Мәтіннен реттік сан есімдерді тауып, жасалу жолдарын түсіндір.сарыарқа батыстан шығысқа қарай 1200 шақырымға созылған. сарыарқада ақсораң, қарқаралы, ұлытау, шыңғыстау таулары бар. биіктігі бойынша, ақсораң тауы бірінші орында (биіктігі — 1565 м), қарқаралыекінші орында (биіктігі — 1403 м ұлытау төртінші орында (биіктігі1133 м). ал шыңғыстау үшінші орында (биіктігі — 1305 м).​

Мәтіндегі реттік сан есімдер: бірінші, екінші, төртінші, үшінші.

Берілген реттік сан есімдер есептік сан есімдерге -інші жұрнағының жалғануы арқылы жасалған.

Адам дуниеге бiр -ак рет келедi,сондыктан осы мумкiндiкiтi дурыс пайдалану керек. МЕН али жасыл. Омирде кездесетин киындыктармен кездескен жокпын. Менiн омiр сургiм келеди . Бiз бакыттымыз, ойткенi бейбiт кунде омiр сурiп жатырмыз. Осыдан 75 жыл буры омiр сурген балалар акелерiн майданга аттандырды. Аке -шешелерiне балаша еркелей алады. Ерте ер жетiп, улкен адамдардын жумысын iстейдi. Тойып тамак жемек тугiлi, дурыс уйктай да алмады. Олардын балалык шактарын согыс урлады. Бiз осы омiрдi сыйлаган сол балалардын ата- анализы на алгыс айтамыз. Аспанда кун кулiмдейдi,ата-анам, бауыржан касымда. Мен омiрдi суйемiн. Менiн омiр сургiм келедi!

Арал теңізінің мәселесі

Бүгінгі таңда Арал теңізінің көзден ғайып болып бара жатқан мәселеіс ешкімді де бейжай қалдырмайтыны анық. Бір кездері ұзыннан-ұзақ созылып жатқан теңіздің арнасы мақта өсіруге қажетті химикаттарға толы тұзды алқапқа айналған. Бұрында Арал теңізі Қазақстанның інжу маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір көгілдір су айдыны еді.

Арал өңірінде туындап отырған казіргі экологиялык апаттар нышаны жыл өткен сайын теңіз суын тарылтуда. Оның фаунасы мен флорасы жойылып бітуге жақын. Топырақтың тұздануы өте жылдам жүруде. Арал теңізінде балық өсіру шаруашылығы тоқталып, соңғы 1-2 жылда ғана қайта қолға алынды. Ондағы тұрғындардың әлеумсттік жағдайы төмендеп кетті. Теңіз түбінен көтерілген улы тұздың мөлшері жылына 13-20 млн. т деп есептеледі. Тіптен, тұзды шандар әсері сонау Орта Азия республикалары аумағына жетіп, ауыл шаруашылығына зардабын тигізуде.

Арал өңіріндегі антропогендік факторлар ондағы тұрғындардың салт-дәстүріне, экономикалық-әлеуметтік жағдайына тікелей әсер етуде. Жұмыссыз қалған балықшылар әлеуметгік жағынан қорғаусыз қалып, басқа аймақтарга еріксіз қоныс аударуда.

Қазіргі Арал өңірінде адамдардың денсаулығы күрт төмендеп кетті. Бүл өңірде соңғы мәліметтер бойынша туберкулез, бүйрекке тас байлану, сарысу, өкпе-тыныс жолдарының қабьнуы, жұқпалы аурулар республиканың басқа өңірімен салыстырғанда жоғары көрсеткішті беріп отыр.

Арал теңізінің болашағы дүниежүзі халықтарын толғандыруда. Оның біржола жойылып кетуі Орта Азия мен Қазакстанды ғана емес көптеген Шығыс елдеріннің тыныс-тіршілігіне өзгерістер әкелмек. Ал әлемдік климаттың өзгеруі, шөлге айналу, атмосферадағы ауытқушылықтар, антропогендік экожүйелердің тұрақсыздығын тудырады. Арал мәселесі соңғы 10 шақты жылда географ және эколог ғалымдар арасында жиі-жиі пікірталастар туғызуда. Арал мәселесі туралы халықаралық конференциялар ұйымдастырылды.