Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. а. күз болғанда, құстар жылы жаққа кетеді. в. студенттер түгел келмегендіктен, сабақ басталмады. с. ол қалаға келгенмен, жұмысын бітіре алмады. д. жаз шықса, жер көктейді. е. ол кетті, біз оны көрген жоқпыз.

Жауабы: а. күз болғанда, құстар жылы жаққа кетеді.                    құстар жылы жаққа қашан кетеді? күз болғанда, яғни мезгілін білдіріп                         тұр.

                    қонақ үйде.. --сәлеметсіз бе ? --сәлеметсіз бе ? --сіздерде бос орын бар ма ? --бізде бос орын бар. --сізге неше орынды бөлме керек ? --маған екі орынды бөлме керек. --екі  орынды  бос  бөлме бар. --бөлме нешінші қабатта.? --бөлме екінші қабатта. --қонақүйде мейрамхана, шаштараз бар ма ? --біздің қонақүйімізде мейрамхана, шаштараз бар. --сіз неше күн боласыз? --біз  үш күн боламыз  .міне біздің  құжаттарымыз. --үш күнге қанша төлеуіміз керек ? --үш күнге 7280 тенге төлейсіз.. --міне ақшаңыз,санап алыңыз.,                   темір жол бекетінде. --астанаға   қай пойыз жүреді? --астанаға №5 пойыз жүреді. --қай кассадан билет сатып алуға болады ? --үшінші кассадан билет сатып алыңыз. --билеттің бағасы қанша? --билеттің бағасы 5250 теңге. --маған бір билет , міне ақшаңыз санап алыңыз. --№ 5 пойыз қай платформаға тоқтайды ? --№ 5 пойыз екінші платформаға тоқтайды. --№5 пойыз қай жолдан жүреді ? --№ 5 пойыз бірінші жолдан жүреді. -- менің  вагоным  нешінші вагон? --   сіздің вагоныңыз № 6 вагон.       театрда. --сәлеметсіз бе ? --сәлеметсіз бе ? --сізде бүгін қандай спектакль болады ? --бүгін бізде  ,,біржан мен сара ,, операсы болады. --бұл операда неше бөлім ? --операда екі бөлім. сағат нешеде басталады ?   --сағат екіде басталады. --сізге неше билет керек ? --екі билет. --екі билеттке қанша төлеуіміз керек? --екі билеттке 2200 теңге төлейсіз. --міне ақшаңыз , санап алыңыз. -- -

Павлодар облысы – электр және жылу өндірісіне, сазды топыраққа, мұнай өңдеу өнімдеріне, машина жасау, жеңіл және тамақ өнеркәсібіне, құрылыс заттарына бағытталған өзіндік көп салалы өнеркәсіптік кешені бар қазақстанның ірі индустриялды орталығы. металлургия өнеркәсібінің неғұрлым ірілері “қазақстан алюминийі ” ақ, “қазақстан электролиз зауыты” ақ, ақсу ферроқорытпа зауыты – тнк “казхром” ақ филиалы болып табылады. тау-кен өндірісі келесі кәсіпорындармен көрінеді: “богатырь аксес комір” жшс, “майкубен вест” жақ. облыста мұнай өнімдерін өңдеу бойынша республикадағы ірі кәсіпорындардың бірі – “павлодар мұнай өңдеу зауыты” ақ жұмыс атқарып жатыр. облыстың көп бөлігі жер шарының ұлы жазық даласы болып табылатын оңтүстік шегіндегі батыс-сібір жазығында жатыр. аймақтың оңтүстік-батыс бөлігінің бедері өте тартымды. жеткіліксіз өсімдігі бар сары-қоңыр түске боялған жартылай шөл қыр далада үлкен емес таулы - орманды оазисті байқауға болады. бұл қазақстандағы сұңғат бұрыштардың, демалыс және туристік орындарының, өңіндегі ертегіге саяхат орындарының бірі болып табылады.                       облыс құрамына үш қала кіреді: павлодар, екібастұз, ақсу, төрт поселке мен он ауылдық аудан. облыс орталығы – республиканың көне, әдемі қалаларының бірі павлодар қаласы, ол қазақстандағы ең ірі ертіс өзенінің жағасында орын алған. ақындар өлеңдеріне қосып айтқан қала кең даңғылдарымен, көшелерімен, көлеңкелі саябақтарымен, гүлзарларымен, фонтандарымен өзінің қонақтарын сүйсіндіреді, мұнда қай мезгілде болсын таза және жайлы.                    павлодар – солтүстік қазақстанның мәдениет пен өнерімен танылған орталығы. палодарлықтар өз халқының тарихы мен мәдени ескеркіштерін қасиеттеп қорғайды. мұражайлар, көрмелер, мәдениет жетістіктерінің тұсаукесерлері мұнда өте танымал және келушілерге бай. қаланың тарихы бай және оның ертеден келе жатқан мәдени дәстүрлері бар. павлодар ертіс өңірі - атақты ғылым, мәдениет және өнер қызметкерлерінің отаны болып табылады. мұнда қаныш сәтбаев, григорий потанин, әлкей марғұлан, сұлтанмахмұт торайғыров, шапық шөкин, жұмат шанин, мәшһүр жүсіп көпеев, дихан әбілев, шәкен айманов, жарылғапберді, жаяу мұса, иса байзақов, сәбит дөнентаев, павел васильев және тағы басқа тек облысты ғана емес,сонымен қатар республикаға танымал қайраткерлер туған. ертіс бойымен ақ жартасты жолақ сияқты біздің мейірімді, қонақжай қаламыз жайылып жатыр.                          екібастұз қаласы 2007 жылдың 12 маусымында өзінің елужылдық мерейтойын атап өтті. қаланың пайда болуы және тарихы екібастұздық тас көмір орнының байланысты. 1954 жылы алғашқы көмір алабы пайдалануға берілді. 1957 жылы қазақстан картасында жаңа қала екібастұз пайда болды. қазіргі уақытта қала және ауылдық аймақ халқы 140 мың құрайды. қалада бір жоғары оқу орны, жеті ссуз және кл, қырық төрт жалпы білім беру, бес спорттық, бір көркем және музыкалық мектептері, 28-ден аса қша, 40 емдік мекемелері жұмыс атқарады. мәдени – ағартушылық объектілеріне орталық қалалық кітапхана, құрамында 10 этномәдени орталықтар қызмет жасап жатқан достық үйі, қалалық мұражай, “өнер” орталық қалалық мәдениет сарайы, қалалық мәдениет және демалыс паркі “шахтер” жатады.                        ақсу қаласы (1993 жылға дейін - ермак) — павлодар облысының ертіс өзенінің сол жағалауында павлодар қаласының оңтүстігінде 50 шақырым жерде орналасқан. қала аумағы және оның ауылдық аймағы солтүстігінде – ақтоғай ауданымен, оңтүстігінде - баянауыл, май, лебяжі аудандарымен, батысында - павлодар ауданымен және шығысында екібастұз ауылдық аймағымен шекараласады.                    ақсудың тарихы екібастұз ауданының тас көмірі кені ашылуымен тығыз байланысты. 1897 жылы екібастұздан 109 шақырымдық темір жолының құрылысы басталды. воскресенск темір жолы болашақ қаланың аумағынан өтті. ертіспен қиылысқан жолда түрақ пайда болып, екі поселкі бастады: әкімшіліктік және жұмысшы. 1914 жылы жаңа ермак поселкісінің жоспары бекітілді. 1993 жылы 4 мамырда ермак қаласы ақсу қаласына өзгертілді. бірнеше жылдан кейін облыс әкімінің шешімімен 1997 жылғы 9 шілдеде ақсу ауданының аумағы ақсу қаласының шекарасына, ауылдық округтер мен қалқаман поселкісі ақсу қаласының әкімшілік қарамағына тапсырылды.                        қазіргі кездегі ақсу – бұл павлодар облысының өнеркәсіптік, ауыл шаруашылығы ған қала. қала тұрғындары 70 000 , ауыл тұрғындары 29 000 құрайды.                      қаланың өнеркәсіптік инфрақұрылымын екі кәсіпорын құрайды: ақсу ферроқорытпа зауыты мен еврозиаттық энергетикалық корпорация электр станциясы.                      2001 жылдан бері қала энергетиктерімен 5.580.7 миллион киловаттсағат электр энергиясы және 612.0 гекокалория жылу энергиясы өндірілді. 1962 жылдан бастап ферроқорытпа зауыты объектілерінің өнеркәсіптік құрылысы басталды.