Перевести текс. .прошу (ас- аркауы) деген казатын макалы.бул-оте кунды макал.ойткенi денсаулыктын жаксы болуы дурыс тамактануына байланысты.дурыс тамактану асересе ушiн кажет. дурыс тамактану канын толтырады, кушiн арттырады. ал каны толык, кушi мол ыстыкка да, суыкка да . танертенге, туске, кешке тамакты кунде бер мезгелде iшу керек. кунене торт рет тамактанса, тепте жаксы. тамак ешер алдында колды сабындап жуып, таза орамалмен сурту керек. ет , нан, бауырсак, курт сиякты тагамдарды абден шайнап жуту керек.сабез, кызынак, кияр, алма, алмурт , орек, шие, каракат сиякты коконестер мен жеместер пайдалы. оларды коп жеген денсаулыгы жаксарады. жас коконестер мен жеместерде ыстык сумен жуу керек, сонан сон гана жеуге болады. .

Еда придает силу человеку так говорит казахская пословица,это ценная пословица,потому что здоровье человека зависит от того как он питается,хорошее питание особенно важно для детей,хорошее питание придает человеку силу,насыщает кровь, а   сильный  человек ,  полной кровью терпит и   холод и стужу,утром в обед и вечером человек должен есть в одно и то же время,если будет питатся 4 раза еще лучше,перед едой человек должен мыть руки с мылом и вытерать чистым полотенцем, такие продукты как мясо бауырсак,курт ,человек должен тщательно жевать,а морковь,помидоры,огурцы,яблоки,груши,абрикос вишня и смородину,то есть овощи и фрукты  полезны для человека,если их много есть улучшается здоровье человека,овощи и фрукты прежде их есть нужно обдать кипятком или мыть в горячей воде а потом их есть

Астанаға саяхат«қазақстан республикасының тұңғыш президенті күні» мемлекеттік мерекесіне орай , 23 қараша күні қорғалжын аудандық білім бөлімінің ұйымдастыруымен аудан көлеміндегі 12 мектептен 80 оқушы астанаға саяхатқа барды.«көшбасшы арманы, бүгінгі саяхат елорда» ұранымен ұйымдастырылған саяхаттың басты мақсаты жас ұрпаққа ұлтжандылық , елін сүйетін нағыз париоттарды тәрбиелеу болатын. саяхатқа көкшетау қаласынан арнайы келген «круиз» туристік фирмасының 80 орындық үлкен автобусы апарды.қорғалжыннан автобус жүйткіп , бас қаламыз астанаға жол тартты. автобуста ға бар жағдай жасалған. ға арнайы кинолар мен әсем әуендер қойылды.астанаға кірген беттен автобустағы жолбасшылар вероника мен галина оқушыларды қаладағы әсем ғимараттармен таныстыра бастады.ең алдымен астананың жаңа символы «хан шатыр» ғимаратының үшінші қабатындағы «космодром» ойын алаңына апарып, бір сағат бойы өздері қалаған ойындарын ойнады.автобус әсем қаламыздың сол жағалауымен жүре отырып, еліміздегі ең үлкен мешіт хазірет сұлтанға жол тартты. мешіттің алдында айжан апай күтіп алып, мешіттің сыртқы құрылысымен таныстыра бастады. қазақы ою-өрнектермен безендіріліп, араби архитектуралық келбетін сақтаған қазақ халқының рухани байлығы мен ұлылығын айшықтайтын ең үлкен мешіт екенін айтып өтті. сиымдылығы да біршама, бір жолда 10 мың мінажат жасауға болады екенін айтты.  келесі «назарбаев орталығы» музейі болды. музей қызметкерлері қарсы алып, музейдің ішіндегі «алтын » , сақ дәуіріндегі әйелдер киімі, ер киімі ,ыдыс-аяқтар және көкбөрі байрағы т.б. экспонаттарды тамашалады.келесі «думан» ойын-сауық орталығы. мұнда «джунгли» үңгіріне кіріп, үлкен маймыл гари, динозабр , үңгірдің қызыл көзді патшасын , өрмекшілер мен түрлі жәндіктерді тамашалады.тіпті билейтін бақамен көңіл көтеріп билеп те алды. міне, астанадағы қызықты бір күн осылай өте шықты.кеш болды. автобус қорғалжын тас жолына шығып, өздерінің астанаға саяхат барысында алған әсерлерімен ой бөлісті.барлық ң көңіл-күйі өте жақсы. астанаға жасаған саяхат бізге ұнады. біз үшін қамқор болған елбасымызға рахмет. ұлтына қамқор болған елбасы аман болсын деген игі тілектерін білдірді.  «менің президентім –елімнің тірегі, халқымның жанашыры»,-ендеше бар жақсылық сіздер үшін құрметті  .

заттың атын білдіріп  кім? не?   сұрақтарына жауап береді.  зат есім түрлері:   құрамына қарай:

дара (простое – один корень)мысалы: дала, бас, қалам.күрделі (сложное – несколько корней)мысалы: мекенжай, қша.

тұлғасына қарай:

негізгі (непроизводное – нет суффикса)мысалы: мектеп, мысық.туынды (производное – есть суффикс)мысалы: әнші, аспаз.

мағынасына қарай:

жалпы (нарицательное)мысалы: теледидар, үстел.жалқы (собственное)мысалы: алматы, татьяна, қазақстан.деректі (конкретное)мысалы: үй, өзен, сиыр.дерексіз (абстрактное)мысалы: ақыл, ой, күн.жанды (одушевленное)мысалы: оқушы, мұғалім, .жансыз (неодушевленное)мысалы: кілем, тақта, қарындаш.

зат есімдердің көптік жалғауы – множественное число существительных.множественное число существительных в казахском языке образуется при окончаний -лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер.

мысалы: -лар, кітап-тар, дерек-тер.