Сказахским языком. екі күннен бері орта бойлы, төртбақ денелі, қалың қабақты, қарасұр жігіт торы атпен желдіртіп келеді. бес қаруын түгел асынған. қызылқұмның жұмақ көркіне қызыға көз тастап келе жатқан жасы әлі жиырмаға тола қоймаған жігіттің кеудесіндегі елдің тірлігі де үнемі осындай мамыражай кеше берсе ғой деген арман ұлғая түсті. «тіршілік неткен тұрлаусыз еді! - деген ой келді оның қиялына. – айналаны көріктендіріп тұрған мына раң, қызғалдақтар құралайдың салқыны өткен соң күнге күйіп, желге ұшарын білмейді-ау! солай, тайталасып өтеді. күреспесең, ғұмырың қамшының сабындай қысқа. тосыннан келген дүлей күш сындырып кеткенін байқамай да қаласың» болатын он төртінде бас болар. кеудеде жолбарыс жүрек соғып тұрған кезде ер жігіт үйінде бұғып жата алмас. сыр бойындағы қалың елдің қамын жеп, жас күнінен атқа қонып, ақ найза ұстады. он жетіге толар-толмас кезінде айрандай ұйып отырған елге оңтүстіктегі ала шапандылардың әскері киліге кіріп, ойран салды. жекпе-жекте бас батырына найза қадап, аттан аударды. ел тізгінін ұстағандар екі тарапқа жалтаңдап ашырқаған халқын тойдырудың орнына, алқымын толтыруымен әлек. жағдай бұлай жалғаса берсе, тұлымды ұл - құлға, бұрымды қыз - күңге айналарын сезген бұл жігіт араздасқан ағайынды жарастырып, елді біріктіруімен әуре. арал, сырдың кейбір салаларына бөген құрып, егіншілікпен айналысуға үндеді. егіншілікті үйретудегі мақсат – шашыраңқы елді жинау. біріккен жұртты жау жеңе алмайды. мұны түсінгендер сырды сағалағанымен, малына малданып, қырды жағалап кететіндер де бар. қай-қайсы да басына іс түскенде әскері бар болғандықтан бұған келеді. оның самсаған қалың қолы бар, жүздеген жігітті машықтандырып, жау шапса, лап қоюға дайындап қойған. таса жердегі әскери жаттығуларда шыңдалған жігіттер былайғы кезде өз тірлігімен айналыса береді. по этому тексту заполнить таблицу: 1. кейіпкердің аты 2. кейіпкердің жасы, түрі, сыртқы келбеті 3. кейіпкердің мінезі, қылығы, ішкі жан - дүниесі 4. кейіпкердің іс - әрекеті

1.Кейіпкердің аты: Жантаза.

2. Кейіпкердің жасы, түрі, сыртқы келбеті: орта бойлы, төртбақ денелі,қалың кабақты, қарасұр, жасы жиырмаға тола коймаған жігіт.

3. Кейіпкердің мінезі, қылығы, ішкі жан – дүниесі: жолбарыс жүректі, ақылды, батыл, қалың елдің камын жейтін ер жігіт.

4. Кейіпкердің іс – әрекеті: жас күнінен атқа қонып, найза ұстап, ағайынды жарастырып, елді біріктіріп, ел қамын ойлады.  

8 тапсырма

Менің батам,менің тәрбием,менің қолым

сенің батаң,сенің тәрбиең,сенің қолың

сіздің батаңыз,сіздің тәрбиеңіз,сіздің қолыңыз

оның батасы,оның тәрбиесі,оның қолы

9 тапсырма

Қазақ халқының ежелгі және маңызды әдет-ғұрыптарының бірі - «Бата - береке».

Халық мақалдарының бірінде:

Жаңбыр жерді жасылға айналдырады

Бата берсе, жыл көгереді.

Жаңбырдан жер жасылға айналады

Бата елді өркендетеді.

Қасиетті бата өлең жолдарында берілген. Мұны әдетте ересек ер адамдар мен әйелдер жасайды. Бұл келесі жағдайларда болады:

нәресте туады және олар ат таңдайды,

бала жүре бастайды,

алдымен седлаға отырыңыз,

бала мектепке барады,

құдайлық күндерде,

беташар - қалыңдықтың бетін ашу рәсімі,

Эйс кезінде (естеліктер),

басында (үйлену тойы),

егін жиналған кезде

жауларымен шайқас алдында,

жолдың алдында және т.б.

1969-1970 жылдары Алматы облысы маңынан табылған "Алтын адам" алыс-жақын елдерді елең еткізгені анық. Археолог Кемел Ақышев Алматы облысы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесін тапты. Тарихи жәдігердің киімі 4 мыңға жуық алтын әшекеймен безендірілген.

Әшекейлер барыс, бұлан, таутеке, арқар, ат, түрлі құс бейнелерін беретін "хайуанат нақышында" жасалған. Бассүйектің сол жағынан жақұт тастармен әшекейленген алтын сырға табылды. Бас киімі кейінгі қазақ киімі үлгілеріне ұқсас, биік, шошақ төбелі, ұзындығы 70 сантиметр шамасында. Мойнында дөңгелек жүзік сияқты алтын алқа, іш көйлегі, көкірегінің тұсы, жеңі алтын тоғалармен өрнектелген, саусағында екі алтын жүзік, камзолы құрастырылмалы ауыр белбеумен буылған. Белбеуге аңға ұқсас бейнелер, 16 тоға жапсырылған, оң жағында қызыл қынапты ұзын семсер, сол жағында алтын пластиналар жапсырылған қынға салынған темір қанжар - ақинақ, шалбар балағы да алтын тоғалармен әшекейленген.