10-тапсырма. «Ақын сағынышы» тақырыбында әдеби эссе жазыңдар. Эсседе ақынның сағынышты қандайкөркемдік тәсілдер арқылы бергенін ашып көрсетіңдер.​





САҒЫНЫШТАН ЖАРАЛҒАН АҚЫН

18.09.2017

Өмірге ғашық болмаған адамнан ақын шықпайды. Шайыр болу үшін мына шексіз дүниені бар жан-тәніңмен құлай сүю керек. Пенде баласының асыл ойлары мен сұлу сезімдері ақындық жүректе гүлдеп, бүршік ататындықтан, әлемді адал махаббатымен сүйген адамға ғана өмір құшағын жайып, сыр сандығының талай құпиясын ашады. Сөз патшасы өлең өнердің босағасынан келін болып именіп аттағанда мына айдай әлемге сүйіспеншіліктің көзімен қараған. Өлеңді айтасыз-ау, сол құдіретті өнердің өзін де өмірді сүйген адамдық сезімнің сүйіспеншілігі туғызған жоқ па еді?!



Дүниені сүйген адамның бойында Аллаға деген шексіз сағынышы оянды, жүрегінде өлең оты тұтанып ұлы Жаратушымен ойша сырласып, мұңын шағып оны тереңірек тануға мүмкіндік алды. Міне, осылайша мәртебелі поэзия адамның Алладан кейінгі ең жақын сырласына айналды. Жалғыздықтан жалығып, мына бес күндік жалғаннан түңіліп, имандылықтың мейірімді шуағын сағынған адамның шөлін тек өлеңнің мөлдір бұлағы ғана қандыра алатыны сондықтан болса керек.

Қазақ әдебиетіндегі сондай таза бұлақтардың бірі – Төлеген Айбергеновтің поэзиясы. Отызға да толмай опат болған ақынды қыршын кетті деп айтуға да обалсынады екенсің. Алайда, дәм-тұзының тым ерте таусылғанына қарамастан Төлеген өлеңдері жастыққа тән албырттығымен және соған қарамастан өмір туралы танымының тереңдігімен һәм сыршылдығымен, тұнығы лайланбаған тазалығымен дараланатын, әдебиетіміздегі ерекше құбылыс болған, ғасырдан-ғасырға жасай беретін –жасампаз поэзия; адамды өмірге ғашық қылдырып, іңкәр сезіміне енін таққан – сыршыл поэзия және сонымен қатар жырларында дауыл күнгі дарияның асау толқынындай алапат күші бар – қуатты поэзия. Оның өлеңдерінде басқа ақындардың ешқайсысында да кездеспейтін дүниеге деген ерекше бір сағыныш бар. Жаныңызды жұмбақ сиқырымен арбайтын сағыныш құдіреті ақынның барлық өлеңдерінде кездеседі.

Объяснение:

міне осыгы жаз я ма

Грек тілінен бастау алатын үш түбір: ГЕО/ЭКО/ЛОГ/ия сөзіне бірікті.

Сөздің түбірін түсінік білдіретін иероглиеф ретінде қарастыруға болады.

Ортасында гректің «ойкос» яғни үй деген мағынаны білдіретін түбір сөз

орналасқан. Бұл әр түрлі деңгейдегі тірі организмдердің мекені болып

табылады: экожүйенің, ірі кеңістіктік биологиялық жүйе ретінде биомалар

және Жердің биосферасын құрайтын тірі жиынтығы туындайтын түрлері,

олардың комбинациялары болып табылады. Бұл жағдайда қарым-қатынас

және «үйдің» іші аясында және «үй» және қоршаған әлем арасында өзара

байланыс жатады. Осыдан Геоэкологияға негіз болып табылатын: сөзсіз

табиғи және әлеуметтік ғылымдар бағыттарын араласып орналасқан

ғаламдық (әлемдік) мәселелері бойынша нақты қызығушылықпен Жерді

жүйе ретінде зерттеу.

Бұл адамзат қоғамының пайда болуынан бастап «үй» болып табылады.

Алайда, соңғы жылдары, әсіресе, соңғы онжылдықта, адамзат, бұл жай ғана

өз үйлерінде өмір сүріп емес, осындай қуатты, табиғи, жалпы дүниежүзілік

күшті қоғамға айналып, өз іс-әрекеттерімен оның жекелеген құрамдас

бөліктерін жоюға дейін өзгертті. «OIKOS» түбірінде тұрған түсініктер

маңыздылығы және адамзатпен байланысты уақыттың тарихи масштабында

экспоненциалды түрде шкаласы артады. Антропогендік әсер барған сайын

қайтымсыз болып, тіпті апатты күйге ұшырап отыр. «Экология» сөзі,

негізінен, адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас кешенін айқындауы

арта түсті. Эрнст Геккель1866 жылдан бастап пайдаланып жүрген бұл сөздің

тағы бір мағынасы, тірі заттар мен қоршаған орта арасындағы өзара

тәуелділікті зерттейтін, биология бөлімі болып табылады.

"Геоэкология" сөзіндегі «гео» түбірі Гео Жерінің грек құдайының есіміне

байланысты. Ол дәстүрлі түрде Жер туралы ғылымдарды баурап, олардың

біртұтастығы мен өзара тәуелділігін нақтылай түседі. «Гео» түбірі атап

айтқанда, өңірлер мен елді мекендерді немесе процестерге байланысты төмен

иерархиялық деңгейде, құбылыстар, ортақ жер үсті, жаһандық процестерді

негізге ала отырып, тұтастай алғанда, бірінші кезекте Жерді қояды.

«Эко» түбірі табиғаттың тірі бөлігіне жатса, ал қарапайым жағдайда,

«эко» түбірі жансыз табиғат болып табылады. Осы мағынада, "геоэко"

комбинациясы шын мәнінде тірі және өлі табиғат бірлігін көрсетеді.

"Геоэко" комбинациясы, сондай-ақ біздің «үйдің», яғни Жердің жағдайы

адам әрекетіне тәуелді екенін еске түсіреді

«Логос» түбірі ғылымды немесе белгілі бір затты табиғи және әлеуметтік

1..Жасы үлкеннің сөзін бөлме – в разговоре не перебивай старших.

2. Жасы үлкеннің жолын кеспе – не пересекай дорогу старшему.

3.Ата-анаңа қайда барасыз деп сұрама – не спрашивай родителей, куда они идут.

4.Үлкенге сыртыңды беріп отырма – не садись спиной к старшему.
.5Кісі жолын кеспе – не переходи дорогу перед старшим.

6.Қонаққа берер затты сол қолмен берме – то, что даешь гостю, не протягивай левой рукой.

7.Кісіге қару кезенбе – не направляй оружие на человека.

8.Жалғыз ағашты кеспе – не руби одинокое дерево.
9.Жыңғылмен атты қамшылама – не погоняй лошадь гребенщиком.
10.Көгалды таптама – не топчи поляну.