мың жасамайды, тек өсіп-өнген, тәрбиелі ұрпағымен мың жасайды. «үлкенге - құрмет, кішіге – ізет» екенін есімізден шығармаған жөн болар.
білім – ң белгілі бір жүйедегі ұғымдарының, деректері мен пайымдауларының, т.б. жиынтығы. білім мәдениетінің ең ауқымды ұғымдарының бірі болып табылады. ол сана, таным, объективті әлем, субъект, ойлау, логика, ақиқат, парасат, ғылыми және т.б. күрделі де терең ұғымдармен тығыз байланыста әрі солар арқылы анықталады. білім философия мен рационалды білім пайда болғаннан көп бұрын дүниеге келген.[2]
мәлім тақырып, немесе сұрақ туралы сенімді таным болса, ал ол таным әлдебір мақсатқа пайдалануға жарамды болса, онда оны білім деп атаймыз. ол тәжірибе және ойлау арқылы мәлім іс туралы жеттігірек ұғындырады, оның және жүйелі танылуын ғылым, техника, өнер, философия деп атаймыз. білім зерттеу, күзету, тексеру, ой тәжірибесінен, ғылыми тәжірибеден өткізу арқылы қалыптасады, реттелу арқылы топтастырылады. ң әлденені тануы тегі қандай құбылыс екені философияда ең көп талқыланған көне тақырыптардың бірі, одан білімтану (theory of knowledge) келіп шықты. білімнің қолданылуынан айтқанда, ол мәлім топтың игілігіне жарайды, сонымен ол топ қалғандарына қарағанда сауатты болып шығады. білімге сүйенген басқару мен орындау істің сапасын көтеретіні анық.
бұрын білім аз санды ң бәсіресі құсап сезінілген. қазір жалпыға ортақтастырылды және кез келген білім ала алады, оны пайдаланып жоғары мақсаттарға жете алады. білім сын көзбен қарау арқылы , бірақ бұл білімге жеккөрінішпен қарау болмауға тиіс.
ақиқатқа талпынады, шынайы пайдалы білімге талпынады. оның шегі қайда апаратын белгісіз. "білім - күш" деген сөзді ф.бэкон айтқан, бірақ ол бақытқа бөлейтін жақсы күш пе, әлде сорлататын, құртатын жаман күш пе, бұл туралы да талас көп. қазіргі білімнің беталысы әрі сүйіндірерлік, әрі шошытарлық. қазір білімнің кемшілігін түзететін "жасыл білімге" ауысып бара жатқаны байқалады.
ежелгі мәдениетте білім ң әлеммен және қауымдастық ішіндегі қатынастарын реттейтін аңыздар, салт-дәстүрлік жарлықтар мен нормалар, тыйым салулар пішімінде болды. мұнда білімді аруақтар, рухтар, ата-, кейініректе, құдайлар сыйға тартқан қасиетті нәрсе деп түсінген. сондықтан білім қауіп-қатермен байланысты деп, онымен тек ң ерекше тобы – дінбасылар, діни қызметкерлер ғана шұғылданған. ежелгі мәдениетте білім мен сенімнің, ақиқат пен жалған түсініктің арасында айырмашылық жоқ. мұнда қасиетті білім үстемдігі абсолютті деп танылады. білімнің әлеуметтік мәртебесі мен мәні отырықшы, техника-урбанистік қоғам типіне өтуге байланысты түбегейлі өзгерді. қала өзін көпшілікпен бірге тұру ережелері мен нормаларының иесі, білімнің жаратушысы мен билеушісі деп санады. білімнің айрықша пішімі ретінде рационалды білім идеалын қалыптастырған философия туындады. философия ақиқат пен ақиқат емес ілімдер айырмашылығын енгізіп, дәлелдеудің айрықша түрлерін, негіздеу мен дәлелдемелік ұғымдарды қалыптастырды. философия шеңберінде айрықша пән – ақиқат ойлау ережелері мен заңдарын қалыптастыратын логика туындады. білім логикалық ойлаудың объектісіне, мақсаты мен мұратына айналды. өркениетті қоғамда білім билікпен тұтасып, қоғамды басқарудың құралына айналуда. білім алу тұлғаның қалыпты әлеуметтенуінің және билік құрылымына енуінің міндетті шарты болып, оның қажеттілігінен білім беру институттары туындады. платонның «билеуші-философ» идеалы – (білімді әрі оған сай басқарушы ел басы) қазіргі «ақпараттық қоғамда» өзінің көрінісін тапты, яғни билік білімнің қазіргі формасы – ақпаратты иелену ретінде айқындалуда.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос: