Ақиқат пен аңызда” Бауыржанның осы мінезі әр қырынан көрініп, соғыс майданында, жауынгерлер алдында үлкен істерді батылдықпен шешуге көмектеседі. Тапқыр да алғыр, сезімтал да секемшіл, қажырлы да қайратты офицердің характері осы бір белгілерімен дараланған.
Майдан шебінде абырой, атаққа ие болған геройдың характерін айқын ашу үшін жазушы Момышұлына дүркін-дүркін сұрақтар қойып, өзара сырласып, өзара пікір таластырып отырады да, аңыз бен ақиқаттың ара жігін ашады. “Ұшқан ұя” мен “Москва үшін шайқаста” әңгімеленетін оқиға тізбегінен жазушы жаңа жол тауып, роман-диалогта геройдың психологиялық толғаныстары мен дүние танымына айрықша зер салған.
Құрманғазы күйлерінің шығу тарихы
Құрманғазының есею кезі патша өкіметіне қарсы бас көтерген Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған халық көтерілісімен тұспа-тұс келген. Сол көтеріліс кезінде күйшінің алғашқы туындыларының бірі "Кішкентай" күйі дүниеге келеді.
Бұл күй халық композиторының үлкен шабытпен, жүрек толғанысынан туған классикалық үлгідегі толыққанды шығарма. Ахмет Жұбанов аса дарынды домбырашы-күйші Оқап Қабиғожиннің берген мағлұматына сүйене отырып, "Құрманғазы бұл күйді "Кішкене інісінің үлкен ағасы — Исатайға арнапты", — дейді.
Ал "Қайран, шешем" күйін Құрманғазы абақтыда жатқан кезде шығарған.
Бір күні түрмеде жатқан Құрманғазыға анасы Алқа келеді. Баласының түрмеде езілгенін көрген бірбеткей, ер мінезді ана ұлының жағынан бір тартып жібереді. "Мен ұл тудым ба десем, ез туған екенмін ғой, мына қас дұшпандарыңның алдында оныңды көрсетпе" деп, қапаста жатқан ұлына жігер берген екен. Осыдан кейін күйші қолына домбыра алып, "Қайран, шешем" күйін күмбірлете жөнеледі.
керегін өзіңе ал.
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
1. тұрақты тіркестерге ортақ мағына сақалын сипап қалу тақырға отырғызып кету мұзға отырғызып кету a) сөйлеу b) мадақтау c) күлу d) қалжыңдау e) алдау 2. сену, нану сөздеріне синоним болатын диалект сөзді белгілеңіз. a) ұялу. b) қату. c) көну. d) қағу. e) илану. 3. берілген сөйлемнің ішінен тасымалдауға болмайтын сөзді табыңыз. омар берілген тапсырманы дұрыс орындады. a) орындады. b) тапсырманы. c) омар. d) берілген. e) дұрыс. 4. тізбекке қажетті термин сөз: дыбыс, буын, екпін, интонация a) морфология b) орфография c) фонетика d) грамматика e) лексика 5. буын үндестігі сақталмаған қос сөзді көрсетіңіз. a) пара-пар. b) көстең-көстең. c) көршілес. d) салқын қанды. e) көрпе-жастық. 6. туынды сөзді табыңыз. a) қақ. b) шегеле. c) ірімшік. d) шелек. e) құрт. 7. топтау сан есімді табыңыз. a) отыз. b) отыз-отыздан. c) отызға жуық. d) отызыншы. e) отыз шақты. 8. барыс септік жалғауын көрсетіңіз.: a) -ды, -ді. b) -нан, -нен. c) -мен, -бен. d) -ның, -нің. e) -ға, -ге. 9. сөйлемге қажет тыныс белгісін көрсетіңіз. қарашы, қандай әдемі құстар еді a) үтір. b) леп белгісі. c) сұрақ белгісі. d) нүктелі үтір. e) көп нүкте. 10. тұрақты тіркестерге ортақ мағына ит терісін басына қаптады. жер жебіріне жетті. a) ұрысты b) сөгіс берді c) соқты d) ұрды e) айбаттанды 11.көптік мағына беріп тұрған жалғауды табыңыз. а) ауылдың маңы - терең сай. в) тәуелсіздік біздің арманымыз еді. с) үй жиhаздарын жинау. d) білімдіден шыққан сөз. е) отаным - бақыт ордасы. 12. бірге жазылатын сөзді көрсетіңіз. a) қара бұрыш. b) мен менсу. c) той топыр. d) мен десе. e) қақ шеке. 13. туынды сын есімді тіркесті табыңыз. a) терең өзен. b) сұр пальто. c) биік жартас. d) аласа үй. e) құлынды бие. 14. диалект сөздерді көрсетіңіз. а) оның, соған, тасбиық. в) бөз, боз. с) көпшік, дарбаза. d) орман, тоғай. е) қара, ат. 15. сөздің ауыспалы мағынасын табыңыз. а) дәрежесі үлкейген екен. в) олар үйін үлкейтіп салуда. с) атамның жасы үлкейді. d) бекболаттың көзі үлкейіп барады. е) қарны үлкейді, қампиды. 16. омонимді белгілеңіз: "ол сенен он жас үлкен". а) сенен в) үлкен с) он d) ол е) жас 17. «арқанның жақсы, әңгіменің жақсы» мақалына сай келетін антонимдік жұпты табыңыз а) алыс – жақын в) қатты – жұмсақ с) ұзыны – қысқасы d) көп – аз е) сулы – құрғақ 18. дара етістікті көрсетіңіз а) су жылжып ағып жатыр в) марат ерте тұрып кетті с) асқар бүгін не ертең келеді d) ойнап жүр е) олар бір-бірімен әңгімелесіп отыр 19. сөйлемдегі тыныс белгілердің қойылу себебін көрсетіңіз. тентіреп екі ауылдың арасында жүргенмен не мұратқа жетер едің? ! a) көңіл күйін білдіретін сөйлемдегі ой аяқталмай қалған. b) екі ұдай сезіммен айтылған сөйлем. c) төл сөз бен автор сөзі қатысқан сөйлем. d) жалғаулықсыз қарсылықты құрмалас сөйлем. e) ой аяқталмай үзіліп қалған сөйлем. 20. себеп бағыныңқы сабақтасты көрсетіңіз. a) біраз отырған соң, күндіз көп жүріп шаршаған асан ұйықтап қалды b) ер төстік жалмауыздың қолында қалды деп, елі мүлде күдер үзіп еді c) тимур үйге қайтып келісімен, оны нағашысы жанына шақырып алды d) үш жолаушы келе жатса, алдынан бір қарсы шықты e) наурыз туса да, қыстау әлі қыстың қатаң кәрінде болатын
Жауаптары суретте берілген: