Перевести текст на казахский ! только не переводчиком с детства дети берут пример со своих родителей. они всегда учат нас вежливости, доброте, трудолюбию, примерному поведению

Шагынан аке- шешесинен улгi алады. олар бизди тартиптiлiкке, , жалкау болмау жане де улгили болуга тарбиелейди.

Павлодар облысы еліміздің солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. облыс бедерлі негізінен жазық болып табылады. ертіс бос baraba ойпаты жазығының пен құлынды оң банк. 100-200 м биіктікке айналысатын ертіс жазығы қалдырды. оңтүстік-батыс бөлігі құрметті баянауыл таулары сарыарқа ұсақ шоқыларының алып жатыр, ақбет (1026 қызылтау (1055 желтау (959 облысы ертіс өзенінің екі жағалауында дала және шөлейтті аймақтарында орналасқан. шығыстан батысқа қарай облысы, оңтүстік-сібір темір жол өтеді. новосибирск, шығыста - - ресей федерациясы алтай өлкесінің бар, оңтүстігінде - шығыс қазақстан және қарағанды ​​облыстарында, батыс - қазақстан республикасының ақмола және солтүстік қазақстан облыстары аумағы солтүстік-шығыстан, омбы облысымен шектеседі солтүстігінде. халық саны 748,9 мың. қ белсенді халық болып табылады - 430 068 . олар 70-тен астам ұлт. облыс аумағы 124,8 мың шаршы шақырымды құрайды.аумағында көпшілігі қара қоңыр және қоңыр топырақты зона селеулі-бетегелі дала жатыр. ертіс өзені аңғарындағы - көгалдар. баянауылдағы таулар, әдемі көлдерінің көп қарағай және қайың ормандары өседі (сабындыкөл жасыбай, торайғыр, баянауыл ұлттық паркі ұйымдастырылды.онда тереңдігі көмір, түсті және сирек металдар, тұз, құрылыс материалдарын ірі кен орындары болып табылады.rivers. облыста өзен ертіс (аймақтың ішінде 500 км), (ұзындығы 458 км) ертіс-қарағанды ​​каналының салынған.көлі. облыста көптеген көлдер, негізінен тұз бар. қызылқақ (ауданы 175 шаршы км), жалаулы (171 шаршы шақырым), қарасор (75,5 шаршы шақырым), маралды (54,7 шаршы шақырым) олардың ішінде ең ірісі. климат. климаттың күрт континенталды. қаңтардағы орташа температурасы -17 -190s 20 шілде + 220c болып табылады. 220-300 мм жылдық жауын-шашын.

тоқтар әубәкіров - тұңғыш космонавт

«қазағым үшін өлуге дайынмын» (т.әубәкіровтің ғарышқа ұшардағы сөзі)

1991 жылы 2-қазанда тоқтар әубәкіровтің ғарышқа ұшқан күні. кім не десе де қазақ ғарышының тарихы осы күннен басталады. сол үшін де бұл күн – қазақ үшін тарихи күн. айдарынан жел ескен алаш ң аспан әлеміне жол тартқан күні. 2 қазан сонысымен қымбат, сонысымен құнды. егер шындығына келсек қазақтың ғана емес күллі түркі халықтарының тұңғыш ғарышкері. 2001 жылы стамбул қаласында «түріктің тұңғыш ғарышкері» атағын түркия елі берді.

биліктің тоқтар батырды таса да ұстағысы келгеніне қарамастан тоқтардың кім екенін тағы бір еске түсіріп өту үшін атқарған еңбектерін парақтап шықсақ.

тоқтар оңғарбайұлы әубәкіров — қазақтың тұңғыш ғарышкері, кеңес одағының батыры (1988), қазақстан республикасының халық қаһарманы (1995), техника ғылымының докторы (1998), профессор (1997), қорқыт ата атындағы қызылорда мемлекеттік университетінің құрметті профессоры. ол 1946 жылы қарағанды облысының қарқаралы ауданында өмірге келген. ресей федерациясындағы армавир жоғары әскери ұшқыштар училищесін (1969), авиация институтын бітірген (1979). 1969 — 75 жылдары әскери-әуе күштерінде ұшқыш, звено командирі, эскадрилья командирінің орынбасары. 1976 — 1992 жылдары мәскеудегі тәжірибелік конструкторлық бюроның ұшқыш-сынақшысы міндеттерін атқарды. 1988 жылы кеңес одағында алғаш рет әуеде ұшаққа екі мәрте жанармай құйдыру арқылы солтүстік ендікке қонбай ұшуды ерлікпен жүзеге асырды. реактивті ұшақтың елуден аса жаңа түрін сынақтан өткізді. 1990 жылы ғарышкерлер құрамына алынды. 1991 жылы 2 қазанда байқоңырдан “союз тм-13” кемесімен ғарышқа ұшты. онда ол өзге ғарышкерлермен бірге биотехнология, металлургия, медицина салалары және арал аймағы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. зерттеу нәтижесінде арал үстіндегі тұзды шаң борамасының пайда болу процесі, сол зиянды аэрозолдардың қазақстан мен ресей аймақтарына таралуының ғарыштық суреттері алынды. 1991 ю.а. гагарин атындағы ғарышкер дайындау орталығында әзірлгін бастады, сынаушы ғарышкер-ұшқышы, сынаушы. «союз тм» ғарыш кемесінде және «мир» орбиталды кешенінде сынаушы ғарышкер-ұшқышы ған машықтануын ұшу бағдарламасы бойынша өтті. 1991 жылы қазанның 2-інде тоқтар әубәкіров зерттеуші ғарышкер есебінде, александр волков және аустрия ғарышкері франц фибөк, «союз тм-13» ғарыш кемесімен ғарышқа ұшуға кірісті. апта бойы «мир» орбиталды кешенінде жұмыс істеді. 1991 жылы қазанның 10-ында тоқтар әубәкіров, анатолий арцебарский, аустрия ғарышкері франц фибөк «союз тм-13» ғарыш кемесімен жерге қайтып қонды. ғарышта өтеген мерзімі — 7 күн 22 сағат 13 минут.

ғарыштан оралған соң қазақстандағы ғарыштық зерттеулердің негізін қалауға, отандық қарулы күштердің әскери даярлығын жетілдіруге, әскери-патриоттық тәрбие жұмыстарын жолға қоюға белсене араласты. ол 1992 — 93 жылдары қазақстан республикасы қорғаныс министрінің 1-орынбасары, 1993 — 94 жылдары қазақстан республикасы ұлттық аэроғарыштық агенттігінің бас директоры — ғылым және жаңа технология министрінің орынбасары. қазақстан республикасы жоғарғы кеңесінің депутаты — қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы болды.

арман   қуып   жасынан,

көктен   көзін   алмаған

ұшқыш   болды   жас ұлан,

аспанда   еркін   самғаған.

бабасынадай асауға

салған   құрық –бұғалық.

ұшақтарды сынауға

артқан   еді құмарлық.

самғап   ұшу аспанда

қауіпті еді, қатал-ды.

ерлігі   елден   асқанда,

ол   ғарышкер   атанды.

талай   істе   ғажаптың,

туған   ұлы қазақтың ,

тұңғыш   ұшты   ғарышқа,

қаһарманы қазақтың!