Cөз тіркесі және тұрақты тіркес пен күрделі сөз мысалдар

  соз тиркеси  мысалы:   қайрат ға досанмен болған әңгіменің мән-жайын баяндады   деген сөйлемдегі сөздер мына сияқты тіркестерден құралған: қайрат баяндады; ға баяндады; досанмен болған; болған әңгіменің; әңгіменің мән-жайын; мән-жайын баяндады.

Отбасы, туыстық туралы мақал – мәтелдер бойымдай бой табылса да, ойымдай ой табылмас. *** сыйға сый, сыраға . *** иесін сыйлағанның итіне сүйек таста. *** тіріде сыйласпаған, өліде жылыспайды. *** танымас, танымасын сыйламас. *** көңілдегі сырды көз білдіреді. *** өз үйім өлең төсегім. *** қарындасқа бұрмағанның қары сынсын. *** үй ішінен жау шықса, тұра қашып құтылмассың. *** тұлпардың өз тұяғы өзіне дәрі. *** «сіз», «біз» - деген жылы сөз, ағайынға жарасар. *** қарындасың – қарлығашың. *** ине өткен жерден жіп өтер. *** інісі бардың тынысы бар, ағасы бардың жағасы бар. *** төркін десе қыз төзбейді, көкпек десе түйе төзбейді. *** апасының киген тонын сіңлісі де киер. *** қазаны басқаның қайғысы басқа. *** ата – ң қорғаны. *** атаға ң алалығы жоқ. *** енесі тепкен құлынның еті ауырмас. *** сақау ң тілін шешесі біледі. *** ң жаман болса, көрінгеннің мазағы. *** , ң ісі шала. *** – , ң – жаным. *** қарға аппағым дер, кірпі жұмсағым дер. *** атаның көңілі , ң көңілі далада. *** үйдің ұрлығы жатпас. *** торғай жаңбыр жауса қорғар, бұршақ жауса, басын қорғар. *** жалғыз түйе бақырауық, жалғыз жылауық. *** жылайын деген әкесінің сақалымен ойнайды. *** – ананың бауыр еті. *** қадірін болғанда білерсің. *** үй базар, үй қу мазар. *** – бауыр етің. *** ға пышақ бермесең бір жылар, берсең екі жылар. *** ат болатын тай саяққа үйір, болатын қонаққа үйір. *** ат болатын құлынның, бауыры жазық келер. болар ң, маңдайы жазық келер. *** отыз ұлым болса да орны басқа. *** немере етін жеп, сүйегін берер. *** бас екеу болмай, мал екеу болмас. *** сүйгенін шұнағым дейді. *** сұлу, сұлу емес, сүйген сұлу. *** көш жүре түзеледі. *** жылы – жылы сөйлесең, жылан інінен шығады. *** жақсы әйел жаман еркекті ер қылады, жаман еркек жақсы әйелді жер қылады. *** жақсы таз басын жасырмайды, жақсы әйел асын жасырмайды. *** қалған көңіл шыққан жанмен семіреді. *** шын жыласа соқыр көзден жас шығады. *** қайғысыз қара суға семіреді. *** аталастың аты озғанша, ауылдастың тайы озсын. қарға тамырды қазақпыз. сұраса келе қарын бөле болып шығамыз. өз жұрттың - күншіл, нағашы жұрттың – сыншыл, қайың жұрттың міншіл келеді. қартың болса, жазып қойған хатпен тең. немере етін жеп, сүйегін қалдырады. өз ңды өскенше бағасың, немереңді өлгенше бағасың. екі аяқтыда бажа тату, төрт аяқтыда бота тату. еркек сергек ұйықтаса, ырыс бітеді, әйел сергек ұйықтаса, жұмыс бітеді. ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар. ұлың өссе, ұлы жақсы мен ауылдас бол қызың өссе,қызы жақсымен ауылдас бол. ағаның үйі – ақ жайлау. қонақ асына емес қабақ – қасыңа риза. қонақ жаман болса, үй иесі қалдырады, үй иесі жаман болса, қонақ қыдырады. келінің жаман болса, ұлыңнан көр. күйеуің жаман болса, қызыңнан көр. бойымдай бой табылса да, ойымдай ой табылмас. *** сыйға сый, сыраға . *** иесін сыйлағанның итіне сүйек таста. *** тіріде сыйласпаған, өліде жылыспайды. *** танымас, танымасын сыйламас. *** көңілдегі сырды көз білдіреді. *** өз үйім өлең төсегім. *** қарындасқа бұрмағанның қары сынсын. *** үй ішінен жау шықса, тұра қашып құтылмассың. *** тұлпардың өз тұяғы өзіне дәрі. *** «сіз», «біз» - деген жылы сөз, ағайынға жарасар. *** қарындасың – қарлығашың. *** ине өткен жерден жіп өтер. *** інісі бардың тынысы бар, ағасы бардың жағасы бар. *** төркін десе қыз төзбейді, көкпек десе түйе төзбейді. *** апасының киген тонын сіңлісі де киер. *** қазаны басқаның қайғысы басқа. *** ата – ң қорғаны. *** атаға ң алалығы жоқ. *** енесі тепкен құлынның еті ауырмас. *** сақау ң тілін шешесі біледі. *** ң жаман болса, көрінгеннің мазағы. *** , ң ісі шала. *** – , ң – жаным. *** қарға аппағым дер, кірпі жұмсағым дер. *** атаның көңілі , ң көңілі далада. *** үйдің ұрлығы жатпас. *** торғай жаңбыр жауса қорғар, бұршақ жауса, басын қорғар. *** жалғыз түйе бақырауық, жалғыз жылауық. *** жылайын деген әкесінің сақалымен ойнайды. *** – ананың бауыр еті. *** қадірін болғанда білерсің. *** үй базар, үй қу мазар. ***

Абай туралы шығарма эссе

Абай Құнанбайұлы (1845 — 1904) жылы бүгінгі Шығыс Қазақстан облысының Шыңғыс тауы баурайында дүниеге туылған. Абай қазақтың әдебиетінде қайталанбас ұлы ойшы, философ, ақын. Абай өз балалық кезін әжесі мен анасының жанында өткізген. Абай санасына қатысты бар шуақты қасиеттер мен ақындыққа деген ұмтылыс сезімі әжесі мен анасының әсерінен сіңген.

Абай ауылдық молдадан білім алып, сауат ашып, кейіннен Семейге сауатты дамыту мақсатпен аттанады. Абай ақын медресе оқуында жүрген уақытында Шығыс поэзиясына қызықтанып, Шығыстың ақындары секілді өлеңдер жазуға талпынады. Сексенінші жылдар орталығында Абай ақындық жолына бағыт бұрады. Абай өлең және шығармаларын үзіліссіз жазуға тырысты. Дегенімен, сонау кездердегі халықтың ішіндегі тартыстар ақындық өнермен айналысуды қиындатаны. Абай ақындыққа бағыт бұрғанда өлеңдерін білім, өнер және мәдениетке бағыттады. Абай 1885 жылда «жасымда ғылым бар деп ескермедім» - деп атаған тұңғыш шығармасын жазды. Осы өлеңі тұңғыш Абайдың шығармасы болып, Абайдың ақындық жолдағы ізденісін танытты.

Объяснение: