Напишите мне правило каз яз етистик. шактары.

Сөйлеп тұрған сәтте байланысты қимылдың өту кезеңін білдіру етістіктің шағы дейді. оның 3 түрі бар: осы шақ,келер шақ және өткен шақ. осы шақ болатын етістіктердің мағыналық белгілері 1)сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.2)әрдайым болып тұрған кездегі дағдылы іс-әрекетті көрсетеді.осы шақтын жасалуына қарай нақ осы шақ және ауыспалы осы шақ болып бөлінеді. нақ осы шақ қимылдың іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте болып жатқанын білдіреді. ауыспалы осы шақ. қимыл іс-әрекетті дағдылы қалыпта болып тұруын білдіреді. ол - а, -е,-й тұлғалы көсемшенің жіктелуі арқылы жасады. келер шақ іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте кейін болатын білдіреді. ол мағынасына қарай болжалды,мақсатты және ауыспалы келер шақ болып бөлінеді. болжалды келер шақ қимылдың іс-әрекеттің болу мүмкіндігін айқын көрсетпей болжай ғана айтылады. мақсатты келер шақ іс-әрекеттің келешекте мақсат етіле орындалатын білдіреді. өткен шақ қимылдың іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте бұрын болып істеліп келеді.

Осы шак келер шак откен шак осы шак 2 тури бар нак осы шак жяне ауыспалы нак осы шак 2 тури бар олар жалын нак осы шак(жур тур жатыр отыр) курдели нак осы шак= етистик + жур жатыр отыр тур+ ж. ж. ауыспалы осы шак етистик + (а,е,й)+ж.ж. келер шак 3 тури бар. олар максаты( етистик +.мак мек пак пек бак бек+ шы, шi+ж. болжалдык(етистик +ар,ер,р+ж.ж.) жяне ауыспалы ( етистик +а,е,й+ ж ж) откен шак 3 тури бар олар жедел(етистик + ды ди ты ти) бурынгы(етистик +ган ген кан кен ып ип п) жяне ауыспалы (етистик + атын етин йтын йтин)

Мен өте жақсы бар, өйткені, әсіресе алтай тауларында, қала бийск кіріп келер еді. таулар дерлік аспанға жетеді. төменде орман айналасында өсіп жасыл. жоғарыда - жарқын, және жоғарғы - өте ақ және көк. мен өзені катунь ішіне тауларынан таза мұз суды асырады қасиетті ағынын, келуге өткім келеді. алақайлап жанында қалауымызбен ағаш бар. кез келген, оны жақындау тілек жасауға, және таспаға филиалдарының оны байлап алады. және түрлі-түсті ағаштың ретінде әдемі ағаш. мен сондай-ақ об өзеніне қалыптастыру, өзендер бидің және катунь біріктіру орын келуге өткім келеді. ал үйге жағымды естеліктер мен әсерлерімен.

Міне, қабағын түйіп жаңбырлы күз келді. күз – молшылықтың, байлықтың, берекенің айы. қырман басы тазаланып, бау – бақша жиналып, құс базары тарқайтын кез. інім екеуміз терезе алдында отырмыз. сыртқа шыға алмаймыз. апам рұқсат етпеген. кешеден бері аспанды суық бұлт торлап алды. түс мезгілі болса да, қала іші түнеріп тұр. «бр-» өн бойымыз әлденеге діріл қағып, жаурағандай сезіндік өзімізді. «ух, қандай суық еді» сәлден соң күн ашылды. ауыр- ауыр бұлттар тарқап, қиғаштай құйылған нұрлы шуақтан айнала құлпырып, мамыражай күйге енді. інім екеуміз сыртқа шықтық. иілген қайың бұтағындағы жұқа, сары жапырақтар самалмен дірілдеп тұр. біз бақ ішіне кірдік. бақ іші сары бояуға малынып тұр, тып- тыныш. жаздағыдай құстардың әсем үні естілмейді. тек табан астындағы тапталған жапырақтардың судыр- судыр еткен дыбысы бақтың тыныштығын бұзғандай.інім сары жапыраққа алақанын тосты. «қап, тесіліп қапты! » деді. аяп тұр. кенет сусылдап, күнбатыстан суық жел соқты. ағаш жапырақтары ұша жөнелді. біз үлкендердің «үстеріңді лас қылмаңдар! » дегенін ұмытып, жұп- жұмсақ жапырақтардың үстінде аунап ойнадық. қайың, үйеңкі жапырақтарынан гүл шоқтарын жасадық. ауа зілдене түсті. көгілдір аспанға шыға келген бұлттар бірте- бірте қоюланып, жаңбырдың лебі есті. әуелі ірі- ірі тамшылар батылсыз тамды да, кейін үдеп кетті. жаңбыр тамшылары есікті, терезені, қаңылтыр шатырды қақылай жөнелді. көше іші суға толып, ойық жерлерде көлшік пайда болды. оны «жаңбырлы күз», «суық күз», «қара күз» деп, айыптап жатады. ал біз оны «алтын күз» дейміз. біз алтындай сап-сары жапырақтардан гүл шоқтарын жасап алып, үйге қарай жүгірдік. апам бізге ұрыспайды!