Спереводом надо бірінші байлық – денсаулық дейміз. бірақ осы сөздің салмағын, жүктер жауапкершілігін көбіне сезбейтін де, да сыңайлымыз. айтылған сәтте көңілімізге қонады, құлағымызға жағады. келісеміз. сонсоң өзіміз ауа жайылып жүре береміз. сөйтіп күндердің күнінде бір арылмас дертке шалдығып санымызды соғамыз. "жалған – ай! ” деп көкірегіміз қарс айырылып, өмірден түңіле бастаймыз. "тәннен жан артық еді, - дейді абай атамыз - тәнді жанға бас ұрғызса керек еді. жоқ біз олай қылмады, ұзақтай шулап, қарғадай барқылдадық. жан бізді жас күнімізде билеп жүрген еді. ержеткен соң, күш енген соң, оған билетпедік, жанды тәнге бас ұрғыздық, ешнәрсеге көңілмен қарамадық, көңіл айтып тұрса сенбедік. көзбен көрген нәрсенің де сыртын көргеннен-ақ тойдық…” тәннен жан артық… билік жанда ғой. бірақ ғұмырымыз аз ба, көп пе… кеше, бүгін, шамасы ертең де билік жанда емес тәнде пендешіліктен тәнді тоғайтып, сөйтіп аурулар қатарын молайтып жүрген жай бар. тым болмаса, жан мен тән бірлігін, ара қатынасындағы бірлікті неге сақтамасқа? біреу үшін емес, өзің үшін, отбасың, өзіңсіз толайым болмайтын көкірегің үшін. денсаулық - тән, рухани және әлеуметтік игіліктің жиынтығы. денені үнемі ширықтыру, шынықтыру, сананың сапа деңгейін көтеру, интеллект өрісін биіктету, рухыңды шыңдау - бәрі де денсаулыққа қызмет етеді десек қателеспейміз. қазіргі уақыттағы әлеуметтік - қ жағдай, тіршілік деңгейінің құлдырауы және экологиялық қолайсыздық қазақстан республикасының бүкіл халқының, әсіресе, өскелең ұрпақтың денсаулығына кері әсерін тигізуде. ел президентінің "қазақстан - 2030” ғы ұзақ мерзімді басымдықтың бірі – "қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мән әл ауқаты” тармағында, "…азамат-тарымыздың өз өмірінің аяғына дейін сай болуы және оларды қоршаған табиғи ортаның таза болуы үшін” азаматтарымызды салауатты өмір салтына әзірлеу қажеттігі көрсетілген. бүгінгі таңда өз тәуелсіздігін алған егеменді еліміз осы бағытта қазақстан мектептеріне жан-жақты ған, денсаулығы мықты, салауатты өмір салтын мұрат тұтқан дара тұлғаларды тәрбиелеу басты талап етіп қойылған. қазақстан азаматтарының денсаулығын нығайту, салауатты өмір салтын ынталандыру туралы елбасының жолдауын, егемендіктің кілтін ұстар жастардың болашағына апаратын, алтын сүрлеу десе болады. "дені сау - табиғаттың ең қымбат жемісі” деп тегін айтылмаған. қазіргі қоғамымызда халықтың табиғи өсімі төмендеп, сырқаттанушылық және өлім–жітім деңгейі арта түсті. әсіресе, мен жастардың денсаулығы қауіп тудыруда. темекі тарту, ішімдік пайдалану, есірткі құмарлық және улы заттарға әуестік, ілікке жат мінез-құлық, ерте жыныстық қатынас кеңінен етек алуда. дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының дерегі бойынша халық денсаулығының 49-50 % өмір салтына, яғни ң өз денсаулығына қалай қарайтынына тәуелді, 17-20 % қоршаған орта ерекшеліктеріне байланысты.