Сөздерді мағынасына қарай тіркестіріп жаз. кептелісте - жетемін уақытында - тұрмайды оқушы - барамын жаяу - сыртында қала - билеті мен - ыңғайлы - барады жүрген - айналысады бизнеспен - жетеді ұшақпен - кешікпеймің

Кептеліске жетемін
уақытында тұрмайды
оқушыға барамын

"Аққудың айырылуы"

«Аққудың айырылуы» поэмасы шын мәнінде кімнің болса да көркемдік талғамына жауап беретіндей деңгейде дүниеге келді. «Аққудың айырылуын» лирикалық поэма дейміз, себебі мұнда бір мезеттік сәт қана суреттеледі.

Сәкен ақынның бұл поэмасы - қазақ сөз өнеріндегі өзіндік көркемдік ерекшелігі бар поэмалардың бірі. Мәңгілік махаббатты жырлайтын поэма табиғаттағы сұлулықты, табиғаттың төл перезенттері болған аққуларды қорғау, адалдықты жырлау, жауыздыққа қарсы тұруды ту еткен. Аққу - киелі құс. Аққу құс - сұлулықтың, тазалықтың куәсі. Аққу құс - шын ғашықтықтың, адал махаббаттың белгісі. Поэмада аққудың махаббаты арқылы адал махаббат мен пәк сезім жырланады. Табиғаттың сұлулығымен қауышқан қос ғашықтың көңілді, алаңсыз, бақытты күндері ұзаққа бармайды. Оны «Сұр мерген» аңшы келіп атып алады. Поэмада жауыздықтың символы ретінде аңшының қатігездігі суреттелсе, сол жауыздыққа шендестіріле аққудың махаббатқа адалдығы суреттеледі.

Поэмадағы басты идея: Табиғатты қорғау керек; cұлулықты бағалай білу керек; өмірде қатыгездіктің болуы; аққу құс мәңгілік махаббат иесі; екі аққудың аянышты тағдыры.

Поэмадағы оқиға автордың өмірден шаршап, таза табиғат, мөлдір көл жағасына келіп демалып, көркем көрініске тамсана қарап, демалып жатуынан басталады. Сосын қос аққудың кездесуі мен олардың бақытты өмірі жайлы жырланады. Ғашық жұптың махаббат биі де ақын қаламынан тыс қалмайды. Осындай бақытты сәтте сұрмерген жұп аққудың бірін атады. Жұбынан айырылған аққу шарқ ұрып мергенге "мені де ат" дегендей сыңай білдіреді. Сосын мергеннің алдына, жерге өзін ұрып мерт болған аққу осы әрекеті арқылы оқырманға адал махаббаттың күшін, сезімнің күшін білдіргісі келеді. Жалпы, бұл туынды - Сәкен ақынның ақындық қарымын танытқан поэма, қазақ өлеңіндегі көркемдік деңгейі жоғары, кісіге рухани ләззат бағыштай алатын шоқтықты шығарма.

Достық шын немесе өтірік деп бөлінбейді,ол шын болса дос,өтірік болса дос емес.Достар өзара міндет те бөліспейді,міндет бөлісу деген,ол есеп,контракт сияқты ұғымға саяды,олай құрылған достық достыққа жатпайды.Ол жай ғана жолдастық )болады.Достық деген ол ой пікірлері,мақсат-мүдделері,адамгершілік қасиеттері бір жерден шығатын,бірінің жоғын бірі толтыра алатын,бір-біріне тұрмыстық кіріптарлығы жоқ,бірі үшін бірі ауыратын,алыста жүрсе де әрдайым жаныңнан табылатын адамдардың өз ара одақтастықтары.Өмірде шынайы достық болады және бар.Өзімнің досым бар,сондықтан да батыл тұжырым айтып отырмын.Айгерім,сен әлі жассың,Сондықтан достықтан көңілім қалды деу ерте саған.Қазіргі дос санап жүргендеріңнің көбі жолдастар,ертең екшеле келе жаныңда шын досың қалады.Саған досты танытатын өмір әлі жете қойған жоқ,сондықтан сабыр ет.Сенің жақсы дос бола алатындығыңа сенімдімін,оны сұрағыңнан таныдым.