абай ауылына жеткенше асыкты.- абай, абай ғой, айналайын-ай! апасына айтайыншы, - анау - абай, абадеді бір үлкен әйел.бәсе, телғара ғ жаным-ау, — телғара! - деді жасәйел.сыртқа шықтылайдың келген хабарын естіп, анасы — ұлжан мен әжесі — зереашықты. зеренің ең жақсы көретін немересі — абай еді. оныңтілеуін тілеп отыратын.абай аттан түсті. ол көп ішінен, ең алдымен, өз шешесін көрді. соғанкарай жүре беріп еді, шешесі: мынашырағым, , ар жағыңда әкең тұ сәлем бер! - деді.абай әкесіне қарай тез бұрылды. әкесіне қол беріп амандасты.әкесі: , бойың өсіп, ержетіп қалыпсың! бойыңдай болып біліміңде өсті ме? - деді.ұялғанды, жауап айтпағанды кешірмейтін әке мінезі абайға бел-гілі. ол сабырмен: - шүкір, әке, қазіреттің рұқсатын, фатиқасын алып қайттым, – деді.составте 4 вопроса по этому тексту​

1. Зеренің ең жақсы көретін немересі кім?

2. Балам бойың өсіп, ержетіп қалыпсың ғой деген сөзі айтқан кім?

3. Телғара деген кім?

4. Абай көптің ішінен ең бірінші кімді көрді?

Жүректің сыртқы құрылысы:

1 – қолқа доғасы; 2 – өкпе артериясы; 3 – сол жақ жүрекше; 4 – қантамырлары; 5 – сол жақ қарынша; 6 – оң жақ қарынша; 7 – төменгі қуысты вена тамыры; 8 – оң жақ жүрекше; 9 – жоғары қуысты вена тамыры; бағдарша (стрелка) қанның ағу бағытын көрсетеді

 

Жүректің қабырғасы 3 қабаттан тұрады. Сыртқы қабаты – эпикард (грекше «epі» – сыртқы, «cor» – жүрек), өте жұқа, жүректі қоршап тұрады. Ортаңғы қалың бұлшықетті қабаты – миокард (грекше «mіos» – бұлшықет). Ішкі қабаты жұқа – эндокард (грекше «endo» – ішкі) жүректің ішкі қуыстары мен қақпақшаларын астарлап жатады.

 

Жүрек негізінен ұшына қарай созылып жатқан қалың бұлшықет қабаты арқылы 2 бөлікке бөлінген. Жүректің әрбір бөлігінде бір жүрекше, бір қарынша болады. Әр бөліктегі жүрекше мен қарынша өзара тесіктер арқылы байланысады. Сол тесіктерде жүрекшелерден қарыншаларға қарай ашылып-жабылып тұратын жақтаулы қақпақшалар (створчатые клапаны) болады. Оң жақ жүрекше мен оң жақ қарыншаның арасында үш жақтаулы, сол жағында қос жақтаулықақпақшалар орналасқан.

Қазіргі уақытта салауатты өмір сатына барлығы да көп уақыт бөледі, Көптеген адамдар темекінің зиянды жақтарын ойланып, тіпті осы жаман әдеттен арылуға тырысып жатыр. Кейбіреулері бұған кірісіпте кеткен, спортпен айналысады,ол әрине өз денсаулықтарын қарап салауатты өмір салтын ұстану үшін. Оны ерте жастан бастау керек. Егер күтінбесе оның нәтижесі қартайғанда, егде жаста денсаулығына кері әсерін тигізеді. Біздің әрқайсысымыз денсаулығымыздың жақсы болғанын қалайды, бірақ оны бәрі жете
түсініп бйыбына бара бермейді, оның үстіне темекі шегіп, есірткі қолдана бастайды. Бастысы, денсаулық өздеріне керектігін,зиянды әдеттер оның денсаулығына қауіпті екенін түсіне білуі керек. 
Салауатты өмір салтын ұстану үшін белгілі бір ережелер бар. Таңертеңгісін жаттығулар жасап, таза ауамен серуендеп, бөлменің ішін желдетіп тұрса жеткілікті. Осындай қарапайым ережеледі ұстану арқылы біз түр-тұлңамыз сымбатты, әрі денсаулығымызда нығая түседі.
Өмірімізді жақсартатын тағы бір дүние ол- дұрыс тамақтану! Тамақтану тәртібін дұрыс құру керек. Тамақтану барысында денсаулыққа пайдалы, табиғи тағамдарды пайдалану керек.
Мысалы мен фаст-фуд тағамдарын, және қуырылған, ысталған тағамдарды сирек тұтынамын! Сондай-ақ консервіленген,бояуыбар сусындарды, чипсілерді пайдаланбауға тырысамын! Кейде сол тағамдарды жеуге аңсарым ауып тұрады, бірақ мен түсінемін, тәтті тағамдардың барлығы дерлік дәмді бола бермейді, олардың зияны да жетіп артылытынын. Сол кезде мен сорл тағамдардың орнын денсаулыққа пайдалы, жеміс-жидектермен, табиғи тағамдармен алмастырамын.
Және әр адамды жүйке жүйесі де ааңдата біліуі керек. Халықтың жүйке ұлпалары қалыпқа келмейді деген сөздері тегін емес.