Барлығы бірдей əріптен басталатын өлең

Қазандағы қатықты

Қоян ала қашыпты

Қапелімде бар мекен

Қасқыр әбден сасыпты. 

Тарих тұстарын тереңінен тармақтай түскенімде, тілдің тамырының тереңге таралуынаталпынған тарихшы тұлғалардың, талайды тамсандыратын туындыларымен,толғауларымен, тұжырымдамаларымен таныстым. Тілдің тік тұруына тер төккен талай-талай тарих тағылымдары тектен — текке, тегіннен — тегін туламаған. Түбінде,таптырмас тұста тілге тоқталатынымызды түсінген. Тұлғалардың Түрлі тілдерді танып,тілдесуі тамаша тірлік. Түрлі тілде тілдесе тұрып, туымыздың төрі, тегіміздің тірегі,тәңір тартқан тілімізге тер төге тілдесу түкке тұрмайды. Түрлі тілде тілдесетіндердіңтуған тілде тілдеспей тартынуы түсініксіз. Түсінгенім, түрлі тілде тарсылдатып,тоқтаусыз тілдессең табысты тұлғалармен табысың таразы тұсында тең тұрады.Түсінуге тырыссақ, түрлі тілде тілдесу тыныс — тіршілік тауқыметі. Туған тіліндетілдеспей, түрлі тілде тақылдаған тұлғалардың тағдыры, тіл тыңдармандарының,тілмәштардың, тер төгушілердің тірлігін терісінен тудыруда. Тілдің тізгіні түзу.Түзудіңде түзетулері табылып тұр. Тілге төгілген тоқтаусыз теңгелердің тізімінтүзетіп, таразыласақ. Таразы тұсын талапқа тапсырсақ. Темір тұлпарлы тұлғалар, теміртұлпарға тағылатын талаптан тартынатындай, тұлғаларға түрлі тілде тілдессін,тілдеспесін туған тілінде тілдеспейтіндерге түрлі талап тағайындалып, тарауларментыйымдасақ. Тыйым — түрлі тұстарда тұлғаны толғандырмай тұрмаған. Талап —тұлғаны талаптандыра, талпына түсуге тырыстырған. Туған тілін тыңдамай,тілдеспегендердің толық табысын тоқтатпаса да, тапқан-таянған табысының тиын —тебенін төмендетсе, тіліміз туралы түсінігі таяз тұлғалар тиесілі төлем төлеп тұрса,тілге түскен табыс түсімін, тастанды тұлғалардың тегін тамақтануына тарқатса,төңіректе тұратын тұрғындардан тіл төрағалары тағайындалса, туған тіліміздетамашаланатын телеарна табылса, табылған телеарна түпкір — түпкірдегітұрғындарымызғада тартылса, тілшілердің тақырыптары түгелімен туған тіліміздетарап, тергеушілеріміз тек туған тілінде тергесе, тілден тасалап, тайтарылатындартүбегейлі тергеуге тіркелсе талай тірліктер тыңғылықты тындырылып, тілімізтөңіректегі тілдердің төбесіне тым тақалмасада, таяулайтыны тура. Тегіміз, түбіміз —түрік. Танитын түріктермен тілдескенде тамсанатыным, түпәй — түпәй тілім тасқатілімізді таза, толық тіркестермен, туған тіліндей тоқтаусыз, тамаша тәсілдерментүсініп, түсіндіретін таланттары. Тілімді тым төмендетпеймін, тәңірге тәубә тілімізгетер төгушілердің тізімін тасаға тастамайық. Тіліміздің тарихы тақадай толып тұрсада,түрімізді төмен түсіретініміз, тілімізге титтей талпындыратын, турашыл, тіреушітұлғаларға  тапшылығымыз.

(https://surak.szh.kz/527797/өңкей-бірдей-әріптен-басталатын-сөздер-тізбегін-құрап-беру)

Тучи мрачно окутали весь небосвод — Это осень в дождях и туманах ползет, И застывшую землю, от стужи дрожа, Кобылица напрасно копытом скребет.

Нет уж больше травы на степей, Смеха больше не слышно и гама детей, А деревья, иссохшие, как старики, Тянут к небу безлистые руки ветвей.

Уж дымится с овечьими шкурами чан — Износилась одежда, весь в дырках чапан, Чинят женщины юрту, заплаты кладут, И старухи свой ткацкий наладили стан.

Журавли в теплый край вереницей летят, Голодают верблюды и грустно глядят, Приуныли аулы — куда ни пойдешь, Не услышишь веселого смеха ребят.

Старики над остывшей поникли золой, Молча слушают ветер, холодный и злой, Рыщут по степи, ищут в норах мышей — Дома косточки им не дадут ни одной.

И уже ни травинки вокруг не найти, Пылью ветер заносит дороги в степи. Будь ты проклят, обычай глухой старины, Что мешает нам в юртах огонь развести

Шанырақ юрты имеет особенно значение. Оно обозначает главный дом отца, семейства к отношению детям. И после этого образовалось такие статусы как  "большой дом" "главный дом". Самый младший ребенок этой семий оставался хозяином этого дома. Младшие невестки были обязаны ради духов предков приносить в этот дом "сыбагу", то есть доля какой ни-будь еды. Эти названия "большой дом", "главный дом" до сих пор употребляется.
1 . Мәтінде киіз үйдің қай бөлігі жайлы айтылады?
2. "Шаңырақ" сөзі қандай мағынаға ие?
3. Қара шаңырақ иесі кім болып табыалды?
4, Кіші үй келіндерінің қандай міндеті болған?
5. Кіші үй келіндері кімдер үшін сыбаға әкелген?
1 Про какую часть юрты говорится в тексте?
2 Какое значение имет слова "шанырак"?
3 Кто является хозяином главного дома?
4 Какие обязанности были у младших невесток?
5 Кому приносили сыбагу младшие невестки?