Қазақ халқына кеңінен танымал көркем жырлардың бірі — «Қыз Жібек» жыры. Қазақ халқының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын, дүниеге көзқарасын, ұғымын білдіретін әңгеме.
«Қыз Жібек» жыры, әңгімесі қазақ хылқының сол кездегі көшпелі салтын білдіреді, сондай салт, сондай дәстүр орнаған қоғамда туып-өскен адамның көзқарасы қандай екенін көрсетеді. Ескі көшпелі өмірдің сұлу табысы деп бағалауға сай жырлардың бірі- «Қыз Жібек» екені даусыз.
Жырдың халық арасына кең тараған да, аз тараған да нұсқалары бар. Бірақ барлық нұсқалары мен версияларына ортақ бір сюжеттің бары анық. Жырдың қысқаша әңгімесі мынадай. Ертерек заманда Жағалбайлы деген елдің Базарбай деген байы болады. Оның Төлеген, Сансызбай атты екі ұлы болады. Базарбай асқан байлығымен танымал болса да екі ұлына қыз айттырмайды, есейгенде қылыңдықты өздері табады деп ойлайды. Төлеген ер жетіп, жігіт болған соң маңайдағы елден өзіне лайық қыз іздеуді бастайды.
Ешқандай сұлу ұнамай жүрген кезде, сондай бір алыс елде Қыз Жібек деген сұлу бар екенін естиді. Қыздың салтанаты мен келбетінің асқан сұлу екендігін және ол да өзіне лайық жігіт таппай жүргендігін естіп, жүз жылқы айдап, қыздың елін іздеп кетеді. Арада көп уақыт өтеді, сұлу қызы бар деген елдерге сый-сыйапат жасап, даңқын шығарып жүреді.
Аяғында Қыз Жібектің ағасы, ақылшысы болып жүрген Қаршыға деген адамға кез болады. Қаршыға Төлегенді көшінің соңынан ертіп, қарындасын көрсетпекші болады. Көш бойынан талай сұлуды көреді. Жібек қыздардың ішінде болмайды, ол көштің алдында, ақ күйменің ішінде, ешкімге көрінбей жеке кетіп барады екен. Қуып жеткен Төлегенге Жібек жүзін көрсетеді де, Төлеген – күйеу, Жібек -қалыңдық болып, біраз уақыт бірге болады.
Біраз мезгіл болғанда Төлегеннің ел есіне түсіп, бір барып қайтуым керек дейді. Қиын жол, алыс сапардан қорыққан Жібек, Төлегенді жалғыз шығарып салады.
Еліне аман-есен оралған баласының қайтып кеткенін Базарбай қабыл көрмейді, әкесі оны жібермейтін болады. Баласына «бармайсың!» деп жарлық етуден басқа, ел жұрттың барлығына жол тартпаққа тиым салады. Төлеген жалғыз інісі Сансызбайға қайын жұртының жөн жолын айтып: «Мен кешіксем іздеп тап!» дейді.
Жібектің еліне жақын қалған жерде жігіттің алдын тосқан жай шығады. Жолын тосып өлтірмекші болған жігіттердің бастығы — Бекежан батыр болады. Ол Төлегенді атып жығады.
Бекежан Төлегеннің Көк Жорғасын мініп Қыз Жібектің аулына келеді, Жібек сұмдықтың болғанын біледі, Қыздың ағалары Бекежанды өлтіреді.
Қыз Жібек жары өлген соң, Сансызбайдың келуін күтіп, соған жар болуды армандайды. Елге шабуыл жасаған қалмақ ханы Қореннен қашып құтылып Жағалбайлыға қарай жүріп кетеді. Жырдың негізгі, қысқаша мазмұны осындай. Жырдың халыққа танымал нұсқасы көп. Жырдың орындаушылары көп болғанымен, ерекше көркемі, ең бір толығы- Жүсіпбек Қожа Шайқұлнисламұлының нұсқасы болып есептеледі.
На русском :
Марс четвертая планета от Солнца и последняя из планет земной группы. Как и остальные планеты в Солнечной системе (не считая Земли) Марс назван в честь мифологической фигуры — римского бога войны. В дополнение к его официальному названию Марс иногда называют Красной планетой, что связано с коричнево-красным цветом его поверхности. При всем этом Марс является второй самой маленькой планетой в Солнечной системе после Меркурия.
На Казахском :
Марс - Күннен төртінші және жердегі планеталардың соңғысы. Күн жүйесіндегі басқа планеталар сияқты (Жерді есептемегенде) Марс мифологиялық фигура - римдік соғыс құдайының атымен аталады. Марс өзінің ресми атауынан басқа, оның бетінің қоңыр-қызыл түсіне байланысты кейде Қызыл планета деп аталады. Осының бәрімен бірге Марс Күн жүйесіндегі Меркурийден кейінгі ең кішкентай планета.
По Українськи :
Марс четверта планета від Сонця і остання з планет земної групи. Як і інші планети в Сонячній системі (не рахуючи Землі) Марс названий на честь міфологічної фігури - римського бога війни. На додаток до його офіційній назві Марс іноді називають Червоною планетою, що пов'язано з коричнево-червоним кольором його поверхні. При цьому Марс є другою найменшою планетою в Сонячній системі після Меркурія.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Сочинение на казахском языке про любой вид спорта до 15 предложений.
қазақша күрес – қазақ халқының ерте кезден қалыптасқан спорт ойындарының бірі. басқа халықтардың ұлттық күрес түрлерімен салыстырғанда қазақша күрестің өзіндік ерекшеліктері көп. кеңес дәуіріне дейін қазақша күрес негізінен әдет-ғұрыпқа байланысты және еңбек процестерінде жеткен жетістіктерін дәріптейтін жиын-тойларда өткізілді. бұрын қазақша күрес «күш атасын танымайды» деген түсінікпен салмағына, дәрежесіне, жасына қарамай өткізіле берген. тіпті, ағасы мен інісі күресіп қалатын кезі де болған. сондай-ақ, күрестің белгілі бір жүйеге түскен белдесу ережесі де болмаған. күреске түскендер үлкен-кішілігіне қарамай, қайсысы күшті болса, сол жеңіске жеткен. жиын-тойларда ғана күш сынасып қоймай, кім жеңеді деп егеске түскен екі кездескен жерде ат үстінен түсе қалып, белдесе кететін болған. ел ішінде атақтары жайылған қажымұқан, шолақ, битабар т.б. осындай алып болды.
төреші күресуге шыққан қолдарын айқастыра ұстап белдестіреді. бұл белдесуді қазақтар «қоян-қолтық ұстасу» деп атайды. белдесу барысында, ереже бойынша, қолды белбеуден босатуға болмайды. қазақша күресте қолданылатын әдіс-тәсілдердің негізгі түрлері мыналар:
– иықтан асыра лақтыру әдісі (лақтырылған құламай орнында тұрып қалуы керек);
– әдіс қолданған өзі құлай беріп, қарсыласын астына түсіру; – қарсыласын жамбасқа салып жығу;
– іштен шалып жығу;
– сырттан шалып жығу;
– қарсыласын қырқа шалып жығу (артқа құлату).