Бір жылда қанша мезгіл бар? оларды атаңдар қыс мезгілінің айлыран атандар жас мезгілінің айлыран атандар күз мезгкіілінің айлыран атындар көктем мезгілінің айлыран атындар қыста ауа райы қандай болады? көктемде ауа райы қалай өзгереді? жазда ауа райы қандай болады? күзде ауа райы қандай?

қазақ халқының дәстүрлі әуені – рухани мұраның ең бай қазынасы. ғасырлар бойғы сынақтан өтіп, халық дарындылығы мен даналығын көрсете білген, үшінші мыңжылдықта ол ерекше тарихи маңызға, көркемдік те, мәдени де  бағылылыққа ие болды.

қазақ даласы ғасырлар бойы шабытты поэзиямен, орынды шешендікпен, жалынды күйлер және шын жүректен шыққан әндермен өмір сүрген. әуенмен қазақтың бүкіл өмірі байланысты – ол тойларда, салт-дәстүрлер мен ырымда, күнделікті еңбекте және басқа жерлерде айтылады. қазақ халқы таңқаларлық музыкалық дарындылығымен ерекшеленеді, әр отбасында дерлік жақсы ән айтатын немесе халық аспаптарында дарынды ойнайтын ең болмағанда бір табылады. халық арасында былай дейді:   «құдай әрбір қазақты жаратқанда жүрегіне күйдің бір бөлігін сіңірген».

ғасырлар бойы музыкалық мәдениеттің сақтаушысы да, оны көтере білген де халықтың өзі. ұқыпты сақтап және жақсы келе ол ұрпайқтан ұрпаққа жеткізіп отырған.

көптеген 18-19 ғасырларда қазақтардың  өмірі мен тіршілігін зерттеген ғалым-фольклористер, өздері басқа ұлт пен мәдениет өкілдері болса да, қазақ халқының ерекше ақындық, прозалық және музыкалық таланттарына, халықтың шығармашылыққа, қарқынды музкалық-ақындық импровизацияға  қабілеттілігіне, халықтың музыкалық өнерге молынан қатысуына таң қалғанын қоймаған.

қазақ халқының дарындылығы туралы ш.уәлихановтың айтуы бойынша «қазақ даласының геродоты» а.и.левшин былай деп тура айтқан: «қазақтер ң сазгер немесе ақын болып туылатынының бір дәлелі болып табылады». а.эйгхорнның қазақтар музыкасы туралы өз еңбегінде жазғаны: «қазақтың әндері көкке көтеріліп бара жатқан бүркіттей өктем де, ерікті. олар кішкентай қария шалдарға шейін, бойжеткен қыздардан үлкен апаларға шейін барлығы айтатын мызғымайтын халық игілігі». қазақ халқының ән дәстүрлеріне таң болған танымал орыс ғалымы г.потаниннің жазғаны: «мен үшін бүкіл қазақ даласы әндетіп тұрғандай».

талантты жыраулар, ақындар, өлеңшілер, күйшілер, әншілер өнер тудыра отырып «тамаша құпия»  – музыкаға ортақтастырды. ұлы далада намысшыл және рухани азат олар өз халқында патшалармен, әйгілі мемлекеттік қайраткерлермен және ірі қолбасшылармен бірдей құрметті болды.

қазақ халқы өз тарихында бай музыкалық мәдениеттің өте бағалы негізін қалады. қазақтардың ежелгі тұқымдары  – көптеген номадтар өркениетінің тайпалары  – бай аспаптық, аспаптық музыка, қазіргі заманғы дәуірге лайық жалғасын тапқан өзіндік музыкалды-ақындық салттар құрды.

«мәдени мұра» мемлекеттік бағдарлама аясында «мәңгілік сарын: қазақтың 1000 күй, 1000 әні» («вечные напевы: 1000 кюев, 1000 песен») қазақтың дәстүрлі әуендерінің антология жобасы құрылды. бұл өлшемі бойынша ұлттық тарихтағы түпнұсқалық орындаудағы әндерді жинау, дайындау, өңдеу, реставрациялау, цифрлік ету және оларды cd-дискілерге шығару боайынша теңдессіз еңбек. қазақтың дәстүрлі музыкасының антологиясы - бүгінгі күнгі қазақ дәстүрлі музыкалық шығармаларының цифрлік тасымалдауыштағы жалғыз   толық жинағы. ң көбісі қалың елге қолжетімсіз болатын, архив жұмысшыларынан басқа. енді кез-келген қалаушы орындаудың классикалық мысалдарын тыңдай алады.

Объяснение:

Қазақтың ХХ ғасырдағы мәдениеті. Абайдан басталған қазақ мәдениетіндегі тың сарын ХХ ғасырдың бас кезінде ары қарай жалғасты. Қазақ мәдениеті ХХ ғасырды әрі үмітпен, әрі түңілумен қарсы алды. Дүниежүзілік техникалық және демократиялық прогресс Азия орталығына да жете бастады. Ұлттық идея темір тордағы халықты толғандырып, оны азаттық үшін күресуге ұмтылдырды. Әрине, ұлт-азаттық күреске бүкіл Ресей империясын қамтыған революциялық және реформалық қозғалыстар да әсерін тигізді. Алайда Қазақстандағы толқулар тек орыс революционерлерінің ықпалымен болды деу жаңсақ пікір. Бірде-бір ресейлік саяси ұйым мен белгілі қайраткерлер империяны таратып, басқа ұлттарға азаттық әперу туралы мәселе көтермеді. Социал-демократтардың өздері Шығыс халықтарының оянуына панисламизм, пантюркизм айдарын тағып, күдіктене қарады. Мәселе, сонымен бірге Ресейдің халықтары әр түрлі өркениеттерге жататындығында. Батыс христиандарына жақын эстондар мен араб-парсы әлеміне түбірлес өзбек, қазақтардың арасында ортақ мәдени негіз тым аз еді. Өзіне туысқан халықтардағы сияқты Қазақстандағы мәдени қайтадан жаңғыру орыс экспансиясына қарсы шығудан басталды. ХХ ғасырдың басында қазақтан шыққан алғашқы саяси қайраткерлердің бірі Міржақып Дулатов қазақ халқының манифесі — «Оян, қазақ!» өлеңін жариялады. Ол түңғыш рет халықты ашық күреске шақырған ұран тастады: «Қазақстаннан болған социал-демократтарға бір ауыз сөз айтамын: Еуропаның пролетариясы үшін қанды жас төгуіңіз пайдалы, бірақ өз халқыңыз қазаққа артық назар салыңыз, орыстың қара халқының күнелтуі ауыр, сонда да алды ашық. Қазақ халқы алты миллиондық бір ұлы тайпа бола тұрып, басқа халыққа қарағанда жәрдемсіз азып-тозып кетер». (Оян, қазақ! 10-бет). Міржақып саяси мәселелермен қоса өз шығармасында қазақ мәдениетін тұйықтан шығаратын жолдар іздейді. Ең алдымен мәдени тоқыраудың себебін М. Дулатов бодандықтан көреді.[1] Екі ғасырдың арасында қазақ мәдениетінде пайда болған бір құбылыс кейін өріс алған маргиналдықтың көбеюі. Бұл жерде әңгіме ұлттық мәдениеттен алыстап, үстемдік етіп отырған жат өркениетке қызмет еткендер туралы болып тұр. Болыстар мен тілмаштар, әкімшіліктің маңайындағы неше түрлі пысықтар көптеген жағдайларда «мәңгүрттік» қасиеттерге ие болып, ұлттық мәдениеттен қол үзе бастады.