Болымды-болымсыз бар сөздері 10 мақал-мəтел

Кушине сенбе адал исине сен

Объяснение:

2. Әсет пен Сұлтан қалаға ұшып келді. Әсет пен Сұлтан қалаға ұшып келіпті. Әсет пен Сұлтан қалаға ұшып келеді.

3. Олар айналасына қарап таңғалды. Олар айналасына қарап таңғалады. Олар айналасына қарап таңғалыпты.

4. Балалар кілемнен түсті. Балалар кілемнен түсіпті. Балалар кілемнен түседі.

5. Сарайдың алдында суретке түсті. Сарайдың алдында суретке түсіпті. Сарайдың алдында суретке түседі.

6. Біраздан кейін кесененің қасына келді. Біраздан кейін кесененің қасына келіпті. Біраздан кейін кесененің қасына келеді.

7. Кесененің кірпіштері жаңа қаланды. Кесененің кірпіштері жаңа қаланыпты. Кесененің кірпіштері жаңа қаланады.

Сөз өнері. Не нәрсенің болса да теориясын пайымдамас бұрын, алдымен, онық өзін анық танып, біліп алған жөн.

Біз әдебиеттің теориясын толғамақпыз. Ал осы әдебиет дегеннің. өзі не нәрсе?

Әрине, ана тіліміздегі әдебиет деген сөздің түп төркіні арапша атаудан шыққанын — сөз, асыл сөз деген мағынасы бар екенің, орысша литература деген атаудың латын сөзі (Ііііега) екенін — әріп, жазу-сызу деген мағынада қолданылғанын білу онша қиын емес. Көркем әдебиет дегеннің байыбына бара түсу керектігін айтқанда, біз жұрт алдына мұншалық жадағай, әріпшіл талап қоюдан аулақпыз.

Бірақ мынаған назар аудармасқа бола ма?

Университет аудиториясында емтихан жүріп жатыр Әдебиет тарихынан сабақ беретш тәжірибелі ұстаз алдында жас шәкірт отыр. Арада — стол үстінде бір жапырақ билет: бірінші сауал — Ғабиден Мұстафиннің «Қарағанды» романы.

Ұстаз тыңдайды, шәкірт сөйлейді.

Обалы не керек, шәкірт сөзге кенде кіснің түрі емес, орағыта жосылтып, сілтеп отыр:

—«Қарағанды» — Қарағанды туралы жазылған шығарма Қарағанды болғанда, ол жерден өткен ғасырда Апақ дегеннің алғаш рет көмір тауып алғанын Ғабит Мүсіреп-ов өзінің «Оянған өлкесіңде» айтып өткен болатын. Ал мына кітапта Мұстафин жолдас сол Қарағандының, біздің, дәуірімізде қалай өсіп-өркендегенін, оның бүкіл Одақ көлеміндегі орасан зор көмір алыбына қалай айналғанын жазады. Өндірісте маман кадрлар коллективі ұйымдасып, оның көмір өндірісін одан әрі өркендеткенін айтады. Бұрынғы өндіріс құралдары ат барабан, қолбұран, тәшке болса, кейін техниканың врубмашина, электровоз, көмір комбайны сияқты күрделі түрлері шығып,

қол жұмысы жеңілдегенін баяндайды. Өндірісте бұрын-соңды болмаған ашык шахта қалай пайда болғанын сөз етеді…

Ұстаз шәкіртті ұзақ тыңдады, үлкен төзіммен тыңдады. Сырттай қарағанда, онын, айтып отырғаны өтірік емес: «Қарағанды» романында осындай идеялық мақсат бар екені рас. Алайда дәл осы идея қалай көрсетілді, қандай көркемдік шешім тапты? Бұған әдеби-эстетикалық сауатты жауап жоқ. Сондықтан ұстаз шәкіртті амалсыз бөліп:

— Жә, осы шындық романда калай жинақталған? — деді. Шәкірт аңыра тоқтады:

— Жинақталған?

— Иә, жинақталған… Обобщение деген мағынада ғой.

— Обобщение?

Енді ұстаз таңдана бастады:

— Өзің обобщение, яки жинақтау дегенді түсінбей отырғаннан

саумысың? _

— Сенің әлгі айтқандарың — көркем шығарма емес, техникалық кітаптарда жазылатын жайлар. Әдеби туындыларда бұл шындық жинақтау арқылы көрінуге тиіс. Мен соны сұрап отырмын.

Шәкіртте үн жоқ.