Акыл косты ( дурыс кенес бердi), арасынан кыл отпейдi(оте тату болу), ат iзiн суытпау( жиi келiп туру), екi езуi екi кулагына жеттi(катты куану), энгимесi жарасты(жаксы сойлесу), жулдызы онынан туу(жолы болды), каймагы бузылмау( ауызбiрлiктен болды), кол ушын беру(комектесу), тоннын iшкi бауындай(оте жакын, оз ), шан жуытпау(коргаштады), iшi буру(бiреуге жанашырлык жасады), талагы тарс айырылу( катты ашуланды распределить эти слова в два столбика 1) конiл куйiн 2) достык к- катынас буду это фразеологизмы а в скобках значение

1) Адамның көңіл-күйін білдіретін тұрақты тіркестер:

Екі езуі екі құлағына жетті (қатты қуану)

Жұлдызы оңынан туу (жолы болу)

Талағы тарс айырылу (қатты ашуланды).

2) Достық қарым-қатынасты білдіретін тұрақты тіркестер:

Ақыл қосты (дұрыс кеңес берді)

Арасынан қыл өтпейді ( өте тату болу)

Әңгімесі жарасты (жақсы сөйлесу)

Қаймағы бұзылмау (ауызбірлікте болу)

Қол ұшын беру ( көмектесу)

Тонның ішкі бауындай (өте жақын,өз адамындай)

Шаң жуытпу (қорғаштау)

Іші бұру (біреуге жанашырлық жасау).

ұяла білу де – әдептілік

«өлімнен ұят күшті», «өзі ұялмаған кісі бетін шиедей қылады, ұялмаған бұйырмағаннан ішеді», «әдептілік, ар-ұят – қтың белгісі», «ұлы сөзде ұят жоқ», «ұяң – ұялшақ, ұятсыз – сұраншақ», «білмегенді сұраудың ұяты жоқ», тағы басқа да халық мақал-мәтелдері мен ақын-жазушыларымыздың шығармаларында жиі кездесетін ұлағатты сөздер бізге ұят дегеннің анықтамасын, қағидаларын айқындап береді.

ұят – ға тән сезім қабілеті, ол әр түрлі болады. ұялу сезімі, жоғарыдағы мақалдарда анықталғандай, сезімдерінің ең бастыларының қатарынан орын алады. өйткені ұят, ұялу сезімі ар, ождан, намыс деген ілік қасиеттермен тығыз байланысты.

ұят – қасиетін бағалайтын сезім. ол сезім отбасында ересек ң әңгімесінен есту арқылы кезден бойына ұялайды. ұят – ең нәзік сезім, ол ң беделімен, абыройымен тығыз байланысты. бедел мен абыройға қарапайым еңбегің арқылы, байыпты сөзің арқылы, мейірімді мінезің арқылы, әдеп сақтауыңмен, үлкенді тыңдау, сыйлау, құрметтеуіңмен, тапқыр ойыңмен, қатар құрбыларыңның алды болуыңмен, достық-жолдастық қарым-қатынасыңмен, ғыңмен, ынта-жігер, талабыңмен, тындырымдылығыңмен, жақсыны жаманнан айыра алуыңмен, оларға деген игі де ізгі ниетіңмен, жек көру, жақсы көру ләззатыңмен жетесің.

сезімталдық, әсіресе, жастарға лайық. «сезімнің сыртқа шықпас күші бар ма? » - дейді с. торайғыров. сондай-ақ ұят ылғи да бет-әлпетіңнің әр түрлі құбылуымен көзге түседі. ұят дегенді қолға ұстауға болмаса да, сезінуге, көзбен көруге әбден болады. сезімді дұрыс, орынды пайдалану әр игі қасиеттерге жетелейді. қорқыныш сезімі бет-әлпетіңнің қуқылдануынан сезіледі, қуанышың – жадырауыңмен, қайғың – түнеруіңмен, ұятың – қызаруыңмен, сүйіспеншілігің – көз тігуіңмен, риза болуың – жайдарлығыңмен көзге көріне қалады.

Пиктографиялык 1) жазу суреттерге негізделген жазу.

2) жазуды әртүрлі тілде сөйлейтін адамдар түсіне алады.

3) тілдік форманы емес, оның мазмұнын бейнелейді.

Идеографиялык

1) жекелеген сөздерді, морфемаларды сурет немесе шартты таңбалар арқылы белгілейді.

2) әр сөздің тұрақты графикалық таңбасы, әр таңбаның меншікті мағынасы болады.

3) таңбалары қазіргі дыбыстық жазуда қолданылады.

Буын жазуы

1)в книге уже есть

2) Буын таңбалары әуелде бір буынды сөздерді белгілеген идеограммалардан жасалған.

3) Буын жазуы сөзді, тілді, әсіресе, оның фонетикалық дыбысталуын (фонетикалық транскрипцияға жақын) дәл көрсетуге әрі сөздің граммат. формаларын беруге қолайлы.