Дауыссыз дыбыстар. 3-нұсқа. 1. дауыссыз дыбыстардың түрлерін көрсетіңіз. а) ашық, қысаң. в) ұяң, жуан, қатаң. с) қатаң, ұяң, үнді. д) үнді, жіңішке, езулік. е) еріндік, езулік. 2. қатаң дауыссыздар қатарын табыңыз. а) б, в, г. в) р, у, н. с) б, л, қ. д) ф, х, ч. е) ж, р, с. 3. құрамында төрт дауыссыз дыбысы бар сөзді табыңыз. а) азан. в) тау. с) қарақат. д) қарт. е) сахара. 4. тек ұяң дыбысты сөзді көрсетіңіз. а) халық. в) ұшқыш. с) жазғы. д) айқын. е) көпір. 5. үнді дыбыстары бар сөзді табыңыз. а) наным. в) жаға. с) отбасы. д) көкжиек. е) бастық. 6.ұяңнан басталып ұяңға аяқталған сөзді табыңыз. а) төрт. в) сегіз. с) жүз. д) тоғыз. е) бір. 7. құрамында тек қатаң дыбыстары бар сөзді табыңыз. а) дөң. в) ру. с) қатық. д) ғалым. е) жаза. 8. үнді дауыссызға аяқталған сөзді белгілеңіз. а) ұшқыш. в) қала. с) шәкірт. д) көпір. е) аймақ . 9. «у» әрпі қай қатарда дауыссыз болып тұрғанын анықтаңыз. а) жазушы, шешуші. в) жабу, кебу. с) туды, жуды. д) дауыс, қауын. е) бу, қу. 10. тек ұяң дыбысты сөзді көрсетіңіз. а) нарық . в) ұшақ. с) жазда. д) айқын. е) қара. 11. үнді дауыссызға аяқталған сөзді белгілеңіз. а) қонақ. в) дала. с) шәкірт. д) өмір. е) қаймақ. 12. жұп болып келмейтін ұяң, қатаң дауыссыздарды табыңыз. а) з-х. в) т-д. с) қ-ғ. д) в-ф. е) п-б. 13. қатаң дыбыстары бар сөзді табыңыз. а) із. в) қыс. с) май. д) лаң. е) біз. 14. дауыссыз дыбыстың түрін табыңыз. а) ашық . в) жіңішке. с) еріндік. д) үнді. е) езулік. 15. қатаң дауыссыздан басталып қатаң дауыссызға аяқталған сөзді табыңыз. а) парыз. в) сақтан. с) тамыр. д) қайрат. е) арман. 16. үнді дауыссыздан құралған сөзді белгілеңіз. а) дыбыс. в) ынта. с) бұлақ . д) тоқты. е) аңның. 17. бірыңғай ұяң дауыссыздан құралған сөзді белгілеңіз. а) қобыз. в) мұрат. с) мылтық . д) мезгіл. е) доға. 18. ұяң дауыссыздар қатар тұрған сөзді анықтаңыз. а) наурыз. в) кітап. с) жаңбыр. д) аспан. е) қаздар. 19. дауыссыз дыбыстардың үндесуін табыңыз. а) сингормонизм. в) екпін. с) дыбыс үндестігі. д) үндестік заңы. е) буын үндестігі. 20. ұяң дауыссыздан басталатын бес арыстың бірін көрсетіңіз. а) ахмет. в) мағжан. с) шәкәрім. д) жүсіпбек. е) міржақып.

Объяснение:

Барлығы дұрыс деп ойлаймыын

Табиғат – адамзат өмір сүріп жатқан орта, ортақ үй, ортақ мекен. Адам мен табиғат – егіз ұғым. «Ағаш жапырағымен, жер топырағымен көрікті» дейді халқымыз. Табиғат көркейіп, желегі жасыл тартса, адамның да тынысы кеңейіп, көңілі көтерілері анық.

«Мәуесі бардың әуесі бар» дейді халқымыз. Табиғатқа өз үйіндей қарап, оны аялаған адамның да қоршаған аясы әдемі болмақ. Үйің мен бау-бақшаңа қарай қарағаның сынды тұтас табиғатқа да сондай жанашырлықпен қараған жөн.

Адамның тағдыры табиғатқа байланған. Табиғат болмаса, адам өмір сүре алмақ емес. Таза ауасы мен шипалы суы, ну орманы мен асқар тауы жоқ мекеннің қадірі де аз. Ағашы оталып, суы тартылған табиғаттың адамзат үшін берері де жоқ. Ал берері жоқ табиғатта адам қалай тіршілік кешпек. Судың да сұрауы бар емес пе?!

Қоршаған ортасы лас, суы лаң, ағашы улы табиғаттың адамға да зияны көп екені айтпаса да белгілі. Сондықтан табиғатты аялау, оған қамқорлық таныту жер бетіне келген кез келген жұмырбасты пенденің парызы мен борышы болуы керек. Халқымыз топыраққа шыққан жасыл шөптің өзін жұлуға тыйым салған. Өйткені шөп – таудың көркі, малдың жемі. Оны жұлу  өзіңнің тамырыңа балта шабумен бірдей.

Табиғат – адамзаттың анасы. Дүниеге есігін ашқан сәбиге бар ризығы мен несібесін тосатын ана сынды табиғат та буыны қатаймаған а бар болмысын беріп, береке сыйлайды. Ырысымен бөліседі. Бала шақтан өтіп, ержеткен шақта анамызға қалай қамқорлық қылғанымыз сынды табиғат анаға да солай қамқорлық қылуымыз қажет. Ананың ашуы мен қаһары қашанда ауыр. Табиғат-ананың да қаһары адамзатқа жеңіл болмас.

Табиғат,

Әшкерелеп сөкпе бізді.

Тазала, саумал ауа,

Самалыңмен

Заводтың мұржасындай өкпемізді.

Санадан гөрі кейде сезім жетік,

Сезімсіз болар менің сөзім жетім...

Табиғат,

Емде мені,

Оралайын

Өзіңсіз күн жоғына көзім жетіп! –

деп Қадыр Мырза Әли ақын жырлағандай, табиғаттан асып, одан ада тұтып ешқайда кете алмасымыз анық. Ат айналып қазығын табар. Табиғатты сүю мен аялауды қазірден бастағанымыз жөн.  

Бұлақтың сылдыры мен таудың жаңғырығын, қамыстың сыбдыры мен қайыңның күбірін естіген жан еріксіз тебіренеді. Тыныштық табады. Асқар тауға шығып та, сар жазыққа көз жүгіртіп те тыныштық табасыз. Табиғатты аялаған сайын адамның да жаны аяулы болады. Жаны таза, ниеті кіршіксіз жаратылысқа айналады.

Демек, жанға шипа, көңілге медеу табар ортамызды неге сақтауға, аялауға тыры қа?!

Қазақстан табиғаты өте көркем. Кейбір жерлерді танымал жерлердің аналогы деп те атайды. Мысалы Сарыарқаны Қазақстанның Швецариясы деп атайды.

Әр облыс өзінше көркем келеді.

Тау шыңдарында мұздықтар бар. Бұл жерлер саяxатшылар үшін таптырмас жер. Бұнда өте сирек, қызыл кітапқа енген қар барысы мекен етеді. Оған қоса аюлар мен тауешкілер мекен етеді. Тауға адам көп бара бермейді. Соған байланысты бұнда түрлі жануарлар мекен етеді, бірақ өте абай болады.

Тау беткейлерінде қыран құс бүркіт өмір сүреді. Қазақтар осы құс арқылы аңға шығады.

Ормандар мен жазықтарда қасқырлар, қорсақтар, қояндар және түлкілер өмір сүреді. Бұл жердегі тіршілік қызып тұрады. Жергілікті xалық аңға шығады. Аңшылар көбінесе бүркіттермен аңға шығады. Бұны бақылауға туристтер жиналады және кей сатып алады.

Қазақстан өте керемет өлке. Бұнда алты мыңнан астам өсімдік өседі. Бұған қоса көптеген жануар түрі бар. Мен бұл жердің табиғатын сүйемін. Мейлі, басқа жерде көркем болса да мен өз елімнің табиғатын жақсы көремін!