Оқиғаның басталуы. оқиғаның одан әрі карай . оқиғаның аяқталуы әңгімелеу мәтін құрастыру

Саққұлақ.

(1) Біздің отбасымыз ауылдық жерде тұратындықтан ит асырағанды жөн көреді.Мен дүние есігін ашқаннан бері аулада менімен бірге өскен, отбасымыздың кезекті "күзетшісі" – Саққұлақ болды.Бір білерім ол мен ес білгелі жанымда.Өте ақылды да сақ ит болды.Көп үрмейтін де.Оның сыртқы бейнесіне келсек,ол түгелімен қара түсті болды.Қара болғанымен,өте сүйкімді еді.Оны отбасымызбен жақсы көрдік.

(2) Қыстың бір күні ол үйге ақсақ күйде оралды.Сіңілім екеуміз үйден атып шықтық.Сөйтсе,иттің аяғын жеңіл көлік басып кетіпті.Атам Саққұлақты шөптің үстіне жатқызып,үстіне артылып қалған көрпелерді жауып жатыр екен.Не дегенмен қыс қой,күн суық.Бәріміз Саққұлақ үшін уайымдаған едік.

(3) Көп ұзамай сүйікті итіміз аяғының әсерінен мерт болған еді.Одан кейін екі итті асырадық.Бірақ ешқайсысы Саққұлақтың орнын баса алмаған еді.

(1) – оқиғаның басталуы

(2) – оқиғаның дамуы

(3) – оқиғаның аяқталуы.

    жиктик                                           септик                                к0птик

мен адаммын, сатушымын             а.с. адам, сатушы             адамдар, сатушылар

сен адамсың, сатушысың                і.с. адамның, сатушының    

сіз адамсыз, сатушысыз                 б.с. адамға, сатушыға        

ол адам, сатушы                             т.с. адамды, сатушыны

                                                       ж.с адамда, сатушыда

                                                       ш.с. адамнан, сатушыдан

                                                       к.с. адаммен, сатушымен

                                                     Жіктік жалғау 

                 Жекеше                                        Көпше

1ж. Мен оқушымын, кәсіпкермін      Біз оқушымыз, кәсіпкерміз

2ж. Сен оқушысың, кәсіпкерсің        Сендер оқушысыңдар, кәсіпкерсіңдер

      Сіз оқушысыз, кәсіпкерсіз          Сіздер оқушысыздар, кәсіпкерсіздер

3ж. Ол оқушы, кәсіпкер                    Олар оқушылар, кәсіпкерлер

                                       Септік жалғау

А.с. кім? оқушы, кәсіпкер

І.с. кімнің? оқушының, кәсіпкердің

Б.с. кімге? оқушыға, кәсіпкерге

Т.с. кімді? оқушыны, кәсіпкерді

Ж.с. кімде? оқушыда, кәсіпкерде

Ш.с. кімнен? оқушыдан, кәсіпкерден

К.с. кіммен? оқушымен, кәсіпкермен

                                    Көптік жалғау

оқушылар, кәсіпкерлер