Не сыйлайды не береди келер кун шыгарма керек еди

Не сыйлайды, не береді келер күн? Иә, өмір қызық зат. Уақыт ағысында көп қуанышты да, қиыншылықтыда көріп өтеміз. Сабақ аламыз, ұғынамыз. Қателіктеріннен сабақ алған соң болашақты да солай бастайсын. Қиыншылықты көп көрсен келешекке қорқынышпен қарайсың. Бұл қалыпты жағдай. КЕлер күн қуанышты күндерін де, сынды күндерін де аямайды!

Әнші құм

Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.

«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.

Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.

Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.

Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.

Казахстанские специалисты пришли к выводу, что на основании этногеномного анализа как по аутосомным маркерам и по данным полиморфизма Y-хромосомы, формирование казахского этноса относится к периоду XIII—XV веков (эпохе Золотой орды)[36].

Ранняя история Править

См. также: Хунну и Саки (племена)

С древности этническая картина территории нынешнего Казахстана была разнообразной, её населяли племена и народы разного этнического происхождения, впоследствии оставивших свой след в этногенезе современных казахов.

В северном степном поясе Центральной Азии исторически сложилась одна из ранних форм мировой цивилизации — скотоводческое кочевое хозяйство. Значительным достижением эпохи неолита в центральноазиатском регионе явилась выездка верхового коня[37].