Көз сөзіне және илеу, қанат, құлақ сөздеріне омонимдер керек

көз ауруы көз жасы
қамыр илеу тер илеу
құс қанаты алты қанатты үй
құлақ естиді бұрыштың қлағы

Көктемгі ырымдар (көктемге):- Егерде қайыңнан аққан сөлдің мөлшері көп болса – онда жаз жаңбырлы болады.- Құстар ұясын күнгей жаққа салса – жаз салқын болады.- Көктемгі құстар үлкен топпен ұшып келсе - ол көңілді көктемнің белгісі.- Бөзторғай ұшып келгеннен кейін аяз болмайды.- Егер көкек қураған ағашта отырып сайраса – аяз болады.- Ерте көктемде торғайлардың шомылуы – ауа-райының жылынуының белгісі.- Адамдар үйінің маңына көкқұтан қаптаса – көктем суық болады.- Егерде наурыз айында тоқылдақ көрінсе, көктемнің келуі созылады.- Қарлығаштың ойнақтап ұшуы – жылы күннің белгісі.- Қарлығаш жербауырлап ұшса – жаңбыр жауады деп біліңіз.- Қараторғайды көрсеңіз – көктем жақын деңіз.- Тырналар келді – мұз мұрты ойылар.- Қардың еруі құмырсқа илеуінің оңтүстік жағынан басталса – онда жаз салқын және қысқа болады. Ал егер солтүстік жағынан бастап ерісе – жылы болады.- Наурыз құрғақ, сәуір ылғал, мамыр салқын – болар онда мол бидай, биік қарқын.- Ерте көктемде найзағай жарқырағанымен  күркірегені естілмесе – жаз құрғақ болмақ.- Егер ұшырмадан салбыраған мұз ұзын болса, көктем де созылады.-  Бірінші найзағай болған кезде оңтүстіктен жел соғып тұрса – көктем жылы, батыстан болса – жаңбырлы, солтүстүктен ессе – суық, шығыстан келсе – жылы және құрғақ болады,  деген ырымдар бар екен. ***Наурыз ырымдары- Наурыз қалай болса, көктем де солай.- Ерете көктемдегі найзағай – аяздың алдын білдіреді.- Көктемгі қардың беті бұжыр болса – бидайдың бітік шығатынын, қардың беті тегіс болса бидай нашар шығатынын білдіреді.-  Теректің түбіндегі қардың еруі дөңгелек тәрізді болып, жиектері қалың болса – көк тез шығады, ал жиегі жайылыңқы болса – көктем созылып, көк жәй шығады. - Жылқышы құсы ұшып келсе 12 күнен кейін өзен еркін ағатын болады.- Терек бүршік атып, сырғаланса, жер жылыды деген сөз. Ерте егілетін көк-сөкті отырғыза беруге болады. - Жаңбыр өтсе саңырауқұлақтар қаулып шығады.- Наурыздың қары (жаңбыры) жарты тыңайтқышпен тең. - 14 наурызда Құралай құлпырса  – бүкіл жаз жайнайды. Қалың қар ери бастайды. Ырым бойынша сол күні қар немесе жаңбыр жауса – жаз жаңбырлы болады, керісінше күн шығып тұрса құрғақ, жеңіл жаз болатынын білдіреді.   

Абай - даналықтың бастауы.

Жоспар.

Кіріспе.

Негізгі бөлім.

1. Абай - біртуар дара тұлға.

2. Абайдың шығармашылығы.

Қорытынды.

Абай Құнанбаев осы күнгі Семей облысындағы Шыңғыс тауын жайлаған Тобықты руынын ішінде 1845 жылы туған. Абайдың өз әкесі — Құнанбай, атасы — Өскембай, арғы атасы — Ырғызбай. Аталарының барлығы да ру ішінде үстемдік жүргізген адамдар.

Абай - ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен. Абай Шығыс пен Батыс мәдениеті мен өркениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Абай — ұлы ақын әрі ойшыл. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды. Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды. жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.

Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады.