Тапсырма.мәтінді тыңда. мәтінге тақырып қой. жоспар құруақыт – өмірінің ақшалай құны. уақыт – әркімнің өмірлік капиталы.ң босқа кеткен әрбір минуты отқа жаққан теңгемен тең. ңақшалай уақыты ң өзіне байланысты. біреудің бір сағаты мың теңгеболса, енді біреулердікі — бір тиын.даналық жасқа байланысты емес. елдің бәріне ортақ бір-ақ күнтізбе бар, тек оны әркім әр түрліше пайдаланады. байларға да, қарапайым ға даберілетін мерзім – тәулігіне жиырма төрт сағат. дүниеде уақыт белгілегенненартық демократия жоқ. кім уақытын бағалай білсе, сол ғана табыстың қатарына қосыла алады. уақытты бағалай білгенде ғана өзінөзі қадағалап отырады. күнделікті жоспарын құрады. сол арқылы ең жамандерт — еріншектікті жеңеді. өзін нағыз етіп тәрбиелеп шығады.​

              Қыран құсты қастерлеген халықпыз.

Қыран құс - жыртқыш,жылдам әрі епті құс.Ал,көшпелі халықтарда,әсіресе,қазақтарда қыран құсты ерекше қастерлеген.Біздер үшін ол  батырлықтың,еркіндіктің,алғырлықтың белгісі іспеттес.Республикамыздың мемлекеттік көк байрағында да азаттықтың айбыны ретінде алтын қыран құс бейнеленгені соның дәлелі.Байырғы замандарда қыран құсқа "Құс патшасы","Қанаттылар ханы","Құдайдың қазаққа еншілес берген құны" деп мадақтап,оның қастерлігін одан әрі танытқан.Бұнымен қоса қыран құстың ел ішінде құны да жоғар болған.Мысалы,Жеті жарғы заңында аңға салатын итті,бүркітті өлтірген адамнан олардың иесіне бір құл немесе бір күң беріледі делінген.Қыран құсты қолға үйретіп,баптап,саятшылыққа пайдалану қазақ халқының ежелден келе жатқан өнері,дәстүрі десек те болады.Қыран бүркіт Жеті қазынаның бірі екендігі тағы бар.Осының барлығы қыран құстың біздің халқымыздың тарихы мен бүгінінде,тұрмысы мен дәстүрінде алар орнының зор екендігін білдіреді ғой.

Талантты ғалым, публицист, әдебиет зерттеушісі, саяхатшы- шоқан (шын аты мұхаммедханафия) шыңғысұлы уәлиханов xix ғасырдың екінші жартысында қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі. оның қысқа да жарқын өмірі, жан-жақты зерттеушілік қызметі, философия, этнография, тарих, , құқық, , ауыз әдебиеті, әдебиет теориясы, т.б. жайындағы ғылыми зерттеулері, пікірлері қай кезде болмасын өзінің құндылығымен жарқырай берері сөзсіз. қазақ халқының рухани ізденістерінің жарқын көрінісі бола отырып, қоғамдық ойсана, пікір-тұжырымдардың биіктей өркендеуіне ерекше ықпал етті. шоқан 1835 жылдың қараша айында қазіргі қостанай облысының құсмұрын бекетінде атақты аға сұлтан шыңғыс уәлиханов отбасында дүниеге келген. арғы