Кундыз жануар туралы эссе , сегодня нужно . на казахском 100-200 слов

Құндыз-бұл суда жүзетін жануар.Құндыздың терісі аса бағалы , жылы, мықты ,әрі әдемі болады , және суға да төзімді.Судан шығып сілкінгенде тез құрғайды.Олар көбінесе тұщы суларды мекендейді.Құндыз тазалыққа өте бекем жануар.Судан шыға салып, құрғақ жерге аяқтап жатады да ,үсті-басын тазалайды.Халқымыз ертеректе құндыз терісін бұйым ретінде іліп ,бәйгеге тігіп қыздарының қалың малына да қосқан.Құндыз-ақылды жануар. Олар суды бөгеп, тоғандар жасап өздеріне жылы үй салады.Оның үйінің төбесі судан шығып, ,астыңғы жағы суда тұрады.Құндыз қысқа қорек жинайды.Құндыздың негізгі қаруы -төрт күрек тістері.Сол тістерімен қоректік ағаштарды кеміріп құлатып бөлшектеп тасиды.Осылай құндыз өзіне қыстық азық-түлік қорын дайындайды.Қыстап шыққан құндыз көктемге салыма осы үйшігінде күшіктейді. Күшіктерінің саны екі, үш тіпті кейде беске дейін, кейде біреу де болады. Күзге қарай бұлар ересейіп, бұл «еңбекқор» аңдар бәрі жабылып бөгеттерін түзеп, үйшіктерін жөндейді, жаңадан каналдар қазады, қыстық азық-түлік қорын әзірлейді

Қазақ халқы әнші ақындар шоғырының аса көрнекті өкілдерінің бірі – Ақан Қорамсаұлы. Жасынан ән–жырға үйір ол қолына домбыра алып ән салады, өлең шығарады. Жігіттік, сал, серілік жолға бейімделеді. Әдемі киініп, жүйрік ат, құмай тазы, қыран бүркіт ұстайды. Қасына өнерлі жігіттерді жинап, ел аралайды, сауық–сайран құрады. Қалың елді ғажайып әнімен баурайды. Бір уақ сейіл–серуенге шығып, саятшылық құрады. Осындай өзгеше өміріне, өнеріне риза болған халық «сері» атандырады. Ақан сияқты көп қырлы өнері бар адам дүние–байлыққа қызықпаған, оны мақсат та етпеген. Оның есесіне Құлагердей ат, Қараторғай мен Базар ала сияқты қыран құс пен тзы ұстаған.

Ақан сал–серіліктің салтанатын аңшылық–саятшылық, құсбегілік мергеншілікпен ұштастырып, бір уақыт осыларды қызықтаған. Құс салып, ит жүгіртіп көңілін көтеріп, жанын жадыратқан. Сондықтан бір қатар туындылары осы тақырыпқа арналған. Солардың ішінде қалың елге кең тарағаны «Құлагер» ән өлеңі.

Бірнеше рет аламан бәйгенің алдын бермей, даңқы бүкіл Арқаға тараған Құлгер 1876 жылы Сағынайдың асынд қастандықпен өлтірілгені белгілі. Бәйгеге үш жүз жиырма үш жүйрік қосылады. Осынша аттың алдына қара үзіп келе жатқан қанатты жүйрік Құлагерді Ақмолның алпуыты Жүсіптің жандайшаптары қастандық жасап, айбалтамен басынан ұрып өлтіреді. Осы бір қарабет–қастандық ақынның жүрегін жаралайды. Өйткені ер қанатына айналған атқа халық ерекше мән берген. Сондықтан бұл өлең ақынның ауыр жан күйзелісі, терең тебіренісінен туған. Өлеңде озбырлықтан зәбір көрген ақынның көкірегін кернеген қайғы–мұңы бар. Сондай–ақ ақынның көңіл–күйіндегі сан түрлі психологиялық өзгерістер де айқын байқалып отырады. Құлагерді қарап тұрған Ақан сері алдыңғы аттың түсінің өзге екенін байқап мазасыздана бастайды. Бір жамандықты сезгендей болады.

Жел соқса қамыс басы майда деймін,

Атыңды, ат айдаушы қайда деймін.

Алдыңғы ат баран болмай, қылаң болды,

Жығылмаса Құлагер қайда деймін?! Деген жолдарда бір үміт, бір күдік тай–таласқа түскендей болады.

Ақан сері Құлагердің өлгенін естігенде есі ауысқандай басқа күйге түседі. Оның ой –сезімін бір сәт шарасыздық билегендей болады.

Өлді деп Құлагерді естігенде,

Бір тұрып, бір отырып ойбайлдым, – дейді.

Ақанның өкінішінде шек жоқ. Өлеңнің әр шумағы оның жан күйігіне толы. Құлагер дүбірлі бәйгеге қосылғн сайын Ақан серінің де, елінің де намысын асқақтата түседі. Сондықтан оны бүкіл Атығай, Қарауылға олжа салған жүйрік ретінде жоқтайды. Ердің де, елдің де даңқын асырған тұлпардың қапияда мерт болуы жалпақ жұртқа да оңай болмаған.

Ор болып қалушы еді шапқан жерің,

Шаттанып тұрушы еді қосқан елің.

Атығай, Қарауылға олжа салған,

Бота тірсек, қыл сағақ, сандал керім.

Құлагер құнанында керім еді,

Нағашым сұрағанда беріп еді.

Ат қоса Ерейменге барғанымда,

Бір сыншы көзі шыққыр көріп еді.

«Құлагер» өлеңін оқып отырғанда Ақан серінің жанына жара салған күйзелісі, мұң мұнары басып тығырыққа тірілген ауыр да, азапты сәттерінің шыны мен сырына қаныға түсеміз. Ақынның азалы үнінен сырт қалу мүмкін де емес. Қызғаныштың қызыл итін жүгіртіп, әділдікке жымысқылық пен қол көтерген қараниет қарақшылардың зұлымдығына басылған лағынет таңбасы.

Құлагерді өлтіргенде алдым несін,

Әркімнің тәңірім берген несібесін.

Қас қылған жануарым Құлагерге,

Жауызға бар тілегім өлім берсін, – деген жолдар Ақан серінің ғана тілегі емес, қара ниет жауға деген бүкіл халық қарғысы деп ұқсақ болады. «Құлагер» өлеңі бір ғана жүйрік тұлпарға арналмаған. Мұнда әділетсіздікке деген Ақан серінің жан ашуы жатыр. Ат өлімі жүрегіндегі ашу–ыза, кекті тұтандырып, намысын жани түскен. Сондықтан Ақан сері сол тұстағы заманның ащы шындығын ашып, қанды қол қарақшыны да, кеудесіне нан піскен озбырларды да өлтіре сынап, оларға қарсы үн көтереді, өлім тілейді. 

Ақпарат дереккөзі: https://massaget.kz/okushyilarga/uy_tapsyirmasyi/32827/

Объяснение:

-Сәлем, Ажар!

-Сәлем

-Көріспегелі көп болды. Қалың қалай? ҰБТ жақындап қалыпты, қандай мамандық таңдап жатырсың?

- Жақсымын. Я ҰБТ да жақындап қалды. Бүртүрлі сезімдемін. Мамандығым оқытушы. Осы мамандық маған өте қатты ұнайтынын білесің ғой?

-Әрине. білемін. Сені көрсем болды, көз алдыма дайын мұғалім елеспейді. Сенен жақсы маман шығады. Қай саласына түсейін деп жатырсың?

-Дінтанудың оқытушысы боламын ба деген ой бар. Өзіме осы сала

қызықты.

-Қазақ атам айтады ғой екі нәрседен қателеспе деп, бірі жар болса. екіншісі мамандық таңдаудан. Өзің таңдау жасап түскен мамандығыңды жақсы оқу керек. Сонда ғана өз ісін жетік білетін, біліммен қатар тәрбиеніде қоса беретін оқытушы шығады.