Жеті - қасиетті сан.
Қазақ - ырымшыл халық. "Қасиетті" сандарды білмейтін адамдар жоқ шығар: «үш», «төрт», «бес», «жеті», «тоғыз», «он үш», «қырықты» бала күнімізден естіп, біліп жүрміз.
Жеті саны киелі мәнде халық санасына, ұлттық ұғымға мықтап бекіген. Бұл санның тұрмыс-тіршілікте, халық фольклорында, діни ұғымдардағы маңызы ерекше. Оған дәлел, аптада неше күн бар – жеті, аспан неше қабат – жеті, жер неше қабат – жеті. Міне, қызық, бәрі де жеті. Нөсерден кейінгі жаратушының жаршысындай жауынмен жарысып шығатын кемпірқосақтың түсі – жеті, осыған қоса жинақтау сандары да жетімен шектеледі: біреу, екеу, ұшеу, төртеу, бесеу, алтау, жетеу. «Сегізеу», «тоғызау» болып айтылмайды. Міне, айта берсек «жеті» санының «сиқырын» сипаттайтын құбылыстар жетерлік. Қазақ халқының салт-дәстүрінде де жеті санының орны бөлек. «Жеті атасын білмеген – жетесіз», «жеті атасын білген ұл жеті жұртқа жөн айтар», «жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл» немесе «жеті атадан әрі ғана қыз алысу заңы», яғни араға жеті атаны салып құда түсу әдеті ғасырлар бойы сақталып келеді. Жеті саны кейде жақсылықпен байланыстырылып айтылса, кейде жамандықпен де байланысып жатады. Мысалы, қазақ «жұт жеті ағайынды» дейді. Бұл тіркес халықтың басына аласапыран заман туып, ашаршылық, бүліншілік, індет, ауру келсе айтылады. Халық жеті жұтқа мыналарды жатқызады: құрғақшылық, жұт (мал қырылу), өрт, оба (ауру), соғыс, топан су, зілзала. Жеті санына байланысты культтік фразеологизмдер басқа сандарға қарағанда жұмсалу өрісі кең. Оларға: жеті ғашық, жеті шәріп (әулие); жеті қазына, жеті ғалам, жеті күн, жеті жұт, жеті жоқ, жеті қат көк т.б. жатқызады.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Мне 1. өткен шақта тұрған етістігі бар сөйлемді белгілеңдер. а. шалдың бір болыпты. б. азат ертең келеді. в. ол-мұғалім. г. мектеп үйдің қасында. 2. "сенім" әңгімесіндегі алтай нені армандады? а. тезірек үлкен болсам б. өз еркімен жүрсем в. апам жұмыс тапсыратын болса г. жауаптың бәрі дұрас 3. кейіпкер дегеніміз не? а. б. автор в. шығармадағы бейнесі г. мінез 4. қимылдың мезгілін және уақытын білдіретін устеудің түрі. а. мезгіл б. мекен в. қимыл-сын г. туынды 5. мезгіл устеудің сұрақтарын белгілеңдер. а. кімнің? ненің? б. қашан? қашаннан? в. қайда? қалай? г. кімге? неге? 6. "мүсінші мысық" әңгімесіндегі "уәде етпеу керек, уәде еттің оранда" деген қай кейіпкердің сөзі? а. мысықтың б. шоқанның в. шыңғыстың г. автордың 7. досы көпті жау алмайды мақалдың жалғасын табыңдар. а. ақшасы көпті дау алмайды б. мінезі байды дау алмайды в. жалғыз жүргенді жау алмайды г. ақылы көпті дау алмайды 8. "жақсы "әңгімесіндегі оңалбек қандай кейіпкер? а. сыпайы б. әдепті в. жақсы г. жауаптың бәрі дұрыс 9. таңертең бір келеді де, арамшөпті жұлып тастады. устеуді көрсетіңдер. а. таңертең б. в. арамшөп г. келеді 10. туған елінің ойлайтын азамат болады. сөйлем қандай шақта тұр? а. өткен шақ б. келер шақ в. осы шақ г. жедел өткен шақ
2-?
3 А
4А
5Б
6-?
7А
8-?
9А
10Б