1. бірыңғай қазақ тіліне тән дыбыстары бар сөздер қатары. a) планета, дос, тіл. b) жер, ескерткіш, отбасы. c) ай, күн, жаз. d) жұлдыз, ұлт, өзен. e) аспан, кешен, жұмыс. 2. үнді дауыссыз дыбыстар қатарын көрсетіңіз. a) б, в, г, д. b) м, н, ң, р. c) м, н, ж, д. d) т, р, л, з. e) қ, т, з, ж. 3. -даған, -деген жұрнақтары арқылы жасалған сан есімнің мағынасына қарай түрін анықтаңыз. a) болжалдық. b) бөлшектік. c) топтау. d) реттік. e) есептік. 4. сөйлемнен есімдікті тауып белгілеңіз. өз суретінде алтын күзді сала бастады. a) күз. b) сала бастады. c) өз. d) алтын. e) суретін. 5. сөйлем ішіндегі бастауыштың сұрағын көрсетіңіз. табиғатта жолбарыс бір күнде 20-25 кг ет жейді. a) нешеуі? b) несі? c) кім? d) не? e) қаншасы? 6. сұраулы сөйлемнің анықтамасын табыңыз. a) хабарлау, баяндау мақсатында айтылады. b) бір нәрсе жайында сұрап білу мақсатында айтылады. c) сөйлеушінің көңіл күйін білдіру мақсатында айтылады. d) сөйлемнің толық мағынасын білдіреді. e) бұйыру, өтініш ету мақсатында айтылады. 7. керекті жұрнақты белгілеңіз. күн a) –ты. b) –ды. c) –и. d) –ді. e) –ні. 8. жалқы есімді табыңыз. a) ол – кәсіби музыканттардың бірі. b) оның еңбектері халық музыкасының дәстүрін зерттеуге арналған. c) ол халық музыкасының тарихын зерттеген. d) ахмет жұбанов – қазақ музыкасының қара шаңырағын көтеруші. e) ол туған халқының музыка мәдениетін өркендету үшін еңбек етті. 9. «оқу, күй» сөздеріне туынды зат есімнің қандай жұрнағы жалғанатынын белгілеңіз. a) -лас, -лес. b) -шы, -ші. c) -тық, -дық. d) -дас, -дес. e) -тік, -дік. 10. салыстырмалы шырайдың анықтамасын көрсетіңіз. a) зат белгілерінің артық-кемдігін салыстырады. b) қоршаған зат белгілерін көрсетеді. c) сын есімге күшейткіш буын қосу арқылы жасалады. d) сын есім асырмалы мәнде қолданылады. e) сөйлем ішінде сындық мағынаны білдіреді. 11. -тан, -тен жұрнақтары жалғанатын сөздерді көрсетіңіз. a) қала, өлең. b) ар, жүрек. c) еркін, көсем. d) тамақ, еңбек. e) аз, жаза. 12. болымсыздық демеуліктерін көрсетіңіз. a) -ақ, -ау. b) түгіл, тұрсын. c) -мыс, -міс. d) және, әрі. e) себебі, өйткені. 13. пысықтауыш қай сөз табынан екенін белгілеңіз. суықта да ойнай алмады. a) етістік. b) сан есім. c) үстеу. d) зат есім. e) сын есім. 14. жақсыз сөйлемді табыңыз. a) өзге мемлекеттер қазақстан мемлекетімен бірігіп жұмыс істей алады. b) бұл саясатты инвестиция деп атайды. c) мұндай салалардың шетел қаржыларын тартады. d) оны бірлескен кәсіпорын деп атайды. e) оның келмей қалуы мүмкін еді. 15. шартты бағыныңқылы cабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолын көрсетіңіз. a) -са, -се. b) не, немесе. c) және, әрі. d) бірақ, алайда. e) кейде, бірде. 16. қазақстан республикасының мемлекеттік елтаңбасының авторларын белгілеңіз. a) н.тілендиев, ә.қастеев. b) ж.нәжімеденов, н.назарбаев. c) ш.уәлихан, ж.мәлібекұлы. d) е.брусиловский, ж.мәлібекұлы. e) ш.ниязбеков. 17. «тәжірибелі» сөзінің көрсетіңіз. a) ығыр қылу. b) паш ету. c) тіс қаққан. d) үрейі ұшу. e) сілтідей тыну. 18. сөйлемде берілген фразеологиялық тіркестің синонимін белгілеңіз. жарысқа жүрегінің түгі бар оқушылар қатысады. a) қызықты. b) батыр. c) данышпан. d) бауырмал. e) сұлу. 19. «қорқақ» сөзінің синонимін көрсетіңіз. a) ақ жүрек. b) екі жүзді. c) су жүрек. d) бос сөйлеу. e) ақ саусақ. 20. анықтауыш қызметін атқарып тұрған үстеуді табыңыз. a) кеше мен динарамен кітап дүкеніне бардым. b) биыл күз кеш түсті. c) алыстан жолаушылар келе жатыр. d) жоғарыдан жарқырап шамдар көрінеді. e) біз жедел хабар алдық.

1. Бірыңғай қазақ тіліне тән дыбыстары бар сөздер қатары.

D) Жұлдыз, ұлт, өзен.

2. Үнді дауыссыз дыбыстар қатарын көрсетіңіз.

B) м, н, ң, р.

3. -даған, -деген жұрнақтары арқылы жасалған сан есімнің мағынасына қарай түрін анықтаңыз.

А) Болжалдық.

4. Сөйлемнен есімдікті тауып белгілеңіз.

Өз суретінде алтын күзді сала бастады.

C) Өз.

5. Сөйлем ішіндегі бастауыштың сұрағын көрсетіңіз.

Табиғатта жолбарыс бір күнде 20-25 кг ет жейді.

D) Не?

6. Сұраулы сөйлемнің анықтамасын табыңыз.

B) Бір нәрсе жайында сұрап білу мақсатында айтылады.

7. Керекті жұрнақты белгілеңіз.

Аяз... күн

B) –ды.

8. Жалқы есімді табыңыз.

D) Ахмет Жұбанов – қазақ музыкасының қара шаңырағын көтеруші.

9. «Оқу, күй» сөздеріне туынды зат есімнің қандай жұрнағы жалғанатынын белгілеңіз.

B) -шы, -ші.

10. Салыстырмалы шырайдың анықтамасын көрсетіңіз.

A) Зат белгілерінің артық-кемдігін салыстырады.

11. -тан, -тен жұрнақтары жалғанатын сөздерді көрсетіңіз.

D) Тамақ, еңбек.

12. Болымсыздық демеуліктерін көрсетіңіз.

B) түгіл, тұрсын.

13. Пысықтауыш қай сөз табынан екенін белгілеңіз.

Суықта балалар да ойнай алмады.

E) Сын есім.

14. Жақсыз сөйлемді табыңыз.

E) Оның келмей қалуы мүмкін еді.

15. Шартты бағыныңқылы cабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолын көрсетіңіз.

A) -са, -се.

16. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторларын белгілеңіз.

C) Ш.Уәлихан, Ж.Мәлібекұлы.

17. «Тәжірибелі» сөзінің баламасын көрсетіңіз.

C) Тіс қаққан.

18. Сөйлемде берілген фразеологиялық тіркестің синонимін белгілеңіз.

Жарысқа жүрегінің түгі бар оқушылар қатысады.

B) Батыр.

19. «Қорқақ» сөзінің синонимін көрсетіңіз.

C) Су жүрек.

20. Анықтауыш қызметін атқарып тұрған үстеуді табыңыз.

E) Біз жедел хабар алдық.

«Қыз Жібек» – қазақ халқының әйгілі лиро-эпостық жыры. Жыр – махаббат машақаты жолында туындаған оқиғаға құрылдған. Шамамен XVIІ ғасырда қазақ даласының батыс өңірінде, яғни Кіші жүз қазақтары арасында дүниеге келген жырдың нұсқалары арасында айырмашылық аз, яғни болса, кейбір сюжеттік қосындылар мен суреттеу, баяндаулардағы қысқа немесе кеңінен толғаушылық болса керек. Аталған жырды алғаш рет Е:А. Александров 1880 жылы Мұсабай ақыннан жазып алып, ұзын-ырғасын қара сөзбен орысшаға аударған болса, татар мұғалімі Фалиолла Тухватуллин Зайсан өңірінен жазып алып, 1894 жылы Қазан қаласында кітап етіп бастырған. Біз төменде аталған нұсқамен қоса Жүсіпбекқожа Шайхисламов жинақтап, Қазанда бірнеше рет бастырған толық нұсқасын да жариялап отырмыз.Фильмнің бірінші бөлімінде Базарбай байдың Төлеген атты ұлы 14 жасқа толғанда өзіне жар іздеп, 210 сұлудың арасынан Сырлыбай ханның Жібек атты қызын ұнатқандығы айтылады. Үш ай Сырлыбай ханның елінде болған Төлеген өз еліне бармақ болып сапарға шығады. Бірақ Жібекті қызғанып, жол тосқан Бекежан қапыда Төлегенді өлтіріп, қазасын Жібекке өзі келіп естіртеді. Сол үшін Бекежан өлім жазасына кесіледі.

Фильмнің 2-бөлімінде хабарсыз кеткен Төлегенді іздеп шыққан інісі Сансызбай қалмақ ханы Қоренді өлтіріп, Жағалбайлы елін жаудан азат еткендігі айтылады.

Әлқисса, төменгі Мекке жолында жеті тылсым дариялар бар еді, осы дариялардың һәммасы Черный море дегенге құяды екен. Осы теңіз жағасында Жүз жағалбайлы деген ел бер екен. Сол елде Базарбай деген бір бай бар екен. Базарбайдың байлығын ешкім есеп етіп болмас екен, үш қатыннан тоғыз ұлы бар екен. Сол елге бір қалың дерт – оба келіп, сонда Базарбайдың тоғыз ұлының бәрі өліпті, содан кейін және алты қатын алыпты, еш перзенті болмады. Базарбай сексенге келгенде, оның кіші қатыны қырық төртке келгенде бір ұл тауыпты, басқа қатындарда еш бала жоқ, оның атын Төлеген қойды, осы Төлеген періште сипатты, хор құлықты боп туды, оның артынан тоғызыншы жылда бір ұл туды, оның атын Сансызбай қойды. Екеуіне де Базарбай қалың бермеді, тірі болса өздері бір қыз алар, патшаның қызын алса да мал жетеді деп. Сол уақытта Төлеген 12 жасқа келді, ешкімнің қызын жақтырмады, 16 жасқа келді, сонда бұл елге бір сәудегер кеп сұрады: бұл Базарбай екі ұлына неге қалыңдық бермеген деп, соның жайын әркімнен сұрап біліп, бір күні Төлегенге айтады."Қазақ халқының даналығы көрініс тапқан жыр"Жібек — Меруерт Өтекешева

Объяснение:

Бұл көне түркі тілінде жазылған, түркі тектес халықтардың ортақ қазынасы.

Көптеген зерттеушілер бұл поэманы саясат, мемлекет басқару, әскери іс жөніндегі философиялық трактат деп жүр. Шындығында да, бұл жалаң әдеби дүние емес. Бұл бүтін бір тарихи кезеңнің мінез құлқын бойына сіңірген, қоғамдық саяси, әлеуметтік бітімі қанық, моральдық этикалық, рухани қазынамыздың негізі, арқау боларлық дүние. Ондағы бүгінгі тілімізге, ой толғамымызға төркіндес, етене жақын орамдарды көргенде, қазақ әдебиетінің солармен тікелей сабақтаса жалғасқан дидактикалық поэзия мен шешендік сөздердің, билердің орағытып, ой тастайтын кең тынысты толғамдарының дәстүрлі бірлігі «мен мұндалап» тұрады.