Ана тілін білмеген – ақылы жоқ желікбас жаралғалы бері, ана тілі ілік айнасы болып келеді. ана тілі - әр халықтың өзінің төл белгісі. өз халқына қызмет ету үшін, алдымен ана тілін жетік білу қажет. «ана тілін білмеген- ақылы жоқ желікбас. ана тілін сүймеген – халқын сүйіп жарытпас», - деген қанатты сөз бар. бұл сөзді қырғыз ақыны сарноғаев айтқан. өз халқын сүйе білген өзге елді де сүйе біледі. «ақын болу – міндет емес, азамат болу - парызың», - дейді. азаматтық дегеніміз – ана тілін ардақтау. біздің халқымыз тілге кедей емес. халқымыздың тілдік қоры өте бай. тіліміздің байлығын ауызбен айтып жеткізу мүмкін емес. тіл байлығы - рухани байлық. (қазақ тілі мен әдебиет журналы 5/2005, 92 сөз) лексика-грамматикалық тапсырмалар: ііі деңгей. мәтіннен тәуелдік және септеулік жалғаулы сөздерді теріп жазып, оның жағы мен септігін анықтаңдар. іі деңгей. берілген сөйлемге синтаксистік талдау жасаңдар. 1 нұсқа - ана тілі - әр халықтың өзінің төл белгісі. 2 нұсқа - өз халқын сүйе білген өзге елді де сүйе біледі. і деңгей. ана тілі тақырыбына 4-5 мақал – мәтел жазыңдар.

ІІІ деңгей.

Адамгершілік (+тің ілік септігі жалғауы жасырын түрде),айнасы (тәуелдік жалғауының ІІІ жағы),халықтың (+тың ілік септігі жалғауы),өзінің (+і - тәуелдік жалғауының ІІІ жағы,+нің ілік септігі),белгісі (+сі тәуелдік жалғауының ІІІ жағы),өз (+нің ілік септігі жалғауы жасырын түрде),халқына (+ы тәуелдік жалғауының ІІІ жағы,+на барыс септігі),тілін (+і тәуелдік жалғауының ІІІ жағы,+н табыс септігі),халқын (+ы тәуелдік жалғауының ІІІ жағы,+н табыс септігі),сөзді (+ді табыс септігі жалғауы),қырғыз (+дың ілік септігі жалғауы жасырын түрде),ақыны (+ы тәуелдік жалғауының ІІІ жағы),елді (+ді табыс септігі жалғауы),парызың (+ың тәуелдік жалғауының ІІ жағы),дегеніміз (+і тәуелдік жалғауының ІІІ жағы),біздің (+дің ілік септігі),халқымыз (+ымыз тәуелдік жалғауының І жағы),тілге (+ге барыс септігі),халқымыздың (+ымыз тәуелдік жалғауының І жағы,+дың ілік септігі),қоры (тәуелдік жалғауының ІІІ жағы),тіліміздің (+іміз тәуелдік жалғауының І жағы,+дің ілік септігі), байлығын (ы+тәуелдік жалғауының ІІІ жағы,+н табыс септігі),ауызбен (+бен көмектес септігі),байлығы (+ы тәуелдік жалғауының ІІІ жағы).

ІІ деңгей.

1-нұсқа.

Ана тілі - әр халықтың өзінің төл белгісі.

Белгісі - баяндауыш,ана тілі - бастауыш,әр - пысықтауыш,халықтың өзінің төл - анықтауыш.

2-нұсқа.

Өз халқын сүйе білген адам өзге елді де сүйе біледі.

Сүйе біледі - баяндауыш,адам - бастауыш,өз халқын сүйе білген - анықтауыш,өзге - анықтауыш,елді - толықтауыш,де - шылау.

І деңгей.

1) Ана сүті бой өсіреді,

Ана тілі ой өсіреді

2) Әрбір халық өзінің ана тілінде ғана бақытты.

3)Ана тілі – бәріміздің анамыз,

Өйткені ол – ұлтымыздың анасы

4) Ана тілің алпыс тілге татиды.

5) Анам берген туған тілім,

Атам берген құрал тілім.

Салт етістік[1] — табыс септікті сөзді қажет етпей, түрлі қосымшалы сөздермен тіркесіп келетін етістік түрі. Салт және сабақты етістіктердің тұлғалық жағынан айырмасы жоқ, негізгі ерекшелік етістіктің ішкі мағыналық құрылымында. Етістіктің салт не сабақты болуы мағыналарының нысанға бағытталуына байланысты болғандықтан, Салт етістік сабақты етістікке, керісінше, сабақты етістік салт етістікке айнала алады. Салт етістікті сабақтыға айналдыруда -тыр, -тір, -дыр, -дір, -ғыз, -гіз, -қыз, -кіз, -ыр, -ір, -т секілді өзгелік етіс жұрнақтары (ағаш өсті — ағашты өсір; орындықта тұр — орындықты тұрғыз, т.б.), ал сабақты етістікті салт етістікке айналдыратын -ыл, -іл, -л, -н тәрізді ырықсыз, өздік етіс жұрнақтары (сабақты оқы — сабақ оқылды; кітапты ал — кітап алынды, т.б.) үлкен рөл атқарады.[2] Зерттеушілер мұндай қосымшаларды сөзжасам қосымшалары дейді, ал салт және сабақтылық белгіні етістіктің полисемдік немесе омонимдік сипатын ажырататын шарт ретінде ұсынады. Яғни бірдей айтылатын етістіктер әр уақытта тек салт не тек сабақты мәнде болса, онда ол көп мағыналы етістік те, бірде салт, бірде сабақты болса, омоним ретінде танылады.[3] Салт және сабақтылық қасиет түбір етістікке ғана емес, туынды, күрделі етістіктерге де тән.[4]

Салт етістік[1] — табыс септікті сөзді қажет етпей, түрлі қосымшалы сөздермен тіркесіп келетін етістік түрі. Салт және сабақты етістіктердің тұлғалық жағынан айырмасы жоқ, негізгі ерекшелік етістіктің ішкі мағыналық құрылымында. Етістіктің салт не сабақты болуы мағыналарының нысанға бағытталуына байланысты болғандықтан, Салт етістік сабақты етістікке, керісінше, сабақты етістік салт етістікке айнала алады. Салт етістікті сабақтыға айналдыруда -тыр, -тір, -дыр, -дір, -ғыз, -гіз, -қыз, -кіз, -ыр, -ір, -т секілді өзгелік етіс жұрнақтары (ағаш өсті — ағашты өсір; орындықта тұр — орындықты тұрғыз, т.б.), ал сабақты етістікті салт етістікке айналдыратын -ыл, -іл, -л, -н тәрізді ырықсыз, өздік етіс жұрнақтары (сабақты оқы — сабақ оқылды; кітапты ал — кітап алынды, т.б.) үлкен рөл атқарады.[2] Зерттеушілер мұндай қосымшаларды сөзжасам қосымшалары дейді, ал салт және сабақтылық белгіні етістіктің полисемдік немесе омонимдік сипатын ажырататын шарт ретінде ұсынады. Яғни бірдей айтылатын етістіктер әр уақытта тек салт не тек сабақты мәнде болса, онда ол көп мағыналы етістік те, бірде салт, бірде сабақты болса, омоним ретінде танылады.[3] Салт және сабақтылық қасиет түбір етістікке ғана емес, туынды, күрделі етістіктерге де тән.[4]