Ұшақ (ағылш. airplane, plane, орыс. самолёт) — күштік қондырғы (қозғалтқыш) көмегімен атмосферада ұшуға арналған, қозғалмайтын қанаты бар, ауадан ауыр ұшу аппараты. Бұл аппарат өз қозғалтқышының тарту күшімен белгілі бір жылдамдықпен қозғалған кезде қанатында пайда болатын көтергіш күш әсерінен аспанға көтеріледі.
Қанат — ұшақтың ілгерілемелі қозғалысы кезінде ұшу үшін көтергіш күшті тудыратын аэродинамикалық бет. Көтеріші күш қанаттың астыңғы және үстіңгі беттеріндегі ауа қысымының нәтижесіне пайда болды: ұшақ ілгері қозғалған кезде қанаттың астыңғы бетіндегі ауа қысымы үстіңгіге қарағанда артық болады. Қанат көтергіш күш тудырумен бірге көлденең бағыттағы орнықтылықты қамтамасыз етеді. Қанатта аэродинамикалық басқару құралдары (элерондар, элевондар және т.б.), қанаттың көтергіш күші мен ұшақтың аэродинмикалық кедергісін басқаруға арналған қанат механизациясы (алғықанатша, жалғасқанатша және т.б.) оранатлады және көп жағдайларда онда қозғалтқыштар, шассидің негізгі тіректері бекітіледі, әрі оның қуысына жанармай құйылады. Жалғыз қанатты ұшақ — моноплан, ал қанаттары екі қабат орналасқан ұшақ — биплан деп аталады.
Фюзеляж — экипаж, жолаушылар, жүктер және құрылғыларды орналастыруға, қанатты, қауырсынды, шассиді, қозғалтқыштарды және т.б. ұшақ бөліктерін тұтастырып бекітуге арналған. Фюзеляжы жоқ ұшақтар да бар (мысалы, «ұшатын қанаттар»). Гидроұшақтарда фюзеляж рөлін қайық атқарады.
Қауырсын — ұшу кезіндегі тұрақтылықты, басқаруды және ұшақтың баланстауын қамтамасыз ететін аэродинамикалық беттер. Ұшақты басқару үшін қауырсында ауытқитын беттер — аэродинамикалық рөлдер (бағыт рөлі, биіктік рөлі) орнатылады немесе қауырсын беттері ауытқитын болып жасалынады.
аэродинамические поверхности, предназначенные для обеспечения устойчивости, управляемости и балансировки самолёта. Для управления самолётом на оперении располагают отклоняемые поверхности — аэродинамические рули (руль высоты, руль направления), или же делают поверхности оперения цельноповоротными.
Шасси — ұшаққа жерден ұшуды, қонуды, жер бетінде басқаруды және тұрақтауды қамтамасыз ететін тіректер, доңғалақтар және т.б. құрылғылардан тұратын жүйе. өпшілік жағдайларда шасси жиналмалы болып жасалады. Гидроұшақтарда шасси ретінде арнайы қалтқылар қолданылады. Ұшарда және қонарда жол талғамайтын ұшақтың түрі амфибия деп аталады. Бұл ұшақтың доңғалақты шассиі және қайық тәрізді корпусы болады.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Сделайте вопросы к тексту . нужно ! қазақ қорғамындағы əйелдердің орны жайлы əңгімелегенде , орта азияны мекендеген басқа халықтардың əйелдерімен салыстырғанда қазақ қыздары мен əйелдерінің анағұрлым еркін болғаны туралы айтылған . олар жүздерін ғылармен бүркемей , ашық өмір сүрген . дегенмен қазақ əйелдері үшін басты міндет - отбасы беріктігін сақтау , тəрбиелеу, ерлшерін барынша сыйлау , рухани қолдау көрсету болып табылады . түйгені еөп шешесі қызымен , келінімен өмір тəжірибелерін бөлісіп , болашақ үлкен өмірге дайындайды . əкенің мінез-құлқы , өзгелермен қарым-қатынасы , өнер білімі - ұл ң өз алдындағы үлгі-өнеге алатын , соған қарап өсетін нысанасы . қазақта біреудің жақсы , өнегелі азамат болса , "оның əкесі мен атасы жақсы кісі еді , көргенді екен , өнегелі жерден шыққан ғой " деп мадақтайды . " əке көрген оқ жонар , шеше көрген тон пішер " дегендей , отбасында ұлдар əкелері немесе аталарының бойындағы қасиет пен өнерін үйреніп өскен . шығармашылықта , ақындықта танылған жас ң тəрбиесіне баса назар аударылған . ата өнерін ұрпағының қууы, оның мирас етуі - қазақ отбасыларында жиі кездесетін дəстүр . билік, батырлық , əншілік, серілік, мергендік, аңшылық, зергерлік сияқты ата-баба өнерін жеті атасына дейін жалғастырған əулеттер қазір де бар . " əкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер " дейтін қазақ қыз ң тəрбиесіне аса үлкен назар аударды . кəмелетке толғанға дейін бойжеткен болашақ отбасы қмірінің басты міндеттерінен сабақ алды . ол - ерінің адал жары, ана болу, отбасы ьеріктігін сақтаушы қызметіне, шаруашылықтың барлық жақтарын игеріп жүргізуге , қонақты лайықты қарсы алуға , туыстарын сыйлап қадірлеуге дайсындық тəрбиесі . көргенді отбасылар қыз "қонақ " деп мəпелеп , қадірлеп өсірген . қыз ң тəрбиесіне ең бірінші анасы жауапты болған . сондықтан қазақ "шешесіне қарап қызын ал " деген .
кандай мекен бар?
балаларга кандай назар аударады?