Жоспар бойынша "сыйлықты қалай беру керек? " деген шағын мәтін құрастыру. құрмалас сөйлемдер құрастыруға тырысу. жоспар 1.сыйлықты қалай таңдау керек? 2.сыйлықты қалай беру керек? 3.сыйлықты берген кезде қандай сөздер айту керек?

Сыйлықты қалай сыйлау керек?

Жалпы, сыйлық сыйлаудың да, сыйлық алудың да өз мәдениеті бар. Сыйлық сыйлау – жақсы қарым – қатынастың, сыйластықтың белгісі. Ендеше, сыйлық сыйлаудың да өзіндік тәртібі бар екен.  

Алдымен сыйлықты анықтап алу керек. Бұл – сыйлық таңдаудың ең негізгі кезеңі десек те болады. Бұл орайда барлығын ескеру керек: сыйлық алушының талғамы, сыйлық ұсынылатын себеп және сыйлыққа жұмсалатын қаражат. Сыйлықтың алушыға ұнауы тікелей осы факторлерге байланысты. Ал егер сіз сыйлық алушының талғамын білмейтін болсаңыз, оның өз ойын сұрау әбестік емес.  

Сыйлықты таңдап, сатып алғаннан кейін оны әдемілеп қаптап, безендіру артық болмас. Ол үшін сыйлықтың түріне қарай қорапша, жылтыр қаптама немесе сыйлық сөмкесін пайдалануға болады.Бұл да сыйлық алушыға ұнайтыны сөзсіз. Бұл сіздің сыйлық таңдаудағы ізденгендігіңізді, сыйлау үшін ұзақ дайындалғаныңызды, соынмен қатар сіздің көзқарасыңызды білдіреді. Сыйлықты ашықтан-ашық бере салу – сыйлық беру әдебіне жатпайды.

Енді ең маңызды кезең – дайындалған сыйлықты тапсыру. Сыйлықты ұсынарда бірнеше сөз айтып, тілек білдірген абзал. Бірақ, бұл сөздер сыйлықтың бағасы жайлы болмауы шарт, ол әдепсіздіктің белгісі саналады.

Ал сіз сыйлықты қалай сыйлайсыз?

 Балқаш-Алакөл қазаншұңқырының шығысында, Алматы және Шығыс Қазақстан облыстары шекарасының қиылысында және Балқаш-Алакөл жазығында орналасқан ағынсыз тұзды көл. ХІІ және ХІХ ғасырлар арасында оның бірнеше атауы болған: Түрге - Нұр (моңғол тілінен аударғанда «көпір-көл»), Алақтакөл, Алатеңіз, Алақта. Көлге 15 өзен құяды, олардың ішінде негізгілері - Үржар, Қатынсу, Емелқұйса, Ырғайты, Жаманаткөл, Тасты. Алакөл - өте келбетті, табиғи рельефі сұлу қазаншұқырға жатады. Оған батыс жағалауындағы Тоқта тауы, шығысындағы Барлық жотасы, түстік шығысындағы Жоңғар Алатауы, сол жағындағы мұнартқан Тарбағатай жотасы, сондай-ақ, жергілікті жұрт «Арал төбе» атайтын ортасындағы аралдар айрықша әр береді.

Берілген сұрақтарға жауап.

Қазақтың отбасы дәстүрінде тыйым сөздер ненің құралы болып саналады?

Қазақ халқының тәрбие құралдарының бірі - тыйым сөздер. Тыйым сөздер балаларды тәртіпке салудың басты құралы болып табылады.

Тыйым сөздер арқылы балаларды неге үйреткен?

Бұл сөздер есі кірген балаларды жаман әдет, жат пиғыл, орынсыз қылық, теріс мінездерден сақтандырып отырған. Тізені құшақтау - жалғыз қалудың, қолды төбеге қою - ел-жұрттан безінудің, үлкеннің жолын кесу - әдепсіздіктің, асты төгу - ысыраптың белгісі деп танылған және ондай ерсі істерге қатаң тыйым салынған.

Табалдырық қазақ халқында қандай ұғым болып саналады?

Табалдырық – қазақта қасиетті ұғым.  

Табалдырық - ненің шекарасы?  

Ол үйдің сырты мен ішінің шекарасы, босағаның мықты болуының кепілі ғана емес, құт пен кедейліктің де шекарасы. Табалдырық – бақ пен сордың қарауылы екен.  

Табалдырыққа қатысты қандай тыйым сөздер айтылған?

•  «Табалдырықты баспа, бақыт қашады».

•  «Табалдырықта тұрма, үйге келетін жақсылықты қайтарма».

•  «Табалдырықта тұрып, кедейлікті шақырма, жаман ырым бастама».

Табалдырық - ненің белгісі?

Табалдырық – құттың белгісі. Табалдырығыңнан құтсыз адам аттаса – жұтайсың, құтты адам аттаса – құтаясың.

Жас келін келгенде, қандай ырым жасалады?

Жас келін түскенде босағада отқа май құйғызып барып, табалдырық аттатқан. Келін табалдырықтан аттағанда шашу шашып, құт шақырып, оң аяғымен кіргізген.