Синтаксический разбор. 1)жанылтпаштың негізгі қызметі-тіл сындыру, дұрыс сөйлеуге тәрбиелеу. 2)жаңылтпаштың мақсаты-жаңылдыру, тілді тұсау, күрмеу емес, қайта ға ой салу, көкірегіне сәуле түсіру.

Бала тәрбиесі – баршамызға ортақ

Ұлы Абай атамыз «Адамның адамшылығы – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан болады» деп өсиет қалдырған екен. Бұдан өскелең ұрпақ тәрбиесінің бір ғана балабақша мен мектепте алған тәлімінің шеңберімен шектеліп қалмайтынын ұғынамыз. Расында ел ертеңі келешегінің кемел болмағы, ең алдымен, отбасындағы ата-анасының көрсеткен үлгі-өнегесіне тікелей байланысты. Өйткені ата-бабамыз «Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі» деп бекер айтпаған ғой. Сондықтан Бауыржан Момышұлы айтқандай, «Отан отбасынан басталады» десек, ертеңгі ел тізгінін ұстар жастардың бойына дарытуға тиісті ұлтжандылық, отансүйгіштік секілді баға жетпес басты құндылық та ананың ақ сүті мен әлди әнінен басталып, әкенің ақыл-парасатымен жалғасын тауып жатуы тиіс. Бұл «Ел болам десең, бесігіңді түзе» деп дана Мұхтар Әуезов өсиеттеп кеткендей, тәрбие тал шыбығының тал бесіктің тербелісімен жетілетіндігін көрсетсе керек.

Әрине, бұдан бала тәрбиесінен мемлекеттік мекемелер тыс қалуы қажет деген қорытынды шығармау керек. Егер психолог мамандар әлдеқашан дәлелдегендей, адам ғұмырының сәби шағында көргені, көңілге түйгені оның бүкіл өмірі қ маңызды орын алатындығын, яғни тұлға ретінде қалыптасуы үшін алғашқы құйылған іргетасы іспеттес екендігін ескерсек, онда бала міндетті түрде балабақшадағы тәрбие баспалдағын басып өтуі тиіс. Сонда ғана балғын сана-сезім көпшілік ортаға бейімделіп, тез жетіліп, қоғамды жатырқамайтын, өзін сол ортадан ойып тұрып орын ала алатын азамат ретінде дайындай бастайды. Бұл орайда замана талабына сай жан жақты жарақтанған мемлекеттік мекеме өз тәрбиеленушілері үшін тағылым ошағына айнала білуі керек.

Тәлім-тәрбие тамырынан нәр алатын жас ұрпақтың жарқын болашағы үшін аса маңызды орын алатын бұл екі ортаны бір-бірінен бөлек-бөлек қарастыруға болмайды. «Жабыла көтерген жүк жеңіл» дегендей, отбасындағы ата-ана мен балабақша тәрбиешілері бірлесіп, қоян-қолтық жұмыс жасағанда ғана төгілген маңдай термен суарылған дәннің жақсы жеміс беретіндігі белгілі. Бірі баланы отбасылық құндылықтарға, жанұялық тіршіліктің қадір-қасиетін бағалай білуге үйретсе, екіншісі қоғамдық ортаны құрметтеуге, сол арқылы ертеңгі күні азаматтық көзқарасының қалыптасуына, ммлекет алдындағы жауапкершілігін сезінуге тәрбиелейді деп білемін.

Бұдан шығатын қорытынды: бала тәрбиесі бір ғана мектепке дейінгі мекеменің жұмысы ғана емес, ол – көпшілік болып қолға алатын ұрпақ алдындағы жауапкершілігі жоғары ортақ міндет. Олай болса, «Бала – Алланың аманаты» десек, сол аманатқа қылаудай да қиянат жасамай сапалы білім мен саналы тәрбие беріп, салиқалы азамат етіп шығару баршамыздың абыройлы парызымыз. Ол үшін «Бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып» қимылдағанда ғана уқаттан ұтылмасымыз анық.

Объяснение:

Музыка аспаптарында орындалатын шығармаларды аспаптық музыка деп атайды.

Қазақтың домбыра, қобыз, сыбызғы, шертер сияқты ұлттық музыкалық аспаптарында орындалатын әуен-саз күй деп аталады.

Бізге жеткен ең көне күйлер – күй атасы Қорқыттың шығармалары.

Күй – бағдарлы мазмұны бар, көркемдігі жоғары аспаптық жанр. Онда табиғат құбылыстары («Алатау», «Саржайлау», «Көбік шашқан»), тарихи оқиғалар («Ел айырылған», «Жеңіс»), халық мерекелері («Тойбастар», «Балбырауын»), жан-жануарлар («Аққу», «Қоңыр қаз», «Көкала ат»), аңыз-ертегілер («Мұңлық-Зарлық», «Қос мүйізді Ескендір»), жеке адамдар («Байжұма», «Абыл»), адам сезімдері («Қуаныш», «Сағыныш»), т.б. түрлі оқиғалар мен құбылыстар суреттеледі.

Күйлер тақырыбы мен мазмұнына қарай аңыз-күйлер, тартыс күйлер, тарихи күйлер, арнау күйлер, лирикалық күйлер, психологиялық күйлер болып жіктеледі.

Қазақтың аспаптық музыкасы ХVІІІ ғасырдың соңында жоғары деңгейге көтерілді. Бұл кезде Байжұма, Баламайсан, Есжан, Байжігіт, Ұзақ, Боғда, Махамбет сияқты күйшілердің атағы халыққа кеңінен мәлім болды. ХІХ ғасырда ежелгі күйшілік өнердің одан әрі өрістеп дамуына Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Тоқа, Абыл, Есір, Ықылас, Байсерке, Қазанғап, Сейтек, Дина, Сүгір сияқты күйшілік өнердегі ірі тұлғалар елеулі үлес қосты.

Домбыра күйлері орындалу мәндері мен құрылымдылық ерекшеліктеріне қарай төкпе және шертпе деп аталатын екі үлкен түрге бөлінеді. Төкпе күйлер тұрақты екпін мен өлшемде, оң қолдың тұтас сілтенуімен орындалады. Ал шертпе күйлер көбінесе жалғыс дауысты болып, оң қол саусақтарының ұшымен орындалады.

Қазақтың ең көне күйлерінің көпшілігі – қобыз күйлері. Ежелгі түркі тектес халықтарда қобыз күйлері жыраулар өнерінен бастау алады. Жыраулар жырды қобызбен сүйемелдеп отырған. Қобыз күйлерінде бұрынғы бақсы сарындары да көп кездеседі. Бұл өнерді дамытуға Кетбұға, Кербала, Айрауық, Көккесене, Ықылас және Жаппас Қаламбаев, Дәулет Мықтыбаев сынды ұлы күйшілер зор үлес қосқан.

Қазақтың ежелгі аспаптық музыкасы аса бай көркемдік тереңдігімен ерекшелігімен , рухани мәдениеттің құнды қазынасы ретінде ұрпақтан ұрпаққа жалғаса бермек.

Қазақтың халық аспаптық музыкасының бүгінгі күнге жетуіне атақты домбырашылар Дина Нүрпейісова, Оқап Қабиғожин, Науша және Махамбет Бөкейхановтар, Лұқпан Мұхитов, Қали Жантілеуов, Ғылман Хайрошев, Төлеген Аршанов Смағұл Көшекбаевтардың сіңірген еңбектері ұшан-теңіз.

Домбыра – қағып, шертіп ойнайтын ішекті музыкалық аспап. Қазақтың ән-күй орындаушылық дәстүріне байланысты домбыра аспабының бірнеше түрі бар, олардың тек сырт пішіні ғана емес, ішек және перне саны да әр қилы болып келеді. Қазір домбыраның екі түрі кездеседі. Негізінен 2 ішекті болып келеді. 3 ішекті домбыралар да бар. Қазақстанның батыс өңірі, Арқа мен солтүстік-шығыс өңірлерінің домбыралары ел арасында көп пайдаланылады.

Қобыз – ысқышпен ойналатын ішекті музыкалық аспап. Мойны имек келетін бұл аспап сол қол саусақтары тырнақтарының сыртын ішекке тигізу арқылы ойналады. Аспатың шанағы терімен қапталып, ысқыштары мен ішектері жылқының қылынан жасалады. Ертеде қобызды бақсылар құдіретті кш ретінде пайдаланған. Бүгінде қобыз аспабында ойнау шеберлігінің күрделенуіне байланысты төрт ішекті қобыз да пайда болды. Бұл қобыздың ішектері сымнан жасалады.