XIX ғасырдың екінші жартысында білімді қазақтардың тұтас бір тобы туған өлкенің тарихы мен этнографиясын зерттеуге белсене араласты. Атап айтқанда, Ресей географиялык қоғамының Семейдегі бөлімшесінде Ә. Бөкейханов, Ш. Құдайбердиев, Ж. Ақбаев, М. Шорманов, С. Жантөреев, Б. Дауылбаев және басқалары жемісті еңбек етті.
Шоқан Уәлихановтың әкесі Шыңгыс Уәлиханов (1811—1901) өз ұлының ісін одан әрі жалғастырды. Ол Сібір әкімшілігіне қажетті тарихи-этнографиялық материалдар жинастырды. 1867 жылы Мәскеуге көрмеге қою үшін қазақтардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігін бейнелейтін ауқымды экспонаттар кешенін жіберді. Белгілі қазақ этнографы Мұса Шорманов (1819-1884) маңызды этнографиялық зерттеулер қалдырды. М. Шорманов Омбы кадет корпусында оқиды. Оқуын бітіргеннен кейін болыс, Баянауыл сыртқы округының аға сұлтаны лауазымды қызметін атқарды. Орыс ар- миясының полковнигі шенін алады. Ол «Батыс Сібір қырғыздарының мал өсіру кәсібі туралы», «Қырғыздардың ұлттық дәстүрлері», «Павлодар уезінің қырғыздары туралы жазбалар» деген макалалар жариялады. Қазақтардың тарихы мен этнографиясын зерттеумен көрнекті қоғам және мемлекет қайраткерлері Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Ә. Ермеков, М. Жұмабаев, К. Кемеңгеров, А. Сейітов және басқалар шұғылданды. Өз елінің тарихы мен мәдениетін зерттеуге қатысу олардың халықтың аянышты ауыр халін неғұрлым тереңірек түсінуіне жәрдемдесті.
В Казахстане арабская графика применялась в течение 900 лет с X по XX век. В 1912 году Ахмет Байтурсынов реформировал казахскую письменность на основе арабской графики, дав возможность пользоваться ею миллионам казахов, живущих за границей. Он исключил все чисто арабские буквы, не используемые в казахском языке, и добавил буквы, специфические для казахского языка. Новый алфавит, получивший название «Жана емле» («Новая орфография»), до сих пор применяется казахами, живущими в Китае, Афганистане, Иране. После 1917 года в Казахстане началось движение за переход на латинский алфавит. Арабское письмо, сыгравшее в свое время положительную роль в общественном развитии, теперь казалось многим тормозом в историческом прогрессе.
В Казахстане движение за переход на латинское письмо началось в 1923 году. После многочисленных дискуссий в 1929 году был осуществлен перевод казахского алфавита на латинскую графику (латинизация). Газеты и журналы печатались на латинском шрифте, а в школах был введен латинский алфавит. Все это потребовало новой формы обучения, огромных расходов на изготовление шрифтов, издание учебников и подготовку учителей. Казахский алфавит на латинской основе насчитывал 30 букв с необходимыми добавлениями к ним знаков для передачи специфических звуков казахского языка. Однако жизнь латинского письма в Казахстане была недолгой с 1929 по 1939 год.
Надежды сторонников латинского алфавита постичь с его европейскую культуру не оправдались. Овладение латинским письмом механически не обеспечивало овладения достижениями европейской уровня развития культуры. Латинисты не смогли организовать в школе даже изучения иностранных языков. И все же это был определенный период в развитии казахского письма и книгопечатания. Книги этого периода вошли в фонд национальной по форме и содержанию культуры казахского народа.
Затем был осуществлен перевод на кириллицу (кириллизация). Проект нового алфавита на основе русской графики, состоящего из 42 букв в соответствии с фонетическими особенностями казахского языка, был предложен в 1940 году. С этого времени печатание казахских книг, газет и журналов, официальная переписка и обучение в школах велось на новом казахском алфавите.
Казахский алфавит на латинской графике — утверждён 26 октября 2017 года указом президента Казахстана. 9 октября 2017 года был представлен проект перехода казахского алфавита на латиницу [10]. 26 октября 2017 года этот алфавит был официально утверждён. 19 февраля 2018 года в этот указ были внесены изменения [11] в части алфавита [12]. Грамматологические принципы алфавита теперь подобны современной каракалпакской латинице в действующей версии. Переход на новый алфавит планируется осуществить в 2017—2025 годах [1]. Следует отметить, что утверждённый вариант алфавита вызвал неоднозначную реакцию у общественности, в том числе и научной [13].
A aÁ áB bD dE eF fG gǴ ǵH h
I iI ıJ jK kL lM mN nŃ ńO o
Ó óP pQ qR rS sT tU uÚ úV v
Y yÝ ýZ zSh shCh ch
Примечание: официальные документы не различают буквы ı и i при капитализации (обе выглядят, как I). (См. приложение к Указу).
Орфография
6 декабря 2018 года Национальной комиссией по переводу казахского языка на латинскую графику утверждены «Правила правописания казахского языка на основе нового алфавита
Объяснение:
взято с интернета, поэтому аккуратней
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Написать сочинение о пляже на казахском языке
Жағажай жайлы шағын шығарма.
Биылғы жазғы демалысымды өте қызықты, әрі денсаулыққа пайдалы өткіздім. Себебі мен жай ғана демалып қоймай, сонымен қатар Алакөл көлінің емдік суына шомылдым. Алакөл демалыс жағажайы туралы естімегендер кемде - кем болар. Оның суының ағзама оң әсер тигізгенін байқадым. Көл суы көптеген ауруларға ем екен. Адам денесіндегі қотырлар мен жаралар бірер түскен соң, сыпырылып түсіп қалатын көрінеді.
Суға түсіп жағажайға шыққанда, көңілім өсіп, қанағат тапты. Толқындарды тамашалап, жағажайда серуендеудің өзі бір керемет әсер сыйлайды екен. Толқын арқылы теңізден шыққан майда тастар мен ұлутастарды жинап, өзімнің коллекциям пайда болды десем де болады.
Жағажайда демалып, серуендеудің өзі психологиялық тұрғыдан денсаулыққа да пайдалы екен. Теңіз немесе көлжағасындағы демалыстың адамға жағымды әсер етуінің бірқатар факторлары бар екен. Олар: толқындардың сиқырлы шуы, теңіз бризі мен су түсінің миға гипнозды әсер етуі.
Әсіресе, осы демалыс кезінде жағажайда аяқ – киімсіз, жалаң аяқ серуендеген аса қатты ұнады. Тіпті, осы серуендеудің өзі адамға пайдалы көрінеді. Естуім бойынша көл суынан нәр алған табандағы биологиялық белсенді нүктелер ішкі ағзалардың жұмысын жақсартады.
Келер жылы отбасымызбен тағы да жағажайда демалсақ деп армандап да қойдым.