Үнді дауыссыздан басталған қосымшан табыңыз а)дауысты б)достар в)мерекеде г)шілдехана д)музыканы

В)мерекеде.себеби м арпи унди дауыссыз жане сойлем араснда р арпи де унди дауыссыз болып табылпды

«Алтын адамның» бас киімі сақтардың ғарыш туралы танымының мысалы. Бұл үш әлемнің өзіндік үйлесімділігінен құралған модель: жерасты, ортасы – жер, жоғарғы жағы – аспан. Әлемнің төрт бұрышы бар – оң, сол, алды және арты.

Алдыңғы бөлігі – шығыс жақ, артқы бөлігі – батыс жақ. Бас киімдегі оюлар көлденең үш бөлікке бөлінген. Алтын таулар мен ағаш тізбесімен жиектелген. Тау етегінде «қыс аңдары» – жолбарыстар мен ешкілер бейнелеген. Ал шыңында – құстар, қанатты жолбарыстар (тигрогрифондар).

Ою-өрнектің жиегі әлемдік тау жотасын білдіреді, сақтардың көзқарасы бойынша, әлемді барлық жағынан қоршап тұр деген сөз. Ою әлемнің үш бөліктен құралғанының символы іспеттес: жерасты әлемі, жер, аспан.

Сақиналы фриздердің төрт айқас секілді орналасқан төрт жақтағы нүктеде аңдардың (барыс, тауешкі) бейнесі орналасқан.

Бас киімнің алдыңғы бөлігінде барлық ғарыштың символы – күн эмблемасы жайғасқан: төрт қанатты ат пен төрт алтын жебе. Бұл барлық үш әлемнің үстіндегі билік пен күн жолындағы әлемнің төрт бөлігінің белгісі.

Адамға мұндай тәжді кидіру – барлық ғарыш туралы аңызға билік ету. Көсем мен басындағы, үстіндегі киімдер әлемнің өсін, яғни орталығын білдіреді – бұл әлемнің құрылымы туралы сақтардың мифологиялық көріністері.

 

 

Шығыс түрік қағандығы   –   ыдырап, екіге бөлінуі нәтижесінде пайда болған ортағасырлық түркілер мемлекеті (687 – 745). түрік қағандығында саяси-әлеуметтік қайшылықтардың шиеленісуі, оның дербестікке ұмтылған жеке бөліктерінде оқшаулану үрдісінің күшеюі елдің шығыс және батыс болып екіге бөлінуіне алып келді. бөліну шамамен 6 ғасырдың 90-жылдарына қарай басталды. бұл кезде шығыс түркілер    суй әулетіне қарсы соғысып жатты. 618 ж. суй әулеті биліктен кетіп, орнына    келді. тан әулетін билеген табғаштар түркілерге қарсы жаугершілік саясат жүргізіп, шығыс түрік қағандығына қарасты тайпаларды орталық билікке қарсы айдап салып отырды. ақыры 630 ж. табғаштар 100 мың қолмен басып кіріп, түркілерді өзіне бағындырды. тан билігі жарты ғасырға созылды. тәуелсіздікті қалпына келтіру үшін түркілер тан басқыншыларына қарсы білге құтылық пен тоныкөктің бастауымен көтеріліске шықты. көтерілісшілер 686 ж. тан патшалығының орталық аймағы синьчжоуға шабуыл жасады. оларға тойтарыс берген қытайлар 687 ж. қарсы шабуыл ұйымдастырды. түркілер қорғана отырып,   қоныстанды және білге құтылықты “елтеріс қаған” (“елінің басын құраушы”) деген лауазыммен қаған көтерді. 693 ж. білге құтылық қайтыс болып, орнына інісі қапаған қаған таққа отырды. қапаған тан патшалығының шекаралық (цинпин) аймағына шабуыл жасап, тоныкөкті алтайдағы он оқ тайпасына немесе батыс түріктерге қарсы жорыққа аттандырды. тоныкөк жазба ескерткішінде айтылғандай шығыс түріктер табғаштармен он жеті рет, қидандармен жеті рет, оғыздармен бес рет соғысып, ел іргесін хангай жоталарынан темір қапаққа дейін жеткізді