Абай кунанбаевтын медреседеги устаздары?

корень данного слова - къанагъат; окончание "тан" - означает точку отсчета, откуда идет направление: къанагъаттан; окончание "дыр" - означает некий приказ - къанагъаттандыр; окончание "ал" - является глаголом. грамматически правильным было бы разделить это длинное слово на два - къанагъаттандырып и алмагъандыкътарынъыздан. во втором слове перевод будет идти от слова "ал" с известным нам окончанием отрицания "ма". здесь уместно аналог из речи - "взять, да и удовлетворить", или же - "а он взял, да и не удовлетворил". сам глагол "ал" часто встречается в своей роли; окончание "ма" - означает отрицание действия; окончание "гъан (иногда "къан", но об этом попозже) " - означает прошедшее время и речь идет о третьем лице - къанагъаттандыралмагъан; окончание "дыкъ (иногда "тыкъ", но об этом попозже) " - означает "то, что" - ; окончание "тар" - означает множественное число, но оно не произносится само, лишь со следующим окончанием "ынъыз" или "ынъ"; окончание "ынъыз" - означает уважительное обращение; окончание "дан" - означает тоже, что и "тан". буква "т" после буквы "з" превращается в букву "д". во время речи это незаметно - ; окончание "да" - означает "опять", "из-за того, что опять". играет лишь усилительную роль, в смысле возмущения - "ну сколько можно? ! ". теперь когда вы увидели как строится слово в каз. языке, как ваше самочувствие? одно лишь утешает, это было самое длинное слово, т. е. длиннее его уже нет! чтобы вас успокоить скажу, что большинство слов строится довольно просто. нет необходимости помнить все закорючки, достаточно лишь знать, что слово строиться путем добавления окончаний.

Әнші құм

Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.

«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.

Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.

Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.

Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.