Қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары
Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас сөйлемге жай сөйлемдері мағыналық жағынан бір-біріне қайшы келетін сабақтас құрмалас сөйлемдер жатады [1]. Мұндай сөйлемдердің синтаксистік компо- ненттері арасындағы мағыналық байланыс бағыныңқылардың басқа түрлеріндегідей бірін-бірі толық- тап, бірін-бірі сипаттап тұрмайды, керісінше, бір-біріне қарама-қарсы айтылады. Біріншіден, біз қар- сылықты бағыныңқылы сабақтастарды жасаудағы шартты райлы етістіктерге тоқталамыз. Бұл жол- дың өзі екіге бөлінеді.
Бағыныңқы сөйлемнің баяндауышы етістіктің шартты рай тұлғасында (-са, -се) тұрады:
Шартты райлы етістікке да (де, та, те) дəнекерлігі қосылады.
Енді осының бірінші жолына сөйлемдер келтіре отырып талдаймыз. Мысалы: Бірі табылса, бірі жоқ (С.Жүнісов). Ілгері аттайын десең, алдыңғы жағың тар қойнауға кептеліп қалған (Ə.Кекілба- ев). Айғайлайын десе, үні шықпайды (С.Жүнісов). Түн қараңғысында жасырынып келіп қорқытпақ- шы болып қылжақбастау жігіт қасына таянса, қойшы түк сезбейді (С.Жүнісов). Сенің шаруаң
Жеті ата туралы диалог құрастыру.
Баласы: Әке, жеті ата деген кім? Оларға қандай туысқандарды жатқызуға болады.
Әкесі: Балам, жеті ата – қазақ халқының ежелден келе жатқан шежірелік жүйесі. "Жеті ата" дегеніміз - 1) Бала, 2) Әке, 3) Ата, 4) Арғы ата, 5) Баба, 6) Түп ата, 7) Тек ата.
Баласы: Демек, жеті атаның барлығы да бір кісіден тараған туысқандар дегенді білдіреді ғой?
Әкесі: Ия, дәл солай. Сонымен қатар қазақ халқы жеті атаға дейін қыз алыспайды, осынын есте ұста, балам. Сондықтан болар, халқымыз «Жеті атасын білмеген жетесіз» деген.
Баласы: Жақсы, әке. Есте ұстаймын. Бүгін "Жеті атасын білген ұл, жеті жұрттың қамын жер. Жеті атасын білмеген, құлағы мен жағын жер" деген мақалды естіп, өз жеті атамды білмейтінімнен қатты ұялдым.
Әкесі: Демек, білетін кез келген болар. Онда жазып ал, кейін жаттап аласың. Өзіңнен бастап, жеті атаға дейін таратылады. Еркебұлан – Қанатбек – Тұрсын – Есім – Айдарбек – Қуандық – Тілес.
Баласы: Рахмет, әке. Жазып алдым. Енді жаттап алып, біреу сұрай қалса, біліп жүретін боламын. Жеті атаны әрбір қазақтың баласы білуі керек деп ойлаймын.
Әкесі: Дұрыс айтасың әрбір қазақ жеті атасын білуге міндетті. Бұл – отбасылық тәлім – тәрбиенің негізі.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
тыңдалым мәтінінің мазмұны бойынша жұбыңмен диалогқұр. төмендегідей сұрақтар қамтылсын.1. қазақстанда өткен экспо көрмесінің бас тақырыбы не туралы? 2. атом энергиясын не мақсатпен қолдануға болады екен? 3. қандай елдер атом электрстансыларын энергия көзі ретінде пай-даланады? 4. қазақстанда атом электрстансысын салу неліктен қауіпті?
ответ:1)Қазақстанда өткен ЭКСПО көрмесінің бас тақырыбы "Болашақтың энергиясы болды" 2)Әріне, атом энергиясы – ең арзан энергия көзі 3) Өкінішке қарай , бүгінде Франция атом электрстансылары энергиясын ең көп тұтынатын ел болып отыр 4) біз, "Невада - Семей" қозғалысы, Қазақстанда атом электрстансысын салұға қарсы болып келеміз.
Объяснение:
в школе поставили 5 за это задание..