Улы отан соғысы туралы атақты өлендері қажет_

Әбу Сәрсенбаев

Солдат Шинелі

Советтер Одағының Батыры Қадыран Туғанбаевқа

Уа, сұр шинель, сұрапыл кезеңдерде,

Өрт кешіп талай хутор, селендерде,

Жасқанбай жауған оққа қарсы ұмтылып,

Сен кешкен жүздік дүлей өзендерде.

Тобырсып тобығымнан сорғалап су,

Сіресіп сыртында мұз,

Бұрқырап бу,

Жат жерлікті жапыра ілгері озып,

Кезекті ердің үстіне орнаттық ту.

Кейде жаудың сыртына кеттік өтіп,

Төкседе оқ боранын нөсерлетіп,

Жел қағып желкілдеген етегіңді

Минаның жарқыншағы жатты тесіп.

Жерім жоқ бас сауғалап, жан қорыған,

Кейде "тіл" алып қайттық жау орынан,

Жүзім суық,

Түсіндей сұрғылттанды,

Көзімде түн күзетіп жол торыған.

Көзіне батыл қарап сұм ажалдың,

Сескенбей мен әрқашан алға бардым,

Солдаттық көкрегіме қалқан боп сен,

Жүрегімді қатерден қорғап қалдың.

Жүргенде намыс отын оқпен көсеп,

Болдың сен әрі жастық, әрі төсек,

Көзге ұйқы тығылса қар үстінде

Қалғыдым етегіңді астыға төсеп.

Автоматты төсіме қысып жардай,

Жата кетсем бүрісіп бойым жазбай,

Денемді сен қыздырып сала бердің,

Жардың жібек көрпесін жамылғандай.

Уа, сұр шинель, сұрапыл кезеңдерде,

Жүзерміз әлі талай өзендерде,

Жат жерлікті жайратып, азаттықтың

Тігерміз туын талай селендерге.

Ворошиловград, 1943

Өзіңізге кергін аларсыз арасынан

Қазақта «ас атасы – нан» деген сөз бар, яғни астың, дәмнің үлкені – нан. Бала ақ пен қараны ажыратып танымай тұрып-ақ оған оң қолына нан ұстауды, нанды баспауды, тастамауды үйретеді. Нан қасиетті. Адам кез келген тамақты екі күн жесе, ол қанша нәрлі болғанымен сол тамақтан жалығады. Ал бірақ а өмір бойы наннан шықпайды, наннан зерікпейді, жалықпайды. Дастарқаныңыздың үстінде күнде нан тұрмаса, көңіліңіз де, дастарқаныңыз да – орта, берекеңіз кетіп, дүние ойсырап тұрған секілді басқа тамақ көзіңізге көрінбейді. Нанның қасиеттілігінің өзі осыдан-ақ көрінеді. Ұнның құрамындағы адамның бойына нәр беретін, куат беретін ағзаға қажеттінің бәрі бар. Өзге халықты қайдам, қазақтың нансыз күні жоқ деуге болады. Қазақта «қатықсыз қара су ішіп, қара нан жесек те, амандық болсын» деген де сөз бар ғой… «Нанды жерге тастама», «нанның үстіне зат қойма», «нанды төңкерме», «нанды бір қолмен үзбе» деген сөздің барлығы – сол нанның қасиетіне орай айтылған тыйымдар. Тіпті адам ашыққан кезде қолы жетпейтін биікте тұрған нанды Құранның үстіне шығып алуға болады екен, бірақ нанның өзін ешқашан баспаған. Нанның қасиетті Құраннан да жоғары бағаланатынын осыдан-ақ білуге болады. «Адам атамыз бен Хауа анамыз пейіштен қуылған кезде ит бірге ілесіп кетіп, сонда бидай иттің ұртында келген дейді. Итті «жеті қазынаның бірі» дейтін себебіміз адамзат сол иттің ырыздығын жеп жүр» деген бұрыннан келе жатқан аңыз бар. Бір таңданарлығы, жер бетінде басқа дақылдардың, жемістердің барлығының жабайы түрі бар. Айталық, алманың, жуаның, сұлының дегендей, барлығының жабайы түрі табиғатта кездеседі, бірақ бидайдың жабайы түрі жоқ. Сол себептен де, қазіргі тілмен айтсақ, бидайдың ғарыштан келгеніне иланасың. Шынымен, осы қисынға, «бұл жердің дәні емес, бізге бейнебір ғарыштан жеткен» дегенге біртүрлі сенгің келеді. Үйге келген кез келген адам асығыс болса да, өзге тамақтан емес, наннан ауыз тиіп шығады. Адамдардың арасындағы ынтымақ бірлік, бір-біріне деген жақсы қарым-қатынас, ауызбіршілік дастарқанның үстіне қойылған нан арқылы нығая түседі, яғни өзі нан ауыз тиген үйіне қазақ жамандық тілемеген. Нанын берген адамға жамандық ойламаған. Қазақтың «бір күн дәм татқан жерге қырық күн сәлем» дейтін сөзі осыдан келіп шыққан.

Әр халықтың өз ана тiлi болады. қазақ халқының ана тiлi- қазақ тiлi. қазақ тiлi - бай тiлi.
бұл күнде қазақ тiлi мемлекеттік мәртебеге ие болды. қазақстанда тұратын ұлты басқа халықтар қазақ тiлiн уйренуге ден қоя бастады.
тәуелсіздігін алып iргесi беки бастаған қазақ елi өзінің ана тiлiн қорғап,Ата заңының 7-бабында "қазақстан республикасында мемлекеттік тiл -қазақ тiлi" деп бекіткен.
елбасы Нурсултан Назырбаевтын " казахстан болашағы қазақ тiлiнде. тiлсiз ұлт болмайды. оз тiлiмiздi сақтау, құрметтеу отаншылдық рухты оятуга қызмет етеді"- деген сөзіне улкен мән беруiмiз қажет.
мемлекеттік тiлдi бiлу даналық.