Принадлежность в казахском языке выражается при окончаний принадлежности — тәуелдік жалғау. Такую конструкцию «существительное» + «окончания принадлежности» ещё называют притяжательной формой существительных.
Местоимение Аффикс Пример
менің -ым/-ім/-м менің қалам-ым (моя ручка),
дәптер-ім (моя тетрадь),
бала-м (мой ребенок)
біздің -ымыз/-іміз, -мыз/-міз біздің дос-ымыз (наш друг),
біздің дос-тар-ымыз (наши друзья),
үй-іміз (наш дом),
әке-міз (наш отец),
әке-лер-іміз (наши отцы)
сенің -ың/-ің/-ң сенің дос-тар-ың (твой друг),
сендердің дос-тар-ың (твои друзья),
әже-ң (твоя бабушка),
әже-лер-ің (твои бабушки)
сіздің -ыңыз/-іңіз, -ңыз/-ңіз Сіздің кеңес-іңіз (Ваш совет),
Сіздің жол-ыңыз (Ваша дорога),
Сіздің кеңес-тер-іңіз (Ваши советы),
Сіздердің жол-дар-ыңыз (Ваши дороги)
оның олардың -ы/-і, -сы/-сі оның қалам-ы (его ручка),
бала-сы (её ребенок),
әже-сі (его бабушка),
қыз-ым-ның қалам-ы (ручка моей дочки),
Қайрат-тың әже-сі (бабушка Кайрата)
В казахском языке после гласных и согласных используются разные варианты аффикса. Перед окончанием принадлежности глухие согласные заменяются звонкими.
Исходное слово менің (моя, мой) сенің (твой, твоя) біздің (наша) сіздің (ваша) оның, олардың (их)
мектеп (школа) мекте-б-ім мекте-б-ің мекте-б-іміз мекте-б-іңіз мекте-б-і
Существительные с несогласованным определением используются с окончаниями принадлежности 3-го лица.
город красивый город город Алматы его город
қала әдемі қала-сы Алматы қала-сы қала-сы
В случаях притяжательной формы третьего лица к основе слова прибавляются окончания -ы/-і, -сы/-сі.
Например: Бас-ы (его/ее голова), үй-і (его/ее дом), ана-сы (его/ее мать), іні-сі (его/ее брат).
Так как в казахском языке отсутствует грамматическая категория рода, то существительные в случаях притяжательной формы третьего лица могут переводиться на русский язык, как в мужском, так и в женском роде. Если существительное стоит в одном из двух падежей: Направительном падеже (Барыс септік) или Местном падеже (Жатыс септік), то после окончания принадлежности (тәуелдік жалғау) добавляется буква «н».
Мен қалада тұрамын. Я живу в городе. Мен Ақтау қала-сы-нда тұрамын.
Мен қалаға барамын. Я поеду в город. Мен Ақтау қала-сы-на барамын.
Существует также особая форма принадлежности, которая образуется с аффиксов -нікі/-дікі/-тікі (-нікі — после гласных; -дікі — после звонких и сонорных согласных). Эта форма используется, если существительное или местоимение выступает в роли сказуемого. Мынау сіздің кереует-ініз. (Это ваша кровать). Мына кереует сіз-дікі. (Эта кровать — Ваша). К существительному окончания принадлежности не добавляются. Особые формы принадлежности: менің — менікі, сенің — сенікі, оның — оныкі.
Объяснение:
Надеюсь
Күн сәулесінің әсерінен және атмосфералық қысымның төмендеуінен, Жер бетінде тұман, жаңбыр, бұршақ және дауыл сияқты табиғи құбылыстар пайда болады. Сондай-ақ, желдің, торнадоның, теңіздегі толқындардың және бұлттардың қалыптасуына да, осы аспан денесі себепкер. Жерден 140 миллион километр қашықтықта болғанына қарамастан, оның гравитациялық өрісі, біздің ғаламшарды стационарлық орбитада сақтап тұрады. Сондықтан, біз ғарыш кеңістігіне ұшып кетпейміз. Күн – біздің планетада болатын табиғи процесстердің басты қозғалтқышы. Ол – Жерге жарық және жылу береді. Бұл жұлдыз болмаған жағдайда – ең кішкентай микроағзалардың өзі, тіршілік ете алмас еді. Ультракүлгін сәулелері – атмосфераның антропогендік факторларынан туындаған ластануды тазартады және атмосферадағы шаң мен түтіннің бөлшектерін жояды. Сонымен қатар, адамға аз мөлшерде ультракүлгін қажет. Ол D дәруменін өңдіреді. Бұл дәрумен жеткілісіз болса, адам ұйқысыздық және тез шаршаудан зардап шегеді. Сондықтан, Күннің астында жүру пайдалы. Озон – планетаның өмірі үшін өте қажет. Ол Күн сәулесі және Жердің магнит өрісінің, өзара әрекеттесуінен пайда болады. Ауа райына тигізетін рөлі зор. Мысалы, Күн қызған кезде, су буға, ал бу бұлтқа айналады. Бұлттар өз кезегінде, Жерге жаңбыр болып жауады
Объяснение:
Интернеттен алынған
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
вас! 50 ! нужно перевести с казахского языка стихотворение кокшетау ильяса джансугурова! если лень искать то вот оно! хотябы половино или краткое содержание! жасымнан жырлап едiм тауды талай, гималай, кавказ, жөңке алтай алай ордасы ой көңiлiмнiң ала асқарлар жырлатпай жyрегiмнен жатсын қалай? таудағы тасқындаған ағын судай өлеңім басталады таудан ұдай. әсемін әңгіменің көп таратқан айтылмай қалған екен тау мынадай. көк орман, көркем тоғай маужыраған сүлудың көзіндей көл жаудыраған. малта тас, маржан, ақық, меруерт тас. төгіліп көкжиекке саудырағ бүл тауды іздейміз бе біздер шеттен, талайы осы таудың бізге өткен. мақтауға, мақтануға түратын жер. айтармын көкшетауды даңқы кеткен. оқжетпес оқшырайып, өрлеп кеткен, кеудесін керіп көкке сермеп кеткен. қия қүз, жақпар сарай, бура тастар, тәртіппен көлді айнала сәндеп шө көкшетау жер жаннаты жеке біткен, бүл сүлу кең далада бойын күткен. жомарт тау, дастарқанды, момақан тау, шипа тау тазартатын барлық дерттен.