Елыктеу создерге матын курауга комектесындершы

Еліктеу сөздер — табиғат құбылыстары мен жан-жануарларда болатын әр алуан дыбыстарға және олардың сын-сипат, қимыл-әрекеттеріне еліктеуден туған сөздер. Қазақ тілінде еліктеу сөздердің екі түрі бар:

1) еліктеу есту қабілеті арқылы пайда болған еліктеуіш сөздер: тарс-тарс, салдыр-гүлдір, дыр-дыр, гүрс, шолп[1];
2) еліктеу көру қабілеті арқылы пайда болған бейнелеуіш сөздер: жалт, жарқ, лып, маймақ, көлбең. ербең-ербең.
Олар көмекші етістікпен (ет-)тіркесіп күрделі мүшенің құрамына кіреді. Жеке тұрып сөйлемде көбінесе пысықтауыш, анықтауыш кызметін атқарады. Мысалы: Мырс етіп күлді. Бүлк-бүлк желіс. Ол күрт бұрылды. Интонацияның елеулі мәні бар. Мысалы: Рақмет үндемей отырып қалды (С. Ерубаев). Жаз. Шаңқай түс мезгілі (М. Әуезов).[2] Еліктеу сөздер семантикалық жағынан алғанда

біріншіден, табиғатта ұшырайтын сан алуан құбылыстар мен заттардың бір-бірімен қақтығысу я соқтығысуларынан туатын, сондай-ақ, неше түрлі жан-жануарлардың дыбыстау мүшелерінен шығатын әр қилы дыбыстарға еліктеуден пайда болған түсініктерді білдірсе,
е кіншіден, сол табиғатта ұшырайтын сан алуан құбылыстар мен заттардың және неше түрлі жан-жануарлардың сыртқы сын-сипаты мен қимыл-әрекеттерінің де қилы-қилы көрінінстерінен пайда болатын түсініктерді білдіреді.
Мысалы: арс, гүрс, дүрс, қорс, тарс, тырс, ырс, барқ, борт, күрт, кірт, морт, сарт, шырт, дүңк, күңк, қыңқ, мыңқ, маңқ, саңқ, шаңқ, шіңк, сыңқ, таңқ, тыңқ, ыңқ, болп, былп, жалп, желп, қолп, ірк, ырқ, сарт-сұрт, тарс-тұрс, арс-ұрс, жалт-жалт, жалт-жұлт, қалт-қалт, қалт-құлт, қаңқ-қаңқ, қаңқ-құңқ, шаңқ-шаңқ, шаңқ-шұңқ, арбаң-арбаң, бүгжең-бүгжең, арсалаң-арсалаң, ербелең-ербелең, батыр-бұтыр, далаң-далаң, тарбаң-тарбаң, қызараң-қызараң, қаңғыр-күңгір, қайқаң-құйқаң, митың-митың, салаң-сұлаң, ыржың-тыржың т. б.

Анықтамасына қарай бұл сөздер іштей екі салаға бөлінеді:

еліктеуіш (еліктеме) сөздер және
бейнелеуіш (бейнелеме) сөздер.

Бұл анықтамасы. Егор сөйлемдер керек болса көмектесуге тырысамын.

1. «Менің саяхатымды, — деп жазды Уәлиханов, — жүрген жерлерімнің сипатына қарай екі кезеңге бөлуге болады

2.

Жоңғарияда бірінші рет 1856 жылы болған

3.

онда полковник Хоментовскийдің Иссық-көлге жасаған бірінші экспедициясына қатыстым. Жоңғарияда бас-аяғы бес ай болып, бұл өлкенінің аймағын түгел көріп шықтым,

4.

Тянь-Шаньға сол жылы өзенмен көтерілдім». Бұл сапарында Шоқан орнитологялық (зоологияның құстарды зерттейтін бөлімі) және энтомологялық (зологияның құрт-құмырсқаларды зерттейтін бөлімі) топтама жасап, гербарий жинап, Жетісу мен Иссық-көлдің өсімдіктер мен хайуанаттар әлемін зерттеп, Иссық-көлді қағаз бетіне түсіруге қатысты.

1. «Менің саяхатымды, — деп жазды Уәлиханов, — жүрген жерлерімнің сипатына қарай екі кезеңге бөлуге болады

2.

Жоңғарияда бірінші рет 1856 жылы болған

3.

онда полковник Хоментовскийдің Иссық-көлге жасаған бірінші экспедициясына қатыстым. Жоңғарияда бас-аяғы бес ай болып, бұл өлкенінің аймағын түгел көріп шықтым,

4.

Тянь-Шаньға сол жылы өзенмен көтерілдім». Бұл сапарында Шоқан орнитологялық (зоологияның құстарды зерттейтін бөлімі) және энтомологялық (зологияның құрт-құмырсқаларды зерттейтін бөлімі) топтама жасап, гербарий жинап, Жетісу мен Иссық-көлдің өсімдіктер мен хайуанаттар әлемін зерттеп, Иссық-көлді қағаз бетіне түсіруге қатысты.