"ар-ұят туралы" түсініктеме күнделігін түсініктіру

«Ұят - жасаған әрекетіңнің жөнсіздігін түсінушілік. Намысқа кір келтірушілік, моральдық рухтың асқақтығын қорлау – масқара болушылық.
Бізде «ар» сөзіне ғылыми тұрғыдан қандай анықтама беріледі? «Шәкәрім» энциклопедиясында А.Тоқсамбаева: «Ар - адамгершілік сана, этика-философиялық категория. Адамгершілік (адамшылық, адамдық) қазақ халқында адам бойындағы жақсы қасиеттердің жиынтық мағынасын білдіретін ұғым-өлшем болса, Ар оның шығу тегі, бұлақ бастауы. Арды адам бойындағы жақсы қисиеттердің өлшемі, адамгершілік санасы деуге негіз бар», - дейді.
Намыс адамның жан дүниесі мен Отанының, отбасының, ұлтының, қоршаған орта мен қоғамының мәнін сезінуімен оянып, соның амандығы мен бүтіндігі үшін күресінен көрініс табады. Өзін-өзі танудан бастау алған адамның рухани ізденісі оның қоршаған ортасын меңгеруіне ұласады. “Малым – жанымның садағасы, жаным – арымның садағасы” деген қағидадан көрініс тапқан, яғни ар-иманның қадірін білумен айқындалатын намыстың бір түрі адамның адамдық келбетін айқындайтын асыл қасиеті. Адам өз бойындағы ең асыл құндылық иман, ар-ождан қазынасы екенін танып білгеннен кейін, оны қорғау, ұлғайту қамымен ғылым, білім іздеп еңбектенсе ол шын мәніндегі намысты тапқаны күмәнсіз.

Жаз - төрт мезгілдің бірі. Жаз айлары өте ыстық, әсіресе шілде айы. Балалар демалысқа шығып, қуанып, асыр салып достарымен таңнан кешке дейін ойнайды. Ал кейбірі жүктерін жинап, алыстағы туыстарына жол тартады. Жазда күн астында жүріп-ақ қарайып кетесің. Мен өзім Қызылорда облысының тұрғынымын. Қызылордада жаз өте ыстық болады. Арасында жаңбыр да жауып тұрады. Жаз мезгілінде егін егіп, бақшаның жұмысымен жүресің. Не ексең, соны орасың дегендей, қалай еңбектенсең, егіндерін жемісін береді. Әрине, біздің көп жейтін жемістеріміз қауын-қарбыз. Біз оларсыз жазды өткізе алмаймыз. Жаз мезгілінде алыстан құстар ұшып келеді, олар да шуласып, аспанда шыр-көбелек айналып жүреді. Сайраған бұлбұлдар, қаңқылдаған қаздар, тақылдаған тоқылдақтар осының бәрі жаздың сәні демейме?! Бақшамызда түрлі гүлдер бүршік жарып, гүлдерін ашуда, оларға бәйшешек, қызғалдақ, сарғалдақты және т.б. жатқызамыз. Міне, осылай жазда өтіп кетеді. Әне-міне дегенше, күзде келіп, балалар да сабақтарына жол

Вот держи
Жалпы сипаттамасы. Сазан - стайная балық, орташа ұзын, кейде жоғары дене, ол жабылуы ерекше ірі қара-сары-алтын түсті чешуей. Арқамен ол қараңғы, синеватым реңкті, ал брюхе жарық қылды. Өлке әрбір қабыршақтары көмкерілген қара жолақпен, ал негіздер орналастырылған қара пятнышки құратын әсер, меніңше, золотое поле усеяно гвоздиками бастап қараңғы аумақтары шляпками. Жұлыны плавник қара-сұр түсті, құйрық қызыл-қоңыр, қалған сұр отырып, бозғылт-күлгін реңкті. Кең жұлыны плавник алдынан жабдықталған мықты пилообразно зазубренным сәулемен. Осындай луч бар және алда подхвостового плавника.

Өлшемдер. Орташа салмағы 3-4 кг-ға Жетеді, ұзындығы - 1 метр, масса - 35 кг-ға дейін өмір Сүреді 30 жыл. Сазан өте тез өсіп келеді. Соңына қарай өмірінің бірінші жылы оның ұзындығы шамамен 10 см салмағы 25-30 г қолайлы жағдайларында, екінші жылдың аяғына қарай ол салмағы 450-500 г, ал үшінші жылы басталады половая зрелость) оның салмағы жетеді 2 кг Мөлшері ересек сазан (ал ол өмір сүреді 30 жылға дейін) болуы мүмкін ұзындығы 100-120 см салмағы 20-25 кг. және одан да көп Обычнаядлина сазан 50-70 см салмағы 4-6 кг Береді үлкен ұрпақ. Ірі ересек ұрғашысы кейінге кезінде уылдырық шашу -1,5—1,8 миллион қаржы жұмсалған.

Мекендеу ортасы. Үлкен көл, өзендерінің төменгі сағасы, шұңғыма және ескі арналар. Сүйіп тұрып-қамыстан, ағаштар мен кустами. Сүйеді жылы су, бірақ барлық басқа жағдайларда сол неприхотлив, мөңке: довольствуется елеусіз оттектің судағы, яғни өте қорқады судың ластану ағындарды. Сазанов табуға болады крутой жағалауында, жақын арнасын ал егер өзен емес, кең, онда ең арнасында, әлсіз ішінде у балшықты немесе иловато-сазды түбін. Көлдерде сүйікті тіршілік ету орындарына сазан сол, және тұқы. Су асты холмы, кезеңге арасындағы тереңдігі, шекаралары отмелей, мүйістер жоғары шығанақтардың және затонов, терең ағысы қайтымды ағыммен, неровные учаскелері түбінің ірі тастармен бұл жолы шығу және қайтып келу тұраққа сазанов.

Тамақтану. Непривередлив тамақтануында. Жас сазан кормится планктон (негізінен шаян тәрізділер) мен бентосом. Ересек сазан - осы "шошқа" арасында балық: ол поедает жас өркендер сулы өсімдіктер, құрттар, жәндіктердің дернәсілдері және өздерінің жәндіктер, әр түрлі шаян тәрізділер, моллюскалар, аз кормных су айдындарында нападает тіпті жас балықтар.