Жылы, торы, бекi, телi, жоры. осы создерин катыстырып сойлем куру

Жыль,торы, жоры,ось создерин солей куру

-Сен анана уй жинауга комектесесин бе?
-Арине, мен комектеспесем анам шаршайды гой.
-Ал сен уйди калай жинаган дурыс деп ойлайсын?
-Бастысы уй таза болу, ал оган кереги сулги, су, шансоргыш жане жуу куралдары.
-Саган уй жинау унайды ма?
-Арине,себеби уй таза болса ойын таза болады.Ал саган унайды ма уй жинаган?
-Кейде,себеби уймде синилим бар, ол ози барин жинайды.
-Бирак сен оган уй жинауга комектесетин шыгарсын ия?
-Ия, уйдин шанын мен суртемин, себеби синилимнин колы жетпейтин жерлерге менин колым жетеди.

Қазіргі қарыштап дамыған заманда ұялы телефонсыз жұмыс істеу өте қиын. Осы күні қолымыздағы ұялы телефонымыз өміріміздің ажырамас бір бөлігіне айналғандай. Алыстағы жақынымызбен хат-хабар алысу үшін, керекті ақпараттармен сусындау үшін, бос уақытымызды тиімді өткізу үшін телефонның пайдасы орасан зор екені сөзсіз. Алайда, айшылық алыс жерлерден жылдам хабар алғызған, пайдалы ақпараттармен таныстырған бұл құрылғының зияны да жоқ емес. Денсаулыққа тигізер зардабын айтпағанның өзінде, алтыннан қымбат уақытымызды ұрлаған әлеуметтік желінің әлегі шаш етектен.

Ең алдымен әлеуметтік желі деген не? Осыны анықтап алсақ. Әлеуметтік желі- миллиардтаған адамдардың күнделікті жаңалықтарымен бөлісіп, хат-хабар алысатын сайттар бірлестігі. Ол адамдарды өзіне тәуелді етеді, күнделікті тұрмыс-тіршіліктен алыстатып, виртуалдылыққа жетелейді. Әлеуметтік желіде өз пікірін айтып үйреніп қалған адамның өзгелермен сұхбаттасуы, ойын толық жеткізе отырып, сөйлесуі қиын болады.

Айта кетерлік тағы бір жәйт, бұл - әлеуметтік желідегі қазақ тілінің жағдайы. «Ұялы телефонымдағы пернетақтада қазақ тілі жоқ» деген сылтаумен қаншама қолданушы төл әріптерімізді орыс тілінің әріптері арқылы жазып жүр. Онымен қоса сөздерді барынша қысқартып жазады. Осылай жалғаса берсе ана тіліміздің қоғамдағы орны төмендейтіні анық.

Онымен қоса қазіргі кезде осы желіде таралып жатқан «өлім ойындары» да желінің зиянды жақтарының қатарын толықтырып тұр. Осы ойынның құрсауына түсіп, өз өмірлерін қиып жатқан өзіммен қатар жасөспірімдер туралы естігенде көңілім қатты түседі. Олар әлгіндей әлеуметтік желінің қолданушылары болмағанда әлі де арамызда жүрер ме еді...

Негізінен желілердің белсенді қолданушылары жасөспірімдер мен жоғарғы оқу орындарының оқушылары болып табылады. Мен де осы әлеуметтік желінің қолданушысымын. Онда тіркеліп, қолдана бастағанымнан-ақ байқағаным, уақытымның көбін құр босқа жібереді екенмін. Жай бір шолып шығайын дегеннің өзінде, минуттардың қалай сағаттарға айналғанын байқамай қалатынмын. Мұны әлеуметтік желінің қолданушылары жақсы түсінеді деп ойлаймын. Осыны ойлап, кейіннен өзіме әлеуметтік желі үшін күніне шектеулі уақытты белгіледім. Сол уақытта ғана осы желіде отырсам, қалғанын пайдалы істер мен жақсылық жасауға бөле бастадым. «Әлеуметтік желінің қолданушылары не істейді? Оның бізге қандай пайдасы бар?» - осы сұрақтарға жауап іздеп көрдім. Жеке мен үшін оның пайдасы - желідегі әртүрлі топтардан қажетті ақпараттарды аламын, керегін күнделікті тұрмыста, білімімді жетілдіруге пайдаланамын. Сенімсіз ойындар байқасам олар туралы үлкендермен талқылаймын.

Арамыздағы кейбір қолданушылар өз уақыттарын бос «лайк» жинаумен, жаңалықтар лентасын парақтаумен, пікір айтушылардың жазғанын оқумен немесе «Хат келген шығар?», «Оның постын жіберіп алсам ше?», «Инстаграмдағы жаңа суреттерді көрейін» деген пайдасыз  ойлармен өткізеді. Осындайда құрбы-құрдастарыма айтарым, өз уақытымызды керексіз дүниелерге емес, пайдалы істерге арнайтын болсақ, өзгелермен білгенімізді бөліссек ұтылмасымыз анық.

Иә, әлеуметтік желінің зияны туралы қанша айтсақ та, оның қолдану аясын шектей алмайтындығымыз белгілі. Оның үстіне, желілердің қолданушылары күн санап артып келеді. Осылайша виртуалды өмірден алшақтамайтындардың саны көбеймесе, азаяр емес. Ең бастысы желіні сауатты пайдаланып, қолдану барысында тек пайдалы жақтарын қарап, шектен шықпауды ойлаған жөн деп санаймын.