Стих про светофор на казахском языке

Бағдаршам туралы өлең тақпақтар.

1. Қалада көлік көп,

Қалада апат көп.

Сақтайтын апаттан,

Тек қана бағдаршам.

Бағдаршам, бағдаршам.

Бағдаршам біледі,

Бәрін де көреді.

Адам да, көлік те,

Сол шаммен жүреді.

Бағдаршам, бағдаршам.

Үлкен біздің қаламыз,

Есте сақтап аламыз.

Қызыл, жасыл, сары шам,

Көшеде тұр бағдаршам.

Бағдаршам, бағдаршам. (Автор: С. Дүкенбай)

2. Бағдаршам

Жолды кесіп өтуге мен қамдансам,

Қиылыста қарсы алады бағдаршам.

Менікіндей екеу емес, үш көзді,

Әр көзінің түсі бөлек, аңғарсаң.

Көзі алысты қалт жібермей қырағы,

Бір көз жанса, қалғаны өшіп тұрады.

Қызыл, сары, жасыл түсті көздердің

Бас әрпінен үш түрлі ұғым шығады:

Қ — Қызыл түс — қимылдама, баспа алға,

Қиылыста қарап тұрма аспанға.

С — Сары түс — сәл сабыр ет, дайындал,

Ж — Жасыл түс, жүре бергін, жасқанба.

3. Ашса кезек үш көзін,

Айтты деп ұқ үш сөзін:

«Тоқта!

Сақтан!

Жол ашық!»

Жүрме жолға таласып.

Қызыл көзін ашқанда,

Сынық сүйем баспа алға!

Сары көзін ашқанда,

Қарап қалма аспанға!

Жасыл көзін ашқанда,

Өте бергін, жасқанба!

4. Күндіз түні жанамын

Дабыл беріп бәріне.

Үш түрлі түсім бар

Белгілі жаспен кәріге

Мен бағдаршам боламын.

5. Бағдаршам (Авторы Ә.Табылдиев)

Менің атым̶ бағдаршам

Кеудем толы жанған шам

Қызыл көзім жанғанда

Сақ болыңдар тоқтаңдар!

Сары көзім жанғанда

Сабырлылық сақтаңдар!

Жасыл шамды көрсеңіз

Бола береді өтсеңіз!

Толықтауыштың сұрақтары: кімді? нені? кімге? неге? кімде? неде? кімнен? неден? кіммен? немен? кім(не) туралы? кім (не) жөнінде? кім (не) жайында?Анықтауыштың негізгі белгілері;
1. Зат есімнен немесе заттанған басқа сөз таптарынан болған сөйлем мүшесінің сындық, сандық, иелік, мөлшерлік т.б белгілерін білдіреді
2. Қандай? Қай? Қанша? Неше? Кімнің? ненің? деген сұрақтарға жауап береді
3. Өзі анықтайтын мүшемен байланыс *матасу, қабысу түрінде болады
Пысықтауыштың мағыналық түрлері
1. Мезгіл пысықтауыш. Қашан? Қай кезде? Қай уақытта? Ол бүгін келеді. Таңертеңгі шайдан соң Абай әкесіне келді.
2. Мекен пысықтауыш. Қайда? Қай жерде? Қай жақта? Қайдан? Әжесі үйде қалды. Қайсар биыл мектепке барады. Біз қала маңынан келдік.
3. Мақсат пысықтауыш. Кім үшін? Не үшін? Неге? Қандай мақсатпен? Сәуле зат алғалы келді. Ол әдейі кірді. Мен осыны айту үшін сөйлестім.
4. Амал пысықтауыш. Қалай? Қайтіп? Қалайша? Жиналыста шапшаң сөйледі. Бала жүгіре - жүгіре шаршады. Бұл сөзді естігенде, ол сылқ - сылқ күлді.
5. Себеп пысықтауыш. Неліктен? Не себептен? Сен түсінбегендіктен айта алмадық. Ол қуанғаннан қозғалмай қалды.
6. Мөлшер пысықтауыш. Қанша? Қалай? Сабақта ұзақ сөйледі. Емтиханға жаппай кірді. Тақтайды ұзын кес.

Совесть, честь, стыд. Ар,намыс, ұят. 

1. Ерді намыс өлтірер, қоянды қамыс өлтірер. 

Мужчина погибает в бою, заяц – в камышах.

2. Ер жігітке өлімнен ұят күшті. 

Для жигита лучше смерть, чем позор.

3. Жігіттің қүны жүз жылқы, ары мың жылқы. 

Цена жигиту – сто коней, цена его чести – тысяча коней.

4. Ақылың болса арынды сақта: ар-ұят керек әр уақытта. 

Если умен, честь береги; честь и совесть – спутники каждому шагу.

5. Ел намысы – ер намысы. 

Честь народа – честь жигита.

6. Ер жігіт елінің ұлы, намысының құлы. 

Жигит – сын своего народа и раб своей чести.

7. Өлімнен ұят күшті. 

Стыд сильнее смерти.

8. Мал сақтама, ар сақта. 

Не добро береги, а честь свою береги.

9. Малыңа сүйенбе, арыңа сүйен. 

На богатство не полагайся, а на совесть опирайся.

10. Үлкен пышақ ұялғанынан өтеді. 

Большой нож со стыда режет.

11. Ашу – ақылдың дұшпаны, нәпсі – иманның дұшпаны. 

Гнев – враг разума, неумеренный аппетит – враг совести.

12. Атты қамшы айдайды, ерді намыс айдайды. 

Коня подгоняет кнут, жигита – честь.

13. Қазаннан қақпақ кетсе, иттің ұяты кетеді. 

Когда с котла крышку снимают, собака всякий стыд теряет.

14. Атын аяған жерге қарар, құсын аяған көкке қарар. 

Кто коня жалеет одолжить – в землю смотрит, кто ловчую птицу жалеет одолжить – в небо смотрит.

15. Беттің арын белбеуге түйіп алып. 

Совесть в узелок завязал.

16. Арлы арына қараса, арсыз жеңдім дейді. 

Честного совесть удерживает, бессовестный себя победителем считает.

17. Тәнім - жаным садағасы, жаным – арым садағасы. 

Тело – жертва души, душа – жертва чести.

18. Жақсы аттың жалын сақтағанша, жақсы жигіттің арын сақта. 

Чем скакуна силы беречь, лучше доброго жигита честь сберечь.

19. Қайталаған дерт жаман, қайта бұзған серт жаман. 

Нарушить клятву, как дважды переболеть одной болезнью.

20. Арақпен достастым дегенше, адамгершілікпен қоштастым де. 

С водкой подружился – с совестью простился.

21. Жарлы болсаң да арлы бол. 

Пусть и беден, но будь честен.

22. Енбеқ - өмірді ұзартады, ұят - бетті қызартады. 

Труд жизни прибавляет, стыд в краску вгоняет.

23. Өз бетін аямаған кісінің бетін шиедей қылады. 

Плюющий на свою совесть, на чужую и не посмотрит.

24. Ер мойнында қыл арқан шірімес. 

За жигитом даже волосяная веревка не пропадает.

25. Жігітке жар қымбат, намыс пен ар қымбат. 

Жигит дорожит любовью, а еще больше – честью.

26. Бар барын жейді, ұятсыз арын жейді. 

Каждый ест, что у него есть; бессовестный свою совесть проедает.

27. Адам болам десен, арынды ақшаға сатпа. 

Если думаешь сохранить человечность, не меняй на деньги честь.

28. Бетің қісық болса, айнаға өкпелеме. Ниетің қисық болса, ағайынға өкпелеме. 

Если рожа кривая, на зеркало не серчай; если совесть нечиста, на родню не пеняй.

29. Қолыңмен істегеніңді мойныңмен көтер. 

За дело рук головой отвечай.