Ішінде қос сөздері бар сөйлем керек

Найзағай жалт-жұлт етті.
Даладан тарс-тұрс еткен дыбыс шықты.

«Алтын сақа» - бұл мұражай-қорықтың  Балалар көркем-ойын кешенінде ұйымдастырған экспозициясы. Экспозицияда бала қиялының әлемі, әртүрлі елдер мен халықтардың ертегілерінен бізге жеткен кейіпкерлердің әлемі назарға ұсынылған. Экспозиция қаланың жасөспірім көрермендеріне, сондай-ақ ересек тұрғындары мен қонақтарына авторлық қуыршақтар мен ойыншықтардың ерекше және әртүрлі әлемін қызықтауға, өнердің осы түрінің адамға беретін өзіндік бір ғажайып та жағымды әсерін сезінуге мүмкіндік береді.

Экспозицияда қуыршақтар – аңыздар мен ертегілердің кейіпкерлері, түрлі ертегілік жанрлардың: жануарлар туралы ертегілердің, тұрмыстық, сиқырлық, сатиралық ертегілердің қаһармандары назарға ұсынылған.Алтын сақаның бас қаһарманы, идеялық нысанасы - халықтың арман-мұраты. Мұнда да халықтың аңсары ертегінің басты арқауы. Қазақ ертегілерінің бас қаһармандары аңшы-мерген, жауынгер-батыр, кенже бала, тазша бала, жалғыз бала және басқа әлеуметтік теңсіздіктегі бұқара өкілі. Бұлардың бәрі - халық арманынан әр кезде туған идеал кейіпкерлер. «Алтын сақадағы» бала сондай кейіпкер. Онда классикалық батырлық ертегіге тән белгілердің бәрі бар. Бала жұртта қалып қойған алтын сақасын алып келуге барып, жалмауыз кемпірге кез болған бала кемпірдің алдағанына сенбей, сақасын ат үстінен іліп алып, қаша жөнеледі. Мыстан кемпір тұра қуады. Осымен оқиға шиеленісе түседі. Бұл ертегіде де сайыста кейіпкер өз күшімен емес, керемет достарының арқасында жеңуі - батырлықтан гөрі қиял-ғажайып ертегінің заңдылықтарына жақындау.

Қазақ балалар ертегілерінің басты ерекшелігі есте жоқ ерте заманда туып, ежелгі дәуір құбылыстарын сақтап келсе де, олардың бәрі біріншіден, халқымыздың тұрмысын, салтын бейнелейді, күнделікті өмірін көрсетеді. Әрине, өмір шындығын қиял-ғажайып ертегілер тікелей, сол қалпында емес, эстетикалық тұрғыда бейнелейді. Өмірдегі тартыстар, болмыс-көріністер, әдет-ғұрып бәрі де халықтың эстетикалық рухына сай түзіледі. Екіншіден, ертегілердің бәрі дерлік бас кейіпкерлерін қиын да күрделі, азапты да аянышты кешулерге сала отырып, балаларды ерлікке, отансүйгіштікке баулиды. Мәселен, «Алтын сақада» сол сақасын алуға барған баланың ерлігінің арқасында оның ата-анасы ғана емес, тұтас туған елі жалмауыз кемпірдің қорлық-зорлығынан азат болады.

Қазақстан минералдық ресурстарға өте бай. қазақстан дүние жүзінің 186 елінің ішінде вольфрам, қорғасын және барийдің қоры бойынша бірінші орында, хромит, күміс және цинк бойынша екінші, марганец және молибден — үшінші, мыс — төртінші, уран — бесінші, алтын — алтыншы, темір кені — жетінші, қалайы мен никель — сегізінші, көмір мен табиғи газ — тоғызыншы, мұнай бойынша он үшінші орында. қазақстан жерінде хромиттің әлемдік қорының үштен бір, уран мен марганецтің төрттен бір бөлігі, темір кенінің оннан бір бөлігі орналасқан. похудение для самых ленивых и тем, кому за 40! жир с живота уйдет уже через неделю! ваши морщины исчезнут без следа! даже глубокие морщины уйдут за 14 дней! қазақстанда барланган тас көмір және қоңыр көмірдің қоры 200 млрд. тоннадан астам. көмір бассейндеріне қарағанды, екібастүз, майкөбен, обаған, жіліншік, теңіз-қорғалжын, шу, іле (қалжат), төменгі іле (оңтүстік-қаш) және орал-каспий (жайың-жем) жатады. қазір қазақстан көмірсулардың қоры бойынша дүние жүзіндегі ірі елдердің бірі больш табылады. мұнайдың барланған қорының көлемі бойынша 12-орында, газ бен газды конденсат — 15-ші, мұнай өндіру — 23-орында. қазақстанның үлесіне барланған мұнай қорының 2%-на дейін (каспий шельфін қоспағанда) келеді. 200-ден астам мұнай мен кен орындарының өндірілетін қоры 2,2 млрд. тонна, конденсат — шамамен 700 млн. тоннаны құрайды. еліміздің болжанып отырған мұнай ресурстары шамамен 13 млрд. тонна. қазақстанның жер қыртысы мұнаймен табиғи газдарға бай. каспий маңы ойпаты, каспий теңізінің жағалауын қоса алғанда мұнай қоры 7 млрд. тонна. бұл мұнай өндірісін жыл сайын 50—100 млн. тоннаға дейін көтеруге мүмкіндік береді. қарашығанақ кен орнындағы табиғи газ қоры 1,3 триллион куб метрді құрайды. арал маңында да мұнай мен газдың үлкен қоры, табылған. алдын ала жасалған есептеулер бойынша мұнда 350 млн. тонна мұнай мен 100 млрд. куб метр газ бар. мұнай мен газга қатысты торғай, шу-сарысу, зайсан—алакөл ировинцияларының болашағы зор. қазақстанда металл кен орындары барланған. темір кендерінің қоры 8 млрд. тоннадан астам. оның 80% торғай темір кен бассейнінде орналасқан. бассейннің ірі кен орындарына соколов сарыбай, қашар, лисаков және аят кен орындары жатады. металлургиялық процесте темір кенінен басқа ванадий, алюминий оксиді, фосфаттық шлактар алынады. олар минералдық тыңайтқыш ретінде пайдаланылады. алатау темір марганец бассейнінде шамамен 500-дей кен орындары мен металл іздері табылган. бассейндегі темір кендерінің қоры 500 млн. тонна және марганецті кендер — 80 млн. тоннаны құрайды. ұлытаудағы қарсақатай темір кен орындарында 500 млн. тонна темір кені бар. шағын темір кен орындары кеңтөбеде (қарағанды), атансарда (көкшетау), қаратаста (жезқазған), иірсуде (оңтүстік қазақстан) және т.б. жерлерде табылған. марганец кендері атасу темірмарганец бассейнінен басқа сарыарқада, ұлытауда, қаратауда, маңғыстау мен семейде анықталған. хромит кендері негізінен ақтөбеде табылған. кемпірсай массивінде шамамен 30 кен орындары бар. кеннің ұзындыгы 80 км, ені 0,6-дан 30 км-ге дейін созылған, қалыңдығы жүздеген метрге жетеді. кендегі хром тотығының мөлшері 20-дан 60% ға дейін. бұл кен орнына дүние жүзінде тең келетін кең орны жоқ. хромит кенін өндіру бойынша қазақстан дүние жүзінде бірінші орынға шықты. хромит кендері қостанайдағы жетіқарада, құндыбайда, аққарғада, ақтауда, семейде табылған. ванадий кендері қаратау мен жабағылтауда табылған. кендегі ванадийдің мөлшері шамамен 1% және молибден 0,22 %. кеннің сапасы жоғары емес. ванадий бар кендер шыңғыс тауларында, бетпақдалада, кіндіктаста, теріскей алатауы мен жезқазған аймағында кездеседі. титан кендері қостанайда, көкшетауда, ақмола мен ақтөбе облыстарында барланған. ұлытау, оңтүстік алтайда және жезқазған облысындағы қоры белгілі. қазақстан түсті, бағалы және сирек металдардың көптүрлілігімен, байлығымен сипатталады. алюминий кендерінің ішінде бокситтер ерекше орын алады. келешегі бар аудандарға сарыарқаның батысы мен солтүстігі, торғай ойпаты, сырдария өзенінің бассейні, каспий маңы және арал маңы ойпаты. аманкелді, обаған, жоғарғы тобыл, теңіз, таскөл және шаған, мұғалжар, шымкент қаласының маңындағы кен орындарын атауға болады. алюминий шикізатының бокситтен басқа түрлері де барланған. никель және кендері ақтөбе, қостанай, жезқазған, карағанды, павлодар, семей және жамбыл облыстарында таралған. ақтөбедегі кемпірсай бассейнінде никель кен орындарының 30-ның ішінен 14-і жұмыс істейді жоғары сапалы никель кенінің үлкен қоры қостанай облысындағы аққарға мен ақтауда шоғырланған. силикатты никель кендері басқа семей және жезқазған облыстарында ашылған. олардан металлургиялық өндеу барысында талқыланады.