1. салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз. а) әл-фараби ежелгі фараб қаласында туып-өскендіктен, араб елдерінде оны фараби деп атаған. в) солардың 117-сінің аты белгілі, ал әзірге табылған36 кітап. с) ол 200-ге жуық ғылыми кітап жазған. д) әбу насыр қыпшақ, оғыз, араб тілдерін жетік білген. е) жұрт жиналып болған соң, самат көрген-білгенін асықпай айтып берді. 2. сабақтас сөйлемді табыңыз. а) жиналыс бітті де, халық тарай бастады. в) мен үлкенмін, содықтан сен мені тыңдауың керек. с) мен кітабымды беріп едім, бірақ ол алмады. д) оның бүгін кеткісі келмеді және күн суық болды. е) ертең күн жылы болса, біз тауға барамыз. 3.сабақтаса құрмаласқан сөйлемді табыңыз. а) бурабайға көп келеді. в) тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші шешен болады. с) хамиттің жүзі өзгеріп кетті, себебі келген ол бірден таныды. д) теледидарда кино да, айтыс та, ән де кезектесіп жүріп жатты. е) ержан далаға шығып еді, бірақ олар кетіп қалыпты. 4. ыңғайлас салалас сөйлемді табыңыз. а) су табиғатта кең тараған, себебі бүкіл атмосфера судан тұрады. в) бүгін үш сабақ оқыдық және оқушылар жиналысы болды. с) күн біресе жауады, біресе басылады. д) отан дегеніміз ң туып-өскен жері. е) күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады. 5. салалас құрмалас сөйлемді табыңыз. а) жақсы оқу үшін, көп ізденіс керек. в) мен келгенше, сен үйде отыр. с) ауылдан бүгін әсем келеді немесе кәкен келеді. д) егер сен маған келсең, біз циркке барамыз. е) қатты жаңбыр жауғандықтан, біз қонаққа бармадық. 6. құрмалас сөйлемді табыңыз. а) алма ағашы. в) күн ұзақ. с) қазір қыс. д) жел тұрды, жаңбыр жаумады. е) жаз айлары. 7. салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз. а) төле би 17 ғасырда өмір сүрген. в) раушанның қалаға келгеніне үшінші күн болғанда, жиналыс ашылды. с) күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады. д) мен мұғаліммен бірге құрбыма бардым. е) үй іші жым-жырт. 8. сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. а) менің мектепке келгеніме жарты сағат болды, бірақ жиналыс әлі басталған жоқ . в) ұшақ сағат бесте ұшуы керек еді, алайда ұша алмады. с) ән басылды, бірақ домбыра сазы тоқталған жоқ. д) ертең доп ойнауға я бейсен барады, я сен барасың. е) біз барғанда, ол мектепте жоқ еді. 9. құрмалас сөйлемнің түрін көрсетіңіз. а) жай. в) жақсыз. с) хабарлы. д) толымсыз. е) сабақтас. 10. сөйлемнің түрін анықтаңыз. қоңырау соғылды, оқушылар үзіліске шықты. а) лепті сөйлем. в) жай сөйлем. с) аралас құрмалас сөйлем. д) сабақтас құрмалас сөйлем. е) салалас құрмалас сөйлем.

1. Салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.

В) Солардың 117-сінің аты белгілі, ал әзірге табылған36 кітап.

2. Сабақтас сөйлемді табыңыз.

Е) Ертең күн жылы болса, біз тауға барамыз.

3.Сабақтаса құрмаласқан сөйлемді табыңыз.

В) Тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші шешен болады.

 

4. Ыңғайлас салалас сөйлемді табыңыз.

В) Бүгін үш сабақ оқыдық және оқушылар жиналысы болды.

5. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

С) Ауылдан бүгін Әсем келеді немесе Кәкен келеді.

6. Құрмалас сөйлемді табыңыз.

Д) Жел тұрды, жаңбыр жаумады.

7. Салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.

С) Күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады.

8. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.

Е) Біз барғанда, ол мектепте жоқ еді.

9. Құрмалас сөйлемнің түрін көрсетіңіз.

Е) Сабақтас.

10. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Қоңырау соғылды, оқушылар үзіліске шықты.

Е) Салалас құрмалас сөйлем.

Ат мінгізіп шапан жабу дегеніміз ол қонаққа деген құрметіміз бұрыннан келе жатырған салтымыз.Құрметті қонаққа, ақынға, батырға, палуанға және сол сияқты елге еңбек сіңірген ардақты, айтулы азаматтарға ат мінгізіп, шапан жабу қазақ халқының ертеден келе жатқан аса лайықты, жарасымды ата салты яғни бұл «батыр», «ақын», «палуан» деген құрметті атақтардан кейінгі берілетін құрметтеу, сый-сияпат, марапат, мадақ (награда) белгісінің айғағы, ең жоғары құрметі ретінде беріледі. Ат мінгізу, шапан жабу салты қазіргі күнде де жарасымды жалғасын тауып келеді. Мысалы, Ұлытауға келгенде қазақ елінің тұңғыш президенті Н.Назарбаевқа Торғайда ақын С.Мәуленовке, Шымкентте жазушы Ш.Мұртазаға ат мінгізіп, шапан жабылуы ұлттық мәдениеттімізідің, салт-дәстүріміздің қадір-қасиетін көтере түскені сөзсіз. Әділін айтсақ, мұндай құрмет қазіргі күнгі «машина кілтін тапсырды» дегеннен әлдеқайда абыройлы да асқақ естіледі! [1]

Лайк басып бағалап кетші

Қазақ зиялыларының шығармашылық мұрасын айқындайды

Шығармалар

Шығарманың негізгі идеясы

«Қазағым».

Қазағым, таянды ғой қылта мойын,

Жер, мал кетіп, бос қалды біздің қойын.

Қарашы өзіңе өзің көз жүгіртіп,

Жара бұдан былай күлкі-ойын.

Жетті енді қам жер мезгіл, жатпа бекер,

Ойламау келешекті түпке жетер.

Надандық қоршап алған тұс-тұс жақтан,

Жан қорқып, дене тітіреп, есің кетер.

Тасталық болыстыққа таласуды,

Таласып, жаман кезбен қарасуды.

Мың-мыңның төгілуі жетер енді,

Ізделік аққан бұлақ - қара суды.

Бар жерді күннен-күнге алып жатыр,

Хохолдар алып қала салып жатыр

/Мағжан Жұмабаев/

«Адасқан өмір».

Ұғынбаймын ешкімнен бар деп жаза.

Қастық деген не нәрсе: көрінген дос;

Қайғы деген не нәрсе: көңілім қош.

Алдау, күндеу, айла не — мен білмеймін,

Жүрегімде түкпір жоқ сүюден бос.

Мен білмеймін жалыну, жағынуды,

«Ресім», «ұлтық», «құдай» деп табынуды.

/Сұлтанмахмұт Торайғыров/